Πώς οι νυχτερίδες-βαμπίρ εξελίχθηκαν να ζουν με αίμα

Οι νυχτερίδες-βαμπίρ της Νότιας Αμερικής είναι το μόνο θηλαστικό του κόσμου που βασίζεται αποκλειστικά σε αυτό που οι ζωολόγοι ονομάζουν «αιμoφαγία». Πώς όμως επιζούν με τόσο λιγοστές θερμίδες;

Την απάντηση δίνει μελέτη που δημοσιεύεται στο Science Advances, ηλεκτρονική έκδοση του ομίλου Nature. Οι ερευνητές συνέκριναν το γονιδίωμα της κοινής νυχτερίδας-βαμπίρ, Desmodus rotundus, με τα γονιδιώματα 26 άλλων νυχτερίδων και εντόπισαν 13 γονίδια που απουσιάζουν ή έχουν πάψει πλέον να λειτουργούν στα βαμπίρ.

Οι προσαρμογές αυτές επέτρεψαν στο αιμοβόρο θηλαστικό να τρέφεται με μεγάλες ποσότητες πρωτεΐνης και σιδήρου και σχεδόν καθόλου λίπη ή υδατάνθρακες, αναφέρει η διεθνής ερευνητική ομάδα.

Οι νυχτερίδες-βαμπίρ χωρίζονται σε τρία είδη που ζουν αποκλειστικά στην Κεντρική και Νότια Αμερική και συνήθως επιτίθενται σε οικόσιτα ή άγρια ζώα την ώρα που κοιμούνται. Έχουν πάντως αναφερθεί και αρκετά περιστατικά επιθέσεων σε ανθρώπους, με ορισμένα από τα θύματα να προσβάλλονται μάλιστα από λύσσα.

Τα αιμοβόρα θηλαστικά είναι βασικά «ζωντανοί βρυκόλακες» σχολίασε στο Associated Press o Μάικλ Χίλερ του Ινστιτούτου Μοριακής Κυτταρικής Βιολογίας «Μαξ Πλανκ» στη Γερμανία, μέλος της συντακτικής ομάδας.

Κανένα άλλο θηλαστικό δεν θα μπορούσε να ζήσει με τόσες λίγες θερμίδες. «Το αίμα είναι κάκιστη πηγή τροφής» επισήμανε η Χάνα Κιμ Φρανκ, ειδική του Πανεπιστημίου Τουλέιν της Λουιζιάνα η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη.

«Είναι πραγματικά αλλόκοτο που οι νυχτερίδες-βαμπίρ ζουν αποκλειστικά με αίμα –είναι πραγματικά παράξενες, ακόμα και στον κόσμο των νυχτερίδων».

Η νέα μελέτη επεκτείνει τα ευρήματα προηγούμενης έρευνας που εντόπιζε τρεις από τα 13 απώλειες γονιδίων.

«Η νέα δημοσίευση δείχνει πόσο διαφορετικές είναι οι νυχτερίδες-βανπίρ ακόμα από στενά συγγενικές νυχτερίδες, οι οποίες τρέφονται με φρούτα και νέκταρ» σχολίασε η Κέιτ Λανγκουιγκ του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Βιρτζίνια, η οποία επίσης δεν συμμετείχε στη μελέτη.

Με μια δίαιτα τόσο φτωχή σε θερμίδες, τα βαμπίρ πρέπει να τρέφονται συχνά. Από προηγούμενες παρατηρήσεις είναι μάλιστα γνωστό ότι οι καλοταΐσμένοι βρυκόλακες κάνουν εμετό ένα μέρος του γεύματος και το μοιράζονται με τους γείτονες.

Οι νυχτερίδες-βαμπίρ έχουν περίπλοκη κοινωνική ζωή και θυμούνται ποιες τους είχαν βοηθήσει στο παρελθόν, ανέφερε ο Χίλερ. Η πρακτική αυτή δεν περιορίζεται μεταξύ συγγενών, επισήμανε. «Απλά το προσέχουν και θυμούνται» είπε. «Αν μοιραστείς το φαγητό σου μαζί μου θα σε ανταμείψω στο μέλλον».

Και ποια ανταμοιβή είναι καλύτερη από λίγο εμετό με αίμα;