Ο λογαριασμός της κρίσης

Η πρόθεση της κυβέρνησης πριν από μερικές εβδομάδες ήταν ο κατώτατος μισθός να αυξηθεί κατά περίπου 6% και να ξεπεράσει έστω και οριακά τα 700 ευρώ. Από τότε έχουν μεσολαβήσει, ένας πόλεμος στην Ευρώπη, μεγαλύτερα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα, απειλές ή υλοποίηση εμπάργκο και αντίμετρων και πολλή ακρίβεια. Πλέον δεν είναι σαφές αν η εκτιμώμενη αύξηση αρκεί.

Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος της αλλαγής συνθηκών, αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι ο εκτιμώμενος πληθωρισμός για το 2022 που περιλαμβάνει ο προϋπολογισμός που ψηφίστηκε πριν από τρεις μόλις μήνες προβλέπει ρυθμό αύξησης 0,8%. Ηδη τρέχει με δεκαπλάσιους ρυθμούς και δεν προβλέπεται να αρχίσουν να υποχωρούν πριν από τις αρχές του καλοκαιριού, υπό πολλές όμως προϋποθέσεις.

Πιθανότατα δεν θα δούμε πληθωρισμό κάτω από τη μονάδα, ούτε για έναν μήνα, πόσω μάλλον για το σύνολο του έτους, όπως προέβλεπε το κείμενο που ψηφίστηκε μόλις τον περασμένο Δεκέμβριο.

Το τελευταίο σενάριο δε για πληθωρισμό άνω του 8% τον Μάρτιο δημιουργεί εύλογα δύο ερωτήματα: Εάν μια αύξηση της τάξεως του 6% είναι αρκετή για τον εργαζόμενο με τις νέες συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί. Αλλά και εάν την αντέχουν έστω και στη μορφή που έχει δρομολογηθεί, οι επιχειρήσεις.

Οι απαντήσεις είναι εύκολες και αρνητικές και στις δύο περιπτώσεις, όχι όμως και τα διλήμματα για μια ζημιά που κάθε μέρα το «κοντέρ της γράφει» στην οικονομία.

Η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος είναι δεδομένο ότι βρίσκεται σε εξέλιξη. Ως επίπτωση αναμένεται μια συγκράτηση της κατανάλωσης, την οποία ο προϋπολογισμός την προέβλεπε στο 3%. Θεωρείται βέβαιο ότι θα κινηθεί χαμηλότερα.

Η μείωση της κατανάλωσης θα έχει επίπτωση τόσο στο ΑΕΠ της χώρας όσο και στην πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού. Το ΑΕΠ είχε προβλεφθεί ότι θα φτάσει το 4,5%. Πλέον θεωρείται δεδομένο και ενδεχομένως θα το δούμε την επόμενη εβδομάδα και στην Ετήσια Εκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος ότι θα κινηθεί χαμηλότερα, ίσως και κάτω του 3%.

Χωρίς να υπολογίζεται σε αυτό τυχόν επενδυτική ανάσχεση, καθώς η επενδυτική δραστηριότητα είχε προβλεφθεί ότι θα αυξηθεί κατά 21,9%. Για την ώρα ματαιώσεις επενδύσεων δεν έχουμε. Αλλά πολλές από τις δρομολογημένες έχουν πατήσει το κουμπί της «παύσης».

Σε επίπεδο προϋπολογισμού προβλεπόταν πριν από τον πόλεμο δραστική μείωση του πρωτογενούς ελλείμματος της Γενικής Κυβέρνησης κατά 10,6 δισ. ευρώ στο 1,2% του ΑΕΠ. Ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θ. Σκυλακάκης δηλώνει βέβαιος ότι θα επιτευχθεί.

Πιθανότατα έχει ακολουθήσει και φέτος στα δημοσιονομικά την τακτική της υποεκτίμησης των δεδομένων κατά τη σύνταξη του προϋπολογισμού, προκειμένου να πετυχαίνει τους στόχους ακόμα και σε ακραία σενάρια. Δεν είναι πιθανό ωστόσο να περιελάμβαναν τα σενάρια Σκυλακάκη το πολύ ακραίο ενδεχόμενο ενός πολέμου μακράς (κατά τα φαινόμενα) διαρκείας με επιπτώσεις τόσο στις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων, όσο και στην επάρκειά τους.

Ηδη κάποιοι φόροι δεν πληρώνονται, σε ποσοστό μεγαλύτερο από ό,τι την τελευταία διετία. Αυτοί που εξυπηρετούνται κανονικά «τρώνε» από τα έτοιμα, από τις καταθέσεις που συσσωρεύτηκαν στην πανδημία.

Γενικά η οικονομία έχει περάσει στη φάση τού «τρώμε από τα έτοιμα». Ολες αυτές είναι οι πρόδρομες επιπτώσεις. Ακόμα για παράδειγμα δεν έχει καταγραφεί κάποια μετρήσιμη ζημιά στην αγορά εργασίας.

Ενδεχομένως αν ο πόλεμος λήξει γρήγορα, όλα τα πρώτα προβλήματα που εμφανίζονται θα επουλωθούν γρήγορα. Αν όμως συνεχιστεί και τους επόμενους μήνες θα πρέπει να προετοιμαζόμαστε για σοβαρό πισωγύρισμα…