Αντίβαρο στην κρίση του πολέμου οι επενδύσεις του Ταμείου Ανάκαμψης – Τα σχέδια

Αντίβαρο στην οικονομική κρίση που προκαλεί ο πόλεμος στην Ουκρανία με την εκρηκτική αύξηση των τιμών της ενέργειας, τη διαταραχή στις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες και την απειλή ελλείψεων σε βασικά αγαθά αποτελεί για την ελληνική οικονομία η προοπτική και το «ζεστό χρήμα» που φέρνει για τις επενδύσεις στην πραγματική οικονομία το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ).

Η Ελλάδα, πρωτοπορεί στην Ευρώπη έχοντας ολοκληρώσει την προετοιμασία του σχεδίου «Ελλάδα 2.0» το οποίο έχει εξασφαλίσει την έγκριση των Βρυξελλών και αντλεί τις επόμενες ημέρες (πριν από το Πάσχα) το πρώτο πακέτο ενισχύσεων ύψους 3,6 δισ. ευρώ που θα διατεθούν για ώριμα επενδυτικά σχέδια στους τομείς της πράσινης ενέργειας και του ψηφιακού μετασχηματισμού του κράτους.

Περιορισμός των συνεπειών

Οπως επισημαίνει ο αρμόδιος για το πρότζεκτ αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης, το σύνολο των πόρων δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης αναμένεται να διατεθεί σε επενδυτικά σχέδια που θα αλλάξουν την οικονομία.

Είναι ευτύχημα, δε, που υπάρχει αυτή η προοπτική στις συνθήκες που δημιούργησε ο πόλεμος και τη μεγάλη απειλή που είναι να περιέλθει η ευρωπαϊκή οικονομία σε συνθήκες στασιμοπληθωρισμού.

Η Ελλάδα, και οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες, έχει την ευκαιρία αξιοποιώντας τους πόρους να προχωρήσει σε επενδύσεις και να περιορίσει τις συνέπειες αυτής της νέας οικονομικής κρίσης.

Aπό το Ταμείο Ανάκαμψης oι επιχειρήσεις έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης σε πόρους €31 δισ., οι οποίοι θα διοχετευθούν με τη μορφή επιδοτήσεων και δανείων και αποσκοπούν στην υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων. Ειδικότερα, οι επιδοτήσεις αντιπροσωπεύουν το 60% των πόρων και ανέρχονται σε €18,4 δισ., ενώ τα δάνεια αποτελούν το 40% και ανέρχονται σε €12,7 δισ.

Επιδοτήσεις: Οι συνολικοί πόροι των επιδοτήσεων ανέρχονται σε €18,4 δισ. και αναμένεται να διοχετευθούν στην εγχώρια οικονομία προκειμένου να υλοποιηθούν επενδύσεις που θα καλύπτουν συγκεκριμένα κριτήρια από τους τέσσερις κύριους πυλώνες του προγράμματος: 1) την πράσινη μετάβαση, 2) την ψηφιακή μετάβαση, 3) την απασχόληση, τις δεξιότητες και την κοινωνική συνοχή και 4) τις ιδιωτικές επενδύσεις και τον μετασχηματισμό της οικονομίας.

Ορισμένες ενδεικτικές επενδύσεις οι οποίες θα ενταχθούν στις ενισχύσεις του Ταμείου Ανάκαμψης και στις οποίες θα διατεθούν και χρηματοδοτήσεις-δάνεια με ευνοϊκούς όρους είναι οι εξής: Δημιουργία μονάδας ανακύκλωσης, ενσωμάτωση ηλεκτρονικής εφαρμογής ανάλυσης δεδομένων παραγωγής, εγκατάσταση καινοτόμων συστημάτων λειτουργίας επιχειρήσεων, ενίσχυση των προσφερόμενων υπηρεσιών προς τοπική και διεθνή αγορά, καθώς και συγχώνευση/εξαγορά επιχείρησης για δημιουργία οικονομιών κλίμακας

Ζεστό χρήμα από τις επιδοτήσεις

Πιο συγκεκριμένα, «ζεστό χρήμα» από το κομμάτι των επιδοτήσεων (€18,4 δισ.) του ΤΑΑ θα διοχετευθεί:

• Στην πράσινη μετάβαση (€6,2 δισ.) μέσω της υιοθέτησης μοντέλων και συστημάτων φιλικών προς το περιβάλλον, της προώθησης πράσινων συστημάτων μεταφορών και της ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων.
• Στον ψηφιακό μετασχηματισμό (€2,2 δισ.) μέσω της υιοθέτησης καινοτόμων ψηφιακών συστημάτων σε επίπεδο λειτουργίας επιχειρήσεων, της προώθησης συνδεσιμότητας για τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και το κράτος και, τέλος, διά μέσου του ψηφιακού μετασχηματισμού δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
• Στην απασχόληση και κοινωνική συνοχή (€5,2 δισ.) μέσω του εκσυγχρονισμού επαγγελματικής εκπαίδευσης, της βελτίωσης του συστήματος Υγείας και της ενίσχυσης πρόσβασης σε κοινωνικές πολιτικές.
• Στις ιδιωτικές επενδύσεις και στον μετασχηματισμό (€4,8 δισ.) μέσω της ενδυνάμωσης της ανταγωνιστικότητας και εξωστρέφειας των επιχειρήσεων, όπως επίσης και διά μέσου της βελτίωσης της φορολογικής διοίκησης και του συστήματος Δικαιοσύνης.

Ενδεικτικές επενδύσεις

1. Πράσινη μετάβαση:

Προκειμένου να χορηγηθεί ένα δάνειο που να αφορά τον πυλώνα της πράσινης μετάβασης, είναι απαραίτητο ο προϋπολογισμός επενδύσεων πράσινης μετάβασης μιας επιχείρησης να αντιπροσωπεύει τουλάχιστον το 20% του συνολικού προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου.

Οι ενδεικτικές επενδύσεις στον πυλώνα της πράσινης μετάβασης είναι οι εξής:

• Ενεργειακή αναβάθμιση: κτιριακές εγκαταστάσεις, εξοπλισμός και οχήματα, υποδομές.
• Εξοικονόμηση ενέργειας: εγκατάσταση ΑΠΕ, μονάδες ανακύκλωσης.
• Προστασία περιβάλλοντος: εξυγίανση και αποκατάσταση.
• Πράσινες δεξιότητες: έρευνα και καινοτομία, απασχόληση προσωπικού.

2. Ψηφιακός μετασχηματισμός:

Προκειμένου να χορηγηθεί ένα δάνειο που να αφορά τον πυλώνα του ψηφιακού μετασχηματισμού, είναι απαραίτητο ο προϋπολογισμός επενδύσεων πράσινης μετάβασης μιας επιχείρησης να αντιπροσωπεύει τουλάχιστον το 10% του συνολικού προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου.

Οι ενδεικτικές επενδύσεις στον πυλώνα του ψηφιακού μετασχηματισμού είναι οι εξής:

• Ψηφιοποίηση υπηρεσιών: ψηφιοποίηση επιχειρήσεων προς βελτίωση της ηλεκτρονικής τους δραστηριότητας αλλά και προώθηση των ψηφιακών δεξιοτήτων του προσωπικού.
• Ψηφιακές υποδομές: επενδύσεις σε τεχνολογίες, δεξιότητες, υποδομές και λύσεις που βελτιώνουν την ενεργειακή απόδοση.
• Συνεργατικοί σχηματισμοί: υποστήριξη συνεργατικών σχηματισμών καινοτομίας (επιχειρήσεων, ερευνητικών οργανισμών και δημόσιων αρχών) σε ψηφιακές δραστηριότητες.
• Κόμβοι ψηφιακής καινοτομίας: βελτίωση της καινοτομίας των επιχειρήσεων με χρήση ψηφιακών τεχνολογιών.
• Ψηφιοποίηση επιχειρήσεων: εγκατάσταση νέων ηλεκτρονικών συστημάτων/υποδομών και ψηφιακή εκπαίδευση του προσωπικού.

3. Καινοτομία, έρευνα και ανάπτυξη:

Για την υπαγωγή επενδυτικών σχεδίων στην κατεύθυνση της καινοτομίας θα πρέπει οι επενδύσεις να στοχεύουν σε τουλάχιστον έναν από τους δείκτες που έχει ορίσει η Ευρωπαϊκή Ενωση.
Ενδεικτικές επενδύσεις στον πυλώνα καινοτομίας, έρευνας και ανάπτυξης είναι οι εξής:

• Προώθηση έρευνας και καινοτομίας.
• Εγκατάσταση καινοτόμων συστημάτων και υπηρεσιών.
• Κατασκευή, επέκταση ή εκσυγχρονισμός υφιστάμενης παραγωγικής γραμμής.
• Βεβαιώσεις δαπανών επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας.

4. Εξωστρέφεια:

Τέλος, για την υπαγωγή επενδυτικών σχεδίων στην κατεύθυνση της εξωστρέφειας θα πρέπει οι επενδύσεις να στοχεύουν στη βελτίωση των εξής δεικτών: εξαγωγική δραστηριότητα που να αντιστοιχεί τουλάχιστον στο 15% του κύκλου εργασιών ή προϋπολογισμό εξαγωγών που να αντιστοιχεί τουλάχιστον στο 15% των προβλεπόμενων συνολικών εσόδων, καθώς και επενδυτικά σχέδια στον κλάδο του τουρισμού.

Οι ενδεικτικές επενδύσεις στον πυλώνα εξωστρέφειας είναι οι εξής:

Επέκταση υφιστάμενων εγκαταστάσεων, κατασκευή νέων υποδομών, εκσυγχρονισμός υφιστάμενων υποδομών, αναβάθμιση αποθηκευτικών υποδομών, ενίσχυση προσφερόμενων υπηρεσιών, ανακαίνιση ξενοδοχειακής μονάδας.

Κομβικός ο ρόλος των τραπεζών

Τα βήματα ένταξης στα δάνεια του ΤΑΑ

Ολόκληρη η διαδικασία υποβολής του επενδυτικού σχεδίου αλλά και του αιτήματος για χορήγηση δανείου θα υποστηριχθεί συνολικά από τα τραπεζικά ιδρύματα, χωρίς να υπάρχει εμπλοκή του Δημοσίου. Τα επενδυτικά σχέδια των επιχειρήσεων δύνανται να υλοποιηθούν σύμφωνα με το χρηματοδοτικό σχήμα που έχει οριστεί από την Ευρωπαϊκή Ενωση, βάσει του οποίου το ανώτερο ποσοστό ενίσχυσης που μπορεί να λάβει μια επιχείρηση από το Ταμείο ανέρχεται στο 50%.

Το ποσοστό ενίσχυσης θα καθοριστεί από το είδος και την κατεύθυνση που θα έχουν οι επιλέξιμες δαπάνες βάσει της κάλυψης κριτηρίων ανά πυλώνα. Αντίστοιχα, τουλάχιστον το 30% του εκάστοτε επενδυτικού σχεδίου θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί από εμπορικό δάνειο τραπεζικού ιδρύματος, ενώ τουλάχιστον το 20% του σχεδίου θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί από ίδια κεφάλαια, συμπεριλαμβανομένων και τυχόν εισφορών σε είδος έως το 10% του προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου.

Αξιολόγηση

Κατά την έναρξη της διαδικασίας, ο επενδυτής προετοιμάζει τα απαραίτητα δικαιολογητικά έγγραφα, σύμφωνα με τους όρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, καθώς και το αναλυτικό επενδυτικό σχέδιο, με διάκριση των δαπανών, ανάλογα με τη φύση τους. Από την πλευρά της, η τράπεζα αξιολογεί την υποβληθείσα αίτηση του επενδυτή ως προς τη βιωσιμότητα της επένδυσης και την πιστοληπτική ικανότητα της επιχείρησης και στη συνέχεια προβαίνει στην επιλογή ενός ανεξάρτητου ελεγκτή του ΤΑΑ μέσω κλήρωσης.

Ακολούθως, ο ελεγκτής του Ταμείου δημοσιεύει την αντίστοιχη Εκθεση Ελέγχου, η οποία σχετίζεται με: α) την επιλεξιμότητα και συμβατότητα της επένδυσης και των δαπανών, β) τη συμμόρφωση με την αρχή πρόκλησης μη σημαντικής βλάβης, γ) την υπαγωγή των προτεινόμενων επενδυτικών σχεδίων στις επιλέξιμες δράσεις του ΤΑΑ, δ) το ποσοστό του δανείου του ΤΑΑ σύμφωνα με τα κριτήρια επιλεξιμότητας, καθώς και ε) τη συμβατότητα με τους κανόνες κρατικών ενισχύσεων.

Εφόσον η αξιολόγηση της αίτησης από τον ελεγκτή είναι θετική, πραγματοποιούνται η οριστική έγκριση του αιτήματος από την τράπεζα, η υπογραφή δανειακής σύμβασης για τη χορήγηση του δανείου ΤΑΑ και του δανείου συγχρηματοδότησης στον αποδέκτη και η εκταμίευση του δανείου.

Επιλέξιμες δράσεις

Το ύψος της χρηματοδότησης με δάνειο του ΤΑΑ υπολογίζεται σύμφωνα με την ύπαρξη προϋπολογισμού επιλέξιμων επενδυτικών δαπανών και επενδυτικών σχεδίων με βάση τους πέντε πυλώνες του ΤΑΑ, καθώς και την κάλυψη συγκεκριμένων κριτηρίων ανά πυλώνα. Σε περίπτωση που ένα επενδυτικό σχέδιο δεν είναι επιλέξιμο στους εξεταζόμενους πυλώνες λόγω μη κάλυψης των ελάχιστων ποσοστών που απαιτούνται, είναι επιλέξιμο με αυτοτελή ποσόστωση δανείου ΤΑΑ στο 30%, εφόσον το άθροισμα των ελάχιστων ποσοστών των ανωτέρω πυλώνων ανέρχεται τουλάχιστον σε 30%.