Οι πιο ευάλωτοι κινδυνεύουν από καρκίνο πνεύμονα

Ένας άνθρωπος κάθε ώρα χάνει η ζωή του από καρκίνο του πνεύμονα, καθιστώντας το νεόπλασμα αυτό την 3η αιτία θανάτου, μετά τα εγκεφαλικά και καρδιακά επεισόδια.

Πρόκειται για το πιο θανατηφόρο νεόπλασμα παγκοσμίως, καθώς προκαλεί το 18,5% του συνόλου των θανάτων από καρκίνο, ανεβάζοντας τα θύματά του σε περίπου 2 εκατομμύρια ανθρώπους ετησίως, περισσότερα από αυτά των καρκίνων του μαστού, του εντέρου και του στομάχου μαζί.

«Πρόκειται για μια πανδημία με μεγαλύτερο αριθμό θυμάτων από αυτήν που ζούμε τελευταία», αναφέρει στο in.gr o καθηγητής Παθολογίας – Ογκολογίας ΕΚΠΑ Kωνσταντίνος Ν. Συρίγος, προσθέτοντας μάλιστα πως αποτελεί σοβαρό ταξικό πρόβλημα, το οποίο για να λυθεί θα πρέπει να υπάρχει εύκολη πρόσβαση του πληθυσμού σε ιατρεία διακοπής καπνίσματος και τακτικό έλεγχο πριν υπάρξουν συμπτώματα, με τη χρήση αξονικής τομογραφίας θώρακα χαμηλής ακτινοβολίας.

«Το κάπνισμα σε όλες τις μορφές του συνεχίζει να αποτελεί την πρώτη αιτία καρκίνου του πνεύμονα, καθώς ευθύνεται για το 80-90% των περιπτώσεων, με τους καπνιστές να έχουν εικοσαπλάσιο κίνδυνο να αναπτύξουν τη συγκεκριμένη μορφή καρκίνου, συγκριτικά με τους μη καπνιστές», επισημαίνει ο καθηγητής και συνεχίζει: «Η έναρξη του καπνίσματος σε μικρή ηλικία (παιδιά και έφηβους) είναι ιδιαίτερα επιβαρυντική, ενώ και το παθητικό κάπνισμα σχετίζεται με 20-30% πιο αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου πνεύμονα».

Επικίνδυνα επαγγέλματα

Σύμφωνα με τον κ. Συρίγο, και οι μη καπνιστές μπορεί να εκδηλώσουν τη νόσο, είτε λόγω περιβαλλοντικής ή επαγγελματικής έκθεσης σε τοξικές ουσίες (ατμοσφαιρική ρύπανση, ακτινοβολία, εργαζόμενοι στην οικοδομή, στην επεξεργασία δερμάτων, μάγειρες και επαγγελματίες οδηγοί), είτε λόγω ατομικών παραγόντων κινδύνου (χρόνιες πνευμονοπάθειες, κακή διατροφή, απουσία άσκησης, συνολικά ανθυγιεινός τρόπος ζωής κ.ά.).

«Αρχής γενομένης από το κάπνισμα, όλοι οι παραπάνω παράγοντες κινδύνου είναι συχνότεροι σε οικονομικά αδύναμους και λιγότερο μορφωμένους πληθυσμούς, δηλαδή στις ομάδες της κοινωνίας με δυσκολότερη πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίας υγείας, με έλλειμμα υγειονομικής εκπαίδευσης και απουσία νοοτροπίας πρόληψης.

Οι παραπάνω ευάλωτες ομάδες νοσούν από καρκίνο του πνεύμονα σε μεγαλύτερη συχνότητα, έχουν καθυστερημένη διάγνωση και χειρότερη πρόγνωση, καθιστώντας τη νόσο όχι μόνο θέμα ατομικής και δημόσιας υγείας, αλλά και σοβαρό ταξικό πρόβλημα, που μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με την εύκολη πρόσβαση σε ιατρεία διακοπής καπνίσματος και τη χρήση αξονικής τομογραφίας θώρακα χαμηλής δόσης», τονίζει ο καθηγητής.

Έλεγχος που σώζει

Σημειώνει μάλιστα ότι ο προσυμπτωματικός έλεγχος, με τον εντοπισμό όγκων σε αρχικό, δυνητικά θεραπεύσιμο στάδιο σώζει ζωές: ενώ η 5ετής επιβίωση του καρκίνου του πνεύμονα στο στάδιο IV είναι λιγότερο από 10%, στο στάδιο Ι είναι σχεδόν 90%.

Έχει υπολογισθεί ότι πάνω από 2.000 άτομα ετησίως θα μπορούσαν να σωθούν, εάν η χώρα μας καθιέρωνε ένα εθνικό προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου καρκίνου πνεύμονα, κατά τα πρότυπα άλλων νεοπλασιών, όπως του μαστού και του παχέος εντέρου.

Δύσκολη διάγνωση

Η εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων, μπορεί να οδηγήσει σε καθυστερημένη διάγνωση, επειδή συχνά αυτά προϋπάρχουν στους χρόνιους καπνιστές (βήχας, απόχρεμψη, δύσπνοια κατά την προσπάθεια), δεν είναι ειδικά (οστικοί πόνοι, αδυναμία, εύκολη κόπωση, απώλεια βάρους, βράχνιασμα της φωνής), ή παραπέμπουν σε άλλες διαγνώσεις, παραπλανούν τους ασθενείς και τους ειδικούς και επιβαρύνουν την πρόγνωση και την επιβίωση.

Η διάγνωση ολοκληρώνεται με την απεικονιστική αξιολόγηση της έκτασης της νόσου ώστε να διαπιστωθεί σε ποιό στάδιο βρίσκεται. Η σταδιοποίηση αυτή, πρέπει πάντα να συνοδεύεται από ανοσοϊστοχημικό και μοριακό έλεγχο στο υλικό της βιοψίας, ώστε να γίνει η επιλογή της πλέον ενδεδειγμένης θεραπείας.

Η προσεκτική μελέτη του ατομικού ιστορικού, των ιδιαιτέρων χαρακτηριστικών και της συνοσηρότητας κάθε ασθενή και η αποτελεσματική αντιμετώπιση της τοξικότητας επιτρέπουν την εξατομίκευση της θεραπείας, με σεβασμό στη μοναδικότητα κάθε ατόμου.

Εξατομικευμένη θεραπεία

Η εφαρμογή καινοτόμων θεραπειών, όπως η ανοσοθεραπεία, οι βιολογικές και οι στοχεύουσες θεραπείες, οι σύγχρονες χειρουργικές τεχνικές και η αξιοποίηση προηγμένων τεχνολογιών επεμβατικής ακτινολογίας και ακτινοχειρουργικής καθιστούν πλέον τον καρκίνο του πνεύμονα ένα χρόνιο νόσημα, ενώ ικανός αριθμός ασθενών επιτυγχάνουν την ίαση.

«Βάση κάθε διαγνωστικής και θεραπευτικής απόφασης οφείλει να είναι η εξατομίκευση της προσέγγισης, η συνδυαστική εφαρμογή θεραπειών με συνεργασία όλων των ιατρικών ειδικοτήτων και η σωστή επικοινωνία, συνθήκες που μπορεί να επιτευχθούν μόνο στα πλαίσια Κέντρων Αριστείας.

Τα κέντρα αυτά, με τις διεθνείς συνεργασίες που διασφαλίζουν, παρέχουν συνεχή εκπαίδευση και πρωτοπορούν στην κλινική και μεταφραστική έρευνα. Οι γνώσεις μας σχετικά με τους μηχανισμούς καρκινογένεσης εμπλουτίζονται συνεχώς, καινούργια μόρια του καρκινικού κυττάρου ταυτοποιούνται ως πιθανοί στόχοι θεραπείας και νέα φάρμακα προστίθενται στη θεραπευτική φαρέτρα. Είναι σημαντικό ο ασθενής να συζητά με τον ογκολόγο του τις διαθέσιμες κάθε στιγμή επιλογές και ορισμένες φορές, να επαναλαμβάνεται η βιοψία. Πρόκειται για μια δύσκολη διαδικασία, με πιθανές επιπλοκές, που σύντομα αναμένεται να αντικατασταθεί από την καθιέρωση της λεγόμενης «υγρής» βιοψίας, όπου με δείγμα περιφερικού αίματος λαμβάνονται πολύτιμες πληροφορίες, αντίστοιχες εκείνων της ιστολογικής βιοψίας» σημειώνει ο καθηγητής.

«Η πανδημία του καρκίνου του πνεύμονα δεν είναι λιγότερο επικίνδυνη επειδή έχουμε πλέον εξοικειωθεί με αυτήν, είναι σιωπηλή και δεν παράγει ειδήσεις», καταλήγει ο κ. Συρίγος, και επισημαίνει: «Πρόκειται για πραγματική μάστιγα που βασανίζει μεγάλο αριθμό ασθενών, ταλαιπωρεί και εξουθενώνει όλη την οικογένεια και αποτελεί σημαντικό κοινωνικό πρόβλημα υγείας. Αν και επί του παρόντος η πλήρης ίαση δεν είναι πάντα δυνατή, η αξιοποίηση όλων των εξελίξεων της επιστήμης, η μελέτη του μοριακού προφίλ του όγκου, ο σεβασμός στη μοναδικότητα κάθε ατόμου και η πολύπλευρη υποστήριξη ασθενών και φροντιστών, παρέχουν το πλαίσιο μιας σύγχρονης και ολιστικής προσέγγισης, ώστε να επιτευχθεί το μέγιστο θεραπευτικό αποτέλεσμα για κάθε ασθενή με τη νόσο».