Η παγίδα του χρέους

Μια βαριά σκιά πλακώνει τη χώρα. Και προκαλεί άγχος κι ανησυχίες. Κι αυτή είναι η σκιά του μεγάλου χρέους. Που ουσιαστικά τσακίζει οραματισμούς, αισιόδοξες προοπτικές και θετικές εξελίξεις. Πέρα από πολιτικές επιλογές και ιδεολογικές πεποιθήσεις αυτό που ισχύει είναι πως το δημόσιο χρέος μεγαλώνει, περίπου ανεξέλεγκτα, λόγω υπερβολικού δανεισμού ως συνέπεια ενός σλάλομ δημοσίων δαπανών και παροχών. Η συζήτηση δυστυχώς επικεντρώνεται στο πώς η χώρα μπορεί να δανείζεται ενώ ο στόχος, ιδιαίτερα μετά την πρόσφατη χρεοκοπία μας και τα Μνημόνια, θα έπρεπε να ήταν περιορισμός και συρρίκνωση του δανεισμού. Η χώρα θα έπρεπε να έχει ήδη αρχίσει να ξοδεύει λιγότερα από όσα παράγει / εισπράττει…

Υπήρξαν σίγουρα απρόβλεπτα γεγονότα. Οπως η πανδημία και τα λοκντάουν. Που αφού η κυβέρνηση τα επέβαλε θα έπρεπε να καλύψει κάπως το εισόδημα που έχανε ο κόσμος. Η κυβέρνηση όμως δεν προκάλεσε τον ιό και την ασθένεια. Θα έπρεπε λοιπόν κυρίως να στραφεί κατά των απείθαρχων που διέδιδαν την αρρώστια και αρνιόνταν να πάρουν μέτρα προφύλαξης (κάτι που πραγματικά δεν έκανε). Κι όχι να ρημάξει τα δημόσια ταμεία καλύπτοντας πολλών τις αυθαιρεσίες και υποθηκεύοντας το μέλλον όλων! Στη συνέχεια ήλθαν οι συνέπειες για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Επειδή κάτι τέτοιο πιστεύει η γραφειοκρατία των Βρυξελλών, αλλά που δεν είναι επιστημονικά αδιαμφισβήτητο. Οι δε συνέπειες των μέτρων δεν είναι επιστημονικά μελετημένες και τεκμηριωμένες. Το αποτέλεσμα είναι η αύξηση της τιμής ρεύματος, η άνοδος των τιμών των καυσίμων και οι ελλείψεις, και η ακρίβεια βέβαια, σε αρκετά καταναλωτικά προϊόντα.

Και μετά ήρθε ο πόλεμος. Για να πολλαπλασιάσει τα αδιέξοδα και να μεγιστοποιήσει τα προβλήματα. Παράλληλα ξεκίνησε και η ρεβάνς των κρατιστών κατά της ελεύθερης αγοράς. Κάθε είδους κανονιστική ή διοικητική παρέμβαση προέκυψε από τις διάνοιες των γραφειοκρατών για να μπει δήθεν τάξη στο αχαλίνωτο χάος. Επιδόματα, έλεγχοι τιμών, φορολογήσεις σε κέρδη και άλλες παρόμοιες «ευρεσιτεχνίες» ήλθαν στο προσκήνιο. Κι όλα αυτά στα πλαίσια πολιτικών που έδιναν τον πρώτο ρόλο στην κρατική παρέμβαση για έλεγχο της αγοράς που δήθεν αποτυγχάνει. Αλλά που ουδέποτε της δόθηκε η ευκαιρία να  προχωρήσει σε αυτορρύθμιση.

Με βασικό θύμα το δημόσιο πορτοφόλι σχεδιάσθηκαν πολιτικές για να αντιμετωπισθεί υποτίθεται η ακρίβεια και η έλλειψη προϊόντων. Αντί να αφεθούν οι μηχανισμοί των τιμών να κάνουν τη δουλειά τους. Αυτές θα μείωναν την κατανάλωση και θα οδηγούσαν σε φυσική ισορροπία. Αντίθετα επιλέγονται πολιτικές επιδομάτων, για στήριξη τεχνικά της κατανάλωσης, και με τελικό θύμα τα δημοσιονομικά της χώρας. Μεγαλώνει δηλαδή περίπου εκτός ελέγχου το χρέος και υπονομεύεται το αύριο της κοινωνίας.

Ως λύση όλοι έτσι βλέπουν είτε τις όποιες κοινοτικές ενισχύσεις ή τον καινούργιο δανεισμό με επιτόκια, υποτίθεται, λογικά. Ολα αυτά όμως οδηγούν σε παραπάνω χρέη, σε χειροτέρευση των επιτοκίων και σε μια χώρα και πάλι εξαρτημένη από οικονομικούς παράγοντες του εξωτερικού. Ο περιορισμός των δαπανών μέσω σμίκρυνσης του δημόσιου τομέα και η αύξηση της απόδοσης της οικονομίας με την παράλληλη σταθερή ελάττωση του δανεισμού δεν περνάει από κανενός γραφειοκράτη το μυαλό. Και η τανάλια του χρέους μεγαλώνει ενώ οι βάσεις του κράτους αρχίζουν να κλυδωνίζονται… Και κάτι άλλο. Καιρός είναι πλέον να αλλάξει η πατροπαράδοτη αρνητική αντίληψη της δημόσιας γραφειοκρατίας πως ό,τι δεν επιτρέπεται, απαγορεύεται («δεν το προβλέπει ο νόμος»). Και να ισχύσει πως ό,τι δεν απαγορεύεται, επιτρέπεται! Για να προχωρήσουμε, επιτέλους, γρήγορα…