ΕΜΣΤ: Δυναμική επιστροφή – Οι εκθέσεις που θα δούμε μέχρι το τέλος του 2022

Στην πρώτη της συνέντευξη Τύπου, από τότε που ανέλαβε καθήκοντα, η καλλιτεχνική διευθύντρια του ΕΜΣΤ Κατερίνα Γρέγου, έδωσε σήμερα το στίγμα που προωθεί για το μουσείο και σήμανε μια δυναμική επανεκκίνηση του πολύπαθου ΕΜΣΤ από τον επόμενο μήνα, με θεματικές και ομαδικές εκθέσεις, δίνοντας μια γεύση του προγραμματισμού 2022- 2023.

Το όραμα και η φιλοσοφία της διακεκριμένης επιμελήτριας, μουσειολόγου, με 15ετή διεθνή θητεία, Κατερίνας Γρέγου, είναι ένα μουσείο σύγχρονης διεθνούς τέχνης «που θα επινοεί και θα παράγει εκθέσεις, αξιοποιώντας στο έπακρο την γεωγραφική θέση της Αθήνας και τις επιρροές της, τόσο από την Δύση, κι άλλο τόσο από την Ανατολή (την περιοχή που κατά το παρελθόν αποκαλούνταν Λεβάντε)».

Η νέα καλλιτεχνική διευθύντρια του ΕΜΣΤ θεσπίζει πίνακα αμοιβών για τους καλλιτέχνες και τους πολιτιστικούς παραγωγούς – «η τέχνη δεν είναι χόμπι είναι επάγγελμα» τόνισε. Καταργώντας την πολιτική των δωρεών από τους καλλιτέχνες, το ΕΜΣΤ θα αποκτά έργα από τους ίδιους αν διαθέτουν, από τις γκαλερί που τους εκπροσωπούν, ή από δωρεές συλλεκτών, όμως επιλεκτικά και στην κατεύθυνση της συλλογής του ΕΜΣΤ. Πρόσθεσε επίσης, ότι «δεν εγκρίνει τις επισφαλείς μορφές εργασίας που παραμένουν ευρέως διαδομένες στο πεδίο των εικαστικών σήμερα».

Στις αλλαγές που ανακοίνωσε η Κατερίνα Γρέγου, είναι η κατάργηση των ηλικιακών διακρίσεων, «ένα φαινόμενο που ενδημεί στην αγορά της τέχνης, η οποία διαρκώς διψά για πρωτοεμφανιζόμενους και νέους καλλιτέχνες». Εξήγησε ότι το ΕΜΣΤ δίνει ίσες ευκαιρίες σε καλλιτέχνες πρεσβύτερους ή στο μέσο της σταδιοδρομίας τους. Παράλληλα, εστιάζει «στην πλούσια καλλιτεχνική και πρωτοποριακή κληρονομιά της ελληνικής διασποράς, μιας από τις αρχετυπικές διασπορές παγκοσμίως, μεγάλο μέρος της οποίας δεν έχει αναγνωριστεί ποτέ, ή ακόμη και έχει σκόπιμα περιθωριοποιηθεί στην Ελλάδα».

Η συλλογή του ΕΜΣΤ

Σχολιάζοντας την συλλογή του ΕΜΣΤ- αριθμεί 1400 έργα ελληνικής και διεθνούς τέχνης – η Κατερίνα Γρέγου χαρακτήρισε τα έργα εννοιολογικής τέχνης στην πλειοψηφία τους, με έντονο στοιχείο την πολυπολιτισμικότητα – προϊόν της παγκοσμιοποίησης και με δυνατό κοινωνικό πολιτιστικό στίγμα. « Έχει όμως αλλάξει ριζικά ο κόσμος της τέχνης τα τελευταία τριάντα χρόνια. Τα πεδία έχουν διευρυνθεί, οι τιμές στην αγορά τέχνης εκτινάχτηκαν. Τα περισσότερα μουσεία δεν διαθέτουν απεριόριστους πόρους, ανθρώπινο δυναμικό και χώρο, είναι πια αδύνατη η ανάπτυξη μιας συλλογής που θα κινείται στις πέντε ηπείρους με συνοχή και βάθος». Στοχεύει λοιπόν στον ευρύτερο γεωπολιτικό χώρο της Ελλάδας, όπου η σύγχρονη τέχνη αναπτύσσεται και ανθεί σε πόλεις όπως το Κάιρο, η Κωνσταντινούπολη, η Βηρυτός και η Αθήνα, με ζωντανές καλλιτεχνικές σκηνές που συχνά αναπτύσσονται ανεξάρτητα από τις κρατικές δομές, και οι οποίες πρέπει να συμπεριληφθούν στον δημόσιο διάλογο για την κουλτούρα και να υποστηριχθούν. Το ΕΜΣΤ στοχεύει να αναλάβει αυτόν τον ρόλο. Χτίζοντας πάνω σε καλλιτέχνες που έργα τους ήδη περιλαμβάνονται στη συλλογή του, όπως ο Κουτλουγκ Αταμάν, η Μόνα Χατούμ, η Έμιλι Ζασίρ, η Τζοάννα Χατζηθωμάς, ο Χαλίλ Ζορέζ, συνεχίζοντας μια ήδη υπάρχουσα σημαντική κατεύθυνση της συλλογής.

Ως προς την παρουσίαση της μόνιμης συλλογής, η Κατερίνα Γρέγου θεωρεί ότι η στατική ιδέα είναι έννοια οξύμωρη για ένα μουσείο σύγχρονης τέχνης. «Μια μουσειολογική μελέτη δεν είναι ιερή αγελάδα» είπε χαρακτηριστικά. Προκειμένου να ζωντανέψει το ΕΜΣΤ, οι εκθέσεις των μόνιμων έργων θα επανασχεδιάζονται χωροταξικά και θα εναλλάσσονται.

Στο μουσείο αναδιοργανώνεται το καλλιτεχνικό αρχείο, ώστε να έχει άμεση σχέση με τη συλλογή και τις εκθέσεις του και να γίνει ευκολότερα προσβάσιμο στους εξωτερικούς ερευνητές. Η βιβλιοθήκη του ΕΜΣΤ εμπλουτίζεται, έτσι ώστε να αποτελέσει σε βάθος χρόνου σημαντικό εξειδικευμένο ερευνητικό κέντρο. Στον χώρο της βιβλιοθήκης, θα παρουσιάζονται μικρές εκθέσεις με υλικό από το καλλιτεχνικό αρχείο του ΕΜΣΤ και, ευρύτερα, με θέματα που αφορούν τη σχέση σύγχρονης τέχνης και βιβλίων. Για πρώτη φορά το μουσείο λειτουργεί σε πλήρες ανάπτυγμα, ένα πολυσχιδές και σύνθετο συλλεκτικό, εκθεσιακό και εκδοτικό πρόγραμμα, στο οποίο θα πρέπει να προστεθούν η μεγάλη διεθνής και εγχώρια εκστρατεία επικοινωνίας και προβολής, που μόλις έχει ξεκινήσει και οι αναγκαίες αρχιτεκτονικές επεμβάσεις στους χώρους και τη συλλογή, προκειμένου να βελτιωθεί η μουσειακή και εκθεσιακή εμπειρία.

Προϋπολογισμός και ανθρώπινο δυναμικό

Το ΕΜΣΤ έχει προϋπολογισμό 9.204.854 ευρώ ,ποσό απαραίτητο για την ολική επανεκκίνηση του φορέα. Από τα 9.204.854 ευρώ που εγκρίθηκαν, τα 5.204.500 ευρώ προέρχονται από τα ταμειακά διαθέσιμα των προηγούμενων ετών, τα οποία, παρ’ όλες τις ανάγκες του μουσείου, δεν είχαν δαπανηθεί.

Στο ΕΜΣΤ αυτήν τη στιγμή υπηρετούν 55 στελέχη με σχέση εργασίας Ιδιωτικού Δικαίου Αορίστου Χρόνου (ΙΔΑΧ) καθώς και δύο στελέχη με διάθεση από το υπουργείο Πολιτισμού. Ωστόσο, το μουσείο είναι υποστελεχωμένο, όπως εν γένει όλοι οι φορείς της γενικής κυβέρνησης. Βάσει του ισχύοντος ΕΚΛ, θα έπρεπε στο μουσείο να εργάζονται 88 υπάλληλοι. Πρόσφατα, μέσω της κινητικότητας μετατάχθηκαν δύο υπάλληλοι, ενώ ξεκίνησε ήδη η διαδικασία πρόσληψης μέσω ΑΣΕΠ, ακόμη δέκα υπαλλήλων διαφόρων ειδικοτήτων, οι θέσεις των οποίων είναι εγκεκριμένες από το υπουργείο εδώ και περίπου δύο χρόνια και είχαν παγώσει οι σχετικές διαδικασίες. Ταυτόχρονα, αναζητούνται λύσεις και μέσω των εθνικών και ευρωπαϊκών χρηματοδοτούμενων προγραμμάτων, τα οποία θα μπορούσαν να στελεχώσουν τον φορέα με συμβάσεις ΙΔΟΧ μέγιστης διάρκειας δύο χρόνων.

Σημαντική εξέλιξη για τη λειτουργία του ΕΜΣΤ, είναι η θέση του διοικητικού-οικονομικού διευθυντή, η οποία καλύφθηκε την 1η Δεκεμβρίου 2021. Την θέση ανέλαβε η Αθηνά Ιωάννου. «Αν και η ανάληψη των καθηκόντων της είναι πρόσφατη, έχουν υλοποιηθεί, σε συνεργασία μαζί μου, πολλά έργα, και έχουν δρομολογηθεί περισσότερα» είπε η Κατερίνα Γρέγου.

Ο υφυπουργός Πολιτισμού Νικόλας Γιατρομανωλάκης για το ΕΜΣΤ

Ο υφυπουργός Πολιτισμού αρμόδιος σε θέματα σύγχρονου πολιτισμού, τόνισε στη συνέντευξη Τύπου, ότι «σε πρόσφατες έρευνες, ο οπτικός πολιτισμός προσέλκυσε το λιγότερο κοινό». Χαιρετίζοντας τη νέα φάση στην οποία εισέρχεται το ΕΜΣΤ και στην οποία «θα μπορέσει να εξελίξει όλες τις δυνατότητές του», πρόσθεσε ότι το ΥΠΠΟΑ θα στηρίξει το ΕΜΣΤ μέσα από χρηματοδοτούμενο πρόγραμμα του Ταμείου Ανάκαμψης για την επέκταση δράσεων, πολιτιστικών εκδόσεων, και κοινά προγράμματα των υπουργείων Πολιτισμού και Υγείας.

Περιοδικές εκθέσεις που θα δούμε στο ΕΜΣΤ έως το τέλος της χρονιάς

Statecraft. Διαμορφώνοντας το Κράτος  

(16/6-30/10/2022)

Στο ισόγειο και υπόγειο του ΕΜΣΤ η έκθεση συγκεντρώνει μια ομάδα 36 Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών που θίγουν θέματα όπως τους εθνικιστικούς μηχανισμούς ταύτισης και κατασκευής των μισαλλόδοξων ομάδων, τις ασύμμετρες διαδικασίες συμπερίληψης ή αποκλεισμού στους δημόσιους μηχανισμούς του κράτους, τη σχέση ψηφιακών τεχνολογιών, την πολιτική ανυπακοή, τις έμφυλες διαστάσεις της εξουσίας. Επιμέλεια Κατερίνα Γρέγου

Ειρήνη Βουρλούμη: «Στον ίδιο χώρο»     

(16/6-30/10)

Ένας φωτογραφικός διάλογος που άνοιξε η φωτογράφος Ειρήνη Βουρλούμη με το ζωγραφικό έργο του παππού της Ανδρέα Βουρλούμη (1910-1999). Η Ειρήνη Βουρλούμη παραθέτει δικές της φωτογραφίες, τραβηγμένες με κινητό τηλέφωνο κατά τις περιπλανήσεις της στην πόλη της Αθήνας – ένας φόρος τιμής δίπλα σε έργα που έκανε ο Ανδρέας Βουρλούμης πάνω από μισό αιώνα πριν: ζωγραφικούς πίνακες, υδατογραφίες, σχέδια και ποιήματα. Τα μέσα διαφέρουν αλλά ο σκοπός είναι κοινός. Επιμέλεια έκθεσης Σταμάτης Σχιζάκης

Αντώνης Πίττας: jaune, geel, gelb, yellow     

(16 Ιουνίου έως 30/10/2022)

Πράξεις μοντερνισμού με τον Αντώνη Πίττα και τον Theo van Doesburg. Παρέμβαση στη συλλογή του EMΣΤ, στον 2ο όροφο

Το 2019, ο Αντώνης Πίττας ήταν φιλοξενούμενος καλλιτέχνης στην οικία Van Doesburg, το πάλαι ποτέ σπίτι και στούντιο του Theo van Doesburg, λίγο έξω από το Παρίσι. Η διαμονή του συνέπεσε με τις ευρείας κλίμακας διαμαρτυρίες του κινήματος των κίτρινων γιλέκων στη Γαλλία. Ο Πίττας πέρασε από τον φλέγοντα χαρακτήρα των διαδηλώσεων έξω στους δρόμους, στο ιστορικό πλαίσιο και την ιδιωτική σφαίρα της οικίας Van Doesburg. Η επιλογή του αυτή τον ώθησε να εξετάσει την κληρονομιά του μοντερνισμού μέσα από ένα πολιτικό πρίσμα. Επιμέλεια Δάφνη Βιττάλη.

Jennifer Nelson: Απόβλητα (Κληρονομιά)

(Έργο εν εξελίξει)

Η Αμερικανίδα καλλιτέχνις εγκαθίσταται μέσα στο μουσείο μέχρι τον Σεπτέμβριο , φέρνει τα υλικά απόβλητα της – που συνέλεγε για έναν χρόνο από την οικογένεια της – και δημιουργεί έργο, δίνοντας τη δυνατότητα στους επισκέπτες να γίνουν μάρτυρες της δημιουργικής διαδικασίας, να κατανοήσουν την ποσότητα των απορριμμάτων που παράγουν και να σκεφτούν τρόπους ανακύκλωσής τους.

Δημήτρης Τσουμπλέκας: Αμαζόνιος We are sailing with a corpse in the cargo       

(5 Μαΐου έως 03/07/2022)

Ένα πολυδιάσταστο έργο του Δημήτρη Τσουμπλέκα, που εκτυλίσσεται στο παλιό εργαστήριο του Νίκου Κεσσανλή και της Χρύσας Ρωμανού, στο κτήμα τους στο Μαρούσι, (οδός Κεσσανλή-Σταματάκη 10, Νέο Μαρούσι). Αποτελείται από φωτογραφίες που απεικονίζουν τον χώρο και το τοπίο που τον περιβάλλει, νεκρές φύσεις τοποθετημένες στο εργαστήριο, γλυπτικές κατασκευές (αναπάντεχες συναρμογές αντικειμένων που κυρίως βρέθηκαν στο εργαστήριο, παλιών υλικών ζωγραφικής, οργανικών υλικών από την περιοχή), καθώς και από μια εγκατάσταση στον χώρο και δύο επιτόπιες προβολές βίντεο.

Stephan Goldrajch: Arbre ΰ Palabres (Το Δέντρο της πλατείας)      

(έως 31/5/2022)

Στο φουαγιέ του ΕΜΣΤ είναι ήδη στημένο το Δέντρο της πλατείας, από κομμάτια πλεκτών, υφαντών και κεντημάτων, από νήματα πολύχρωμα και κουρέλια σε ποικίλα μοτίβα και συνθέσεις, που έχουν δημιουργήσει μετά από πρόσκληση του καλλιτέχνη, άνθρωποι διαφορετικών ηλικιών και κοινωνικών ομάδων, που ζουν ή εργάζονται στις γειτονιές γύρω από το μουσείο, αλλά και ένοικοι σε οίκους ευγηρίας ή πρόσφυγες σε παρακείμενες δομές. Το Δέντρο της πλατείας δείχνει πως το εσωτερικό του μουσείου είναι ένας σημαντικός χώρος δημόσιας συνάντησης και διαβούλευσης, ένας χώρος χωρίς αποκλεισμούς και φραγμούς. Ο καλλιτέχνης γεννήθηκε στο Ισραήλ και ζει στις Βρυξέλλες.

Lawrence Abu Hamdan: Ηχητικός ντετέκτιβ

(16 Ιουνίου έως 30/10/2022)

Ο Ιορδανός καλλιτέχνης Lawrence Abu Hamdan, νικητής του βραβείου Τurner 2019 εκθέτει για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Αυτοαποκαλείται ηχητικός ντετέκτιβ και συλλέγει ήχους από περιστατικά θυμάτων από αποκλεισμένους ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Οι ηχητικές έρευνες του καλλιτέχνη έχουν χρησιμοποιηθεί ως αποδεικτικά στοιχεία στο Δικαστήριο Ασύλου και Μετανάστευσης του Ηνωμένου Βασιλείου, καθώς και για την υποστήριξη οργανώσεων όπως η Διεθνής Αμνηστία. Στο ΕΜΣΤ θα παρουσιαστούν επιλεγμένα κινηματογραφικά του έργα, τα οποία εξερευνούν τις θεματικές των αμφισβητούμενων συνόρων, της ιθαγένειας και της ελευθερίας μετακίνησης.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ