Ελλάδα ή Πορτογαλία: Οι ξένοι συνταξιούχοι αναζητούν το Ελντοράντο τους

Είναι, άραγε, η Πορτογαλία ή η Ελλάδα το… Ελντοράντο για τους συνταξιούχους από χώρες της ΕΕ και συνολικά του εξωτερικού; Με άλλα λόγια, ποια από τις δύο χώρες αντιπροσωπεύει τον «φορολογικό παράδεισο» που τους προσφέρει τα περισσότερα; Το ερώτημα έθεσε ρεπορτάζ που δημοσιεύτηκε στη γαλλική εφημερίδα «le Figaro» τη Δευτέρα, 4 Απριλίου – το οποίο επιχείρησε ένα «κρας τεστ» ανάμεσα στους δύο από τους πιο ελκυστικούς προορισμούς της Ευρώπης και για τη συγκεκριμένη κατηγορία πολιτών.

Η αλήθεια είναι ότι η Πορτογαλία συγκαταλέγεται στους πρώτους διδάξαντες όσον αφορά την προσέλκυσή τους, έχοντας στόχο να εκμεταλλευτεί τα κάλλη και τα πλεονεκτήματά της προκειμένου να τους δελεάσει να δαπανούν τα χρήματά τους εκεί. Για του λόγου το αληθές, το 2009 – μόλις ένα έτος πριν η χρηματοπιστωτική κρίση πλήξει τη μικρότερη από τους δύο γείτονες της Ιβηρικής – η τότε κυβέρνηση επεξεργάστηκε και παρουσίασε το σχέδιό της: Οσοι αλλοδαποί επέλεγαν να εγκατασταθούν στη χώρα θα απολάμβαναν για δέκα χρόνια το αφορολόγητο για τα εισοδήματά τους που προέρχονταν από συντάξεις και μερίσματα. Με δύο μόνο προϋποθέσεις: Να μην είχαν την Πορτογαλία ως μόνιμη κατοικία τους την προηγούμενη πενταετία και να διαμείνουν εκεί στο εξής, ως ιδιοκτήτες ή ενοικιαστές, για τουλάχιστον 183 ημέρες ετησίως (συνεχόμενες ή μη), ήτοι για το μισό έτος.

Ελληνική αντεπίθεση

Σήμερα, όμως, όπως σημειώνει το ρεπορτάζ, τα δεδομένα έχουν αλλάξει, για δύο λόγους: Αφενός, επειδή η Πορτογαλία μετέβαλε τους όρους πριν από δύο χρόνια, με αποτέλεσμα ο φορολογικός συντελεστής να μην είναι πλέον μηδενικός, αλλά να ανέρχεται στο 10%, οριζοντίως. Και αφετέρου, επειδή η Ελλάδα υιοθέτησε το δικό της σύστημα για τους αλλοδαπούς συνταξιούχους τον Σεπτέμβριο του 2020, προσφέροντας – με την πρώτη ματιά τουλάχιστον – ανταγωνιστικό πλεονέκτημα: Φόρος 7% ανεξαρτήτως του ύψους της σύνταξης και διάρκεια 15 ετών.

Μάλιστα, αξίζει να σημειωθεί ότι οι όροι είναι ευνοϊκότεροι σε σύγκριση με αυτούς που προσφέρει μία ακόμη χώρα του ευρωπαϊκού Νότου, η Ιταλία. Κι αυτό διότι ενώ και εκεί ο φορολογικός συντελεστής είναι ίδιος (7%), υπάρχουν δεδομένα που περιορίζουν τις επιλογές. Οπως είναι, για παράδειγμα, η απαίτηση εγκατάστασης σε χωριό ή πόλη με πληθυσμό μικρότερο των 20.000 κατοίκων, που πρέπει μάλιστα να βρίσκεται σε μία από 8 συγκεκριμένες περιφέρειες – Σικελία, Καλαβρία, Σαρδηνία, Καμπανία, Μπασιλικάτα, Αμπρούτσο, Πούγκλια και Μολίσε.

Αρκούν, όμως, αυτά για να αλλάξουν τις ισορροπίες υπέρ της Ελλάδας; Οπως σημειώνει στη «le Figaro» μια δικηγόρος για ζητήματα φορολογίας, με έδρα σε Αθήνα και Παρίσι, «εδώ και 2-3 χρόνια έχουμε παρατηρήσει ένα εντεινόμενο ενδιαφέρον στις τάξεις των νέων σε ηλικία γάλλων συνταξιούχων, ειδικά για τις Κυκλάδες, κυρίως για το κλίμα και την ποιότητα ζωής. Η αρχιτεκτονική του λευκού θυμίζει σε αρκετούς την Κορσική». Παρ’ όλα αυτά, όπως υπογραμμίζει σημείωμα του ομίλου Monassier, «οι Γάλλοι δεν γνωρίζουν ακόμη το πλεονεκτικό φορολογικό καθεστώς της Ελλάδας».

Οι κρίσιμοι παράγοντες

Το ίδιο σημείωμα προσθέτει έναν ακόμη παράγοντα στην εξίσωση την οποία καλούνται να λύσουν οι συνταξιούχοι, προτού αποφασίσουν το εάν και πού θα εγκατασταθούν: «Η Ελλάδα και κυρίως τα νησιά της φαντάζουν αρκετά πιο μακριά σε σύγκριση με την Πορτογαλία». Η γεωγραφία, λοιπόν, διαδραματίζει σημαντικό – αν όχι αποφασιστικό – ρόλο, εάν η επιλογή είναι ανάμεσα στα νησιά της Ελλάδας και την Πορτογαλία, καθώς οι δυνατότητες μετακίνησης από και προς αυτήν είναι σαφώς περισσότερες και το κόστος αρκετά μικρότερο, εφόσον οι ενδιαφερόμενοι είναι Κεντροευρωπαίοι.

Υπάρχουν, όμως, και άλλα στοιχεία τα οποία μοιάζουν να αποδυναμώνουν το αβαντάζ της χαμηλότερης φορολόγησης των συντάξεων και τη μεγαλύτερη διάρκεια της Ελλάδας. Ενα από αυτά, για παράδειγμα, είναι η ασφάλεια που προσφέρει η Πορτογαλία, η οποία έχει έναν από τους καλύτερους δείκτες παγκοσμίως σε αυτό το επίπεδο. Επίσης, όσοι νέοι σε ηλικία συνταξιούχοι επιλέξουν να ασκήσουν κάποιου είδους επαγγελματική δραστηριότητα στη χώρα, εκμεταλλευόμενοι την υψηλή προστιθέμενη αξία των δεξιοτήτων τους (γιατροί, ερευνητές, τεχνολόγοι-προγραμματιστές, σχεδιαστές μόδας, δημοσιογράφοι κ.λπ.), μπορούν να έχουν όφελος από το χαμηλό – και επίσης οριζόντιο – ποσοστό φορολογικής επιβάρυνσης των εισοδημάτων που θα αποκομίζουν στην Πορτογαλία, το οποίο έχει οριστεί στο 20%.

Τέλος – αλλά όχι τελευταίο σε σημασία – οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να έχουν υπόψη τους ότι μετά την παρέλευση της 10ετίας και 15ετίας αντιστοίχως, θα φορολογούνται εξίσου με τους συνταξιούχους της χώρας στην οποία έχουν εγκατασταθεί: Με 15% στην Πορτογαλία και 22% στην Ελλάδα για απολαβές της τάξης των 1.530 ευρώ, όσο είναι η μέση σύνταξη στη Γαλλία, ή με 29% και 37% αντιστοίχως εάν το ποσό ξεπερνά τα 3.000 ευρώ. Ιδού λοιπόν το πρόβλημα που θα προκύψει, όπως το διατυπώνει το ρεπορτάζ της γαλλικής εφημερίδας: «Τότε, αναμφίβολα, θα θέσουν στους εαυτούς τους το ερώτημα εάν θα επιστρέψουν στη Γαλλία για να χτίσουν μια νέα ζωή. Η απάντηση δεν είναι εύκολη για όσος διανύουν την έβδομη ή όγδοη δεκαετία της ζωής τους».