Ηταν λίγο περίεργο το χθεσινό πρωινό στην Κοζάνη. Στην «καρδιά» της παραγωγής επί δεκαετίες του λιγνίτη στη χώρα, ο Πρωθυπουργός ανακοίνωσε την επιστροφή της χώρας στον λιγνίτη. Σχήμα οξύμωρο, γιατί η αφορμή για την παρουσία του στην περιοχή ήταν τα εγκαίνια του μεγαλύτερου φωτοβολταϊκού πάρκου της χώρας. Εθεσε σε λειτουργία μια φιλοπεριβαλλοντική μονάδα που παράγει φτηνή ενέργεια και ανακοίνωσε ταυτόχρονα την παράταση λειτουργίας άλλων ρυπογόνων, και υψηλού κόστους παραγωγής, μονάδων. Επειτα από αυτή την εξέλιξη, η κατάργηση των λιγνιτικών μονάδων μετατίθεται για δύο ακόμα χρόνια. Η Πτολεμαΐδα 5, η οποία θα μπει στην παραγωγή το φθινόπωρο και ήταν προγραμματισμένη να μετατραπεί σχεδόν αμέσως σε φυσικού αερίου, θα συνεχίσει με χρήση λιγνίτη έως το 2028. Θα λειτουργεί δηλαδή με ζημιά από την πρώτη ημέρα της λειτουργίας της, αλλά αυτό είναι το λιγότερο. Πρόκειται για ένα σαφές mea culpa ως προς την ταχύτητα της ενεργειακής μετάβασης. Πλέον είναι άγνωστη η τύχη της απολιγνιτοποίησης.

Πίσω από το σκεπτικό του Πρωθυπουργού, πέραν του ρεαλισμού, είναι ξεκάθαρο ότι κρύβεται χωρίς αμφιβολία η ανησυχία του για τη μελλοντική επάρκεια της χώρας σε ηλεκτρικό ρεύμα. Προφανώς δεν έχει αλλάξει την άποψή του για την ανάγκη μετάβασης σε καθαρότερες και φτηνότερες μορφές ενέργειας. Η κίνησή του όμως μαρτυρά τη βεβαιότητα ότι με μαθηματική ακρίβεια οδηγούμαστε σε εμπάργκο στη ρωσική ενέργεια. Οτι είναι θέμα ημερών ή εβδομάδων η Ελλάδα και συνολικά η Ευρώπη να ζήσει την οριστική διακοπή κάθε οικονομικής σχέσης με τη Ρωσία. Αρα η «προσγείωση» της χώρας στην εποχή του λιγνίτη είναι μοιραία. Θα χρειαστούν όμως και άλλες κινήσεις. Αν ισχύει, για παράδειγμα, ότι βρισκόμαστε κοντά στο κλείσιμο της ρωσικής κάνουλας, μήπως πρέπει να ξαναδούμε ίσως και να αιτηθούμε να παγώσει το σύστημα ενεργοποίησης των προστίμων για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, προκειμένου να πέσουν οι τιμές;

Το λέω αυτό γιατί την ώρα που ο Πρωθυπουργός ανέτρεπε πλήρως την ενεργειακή του ατζέντα, οι πολίτες απτόητοι συνέχιζαν να καταναλώνουν την πανάκριβη ηλεκτρική ενέργεια, σαν να μην υπάρχει αύριο. Τον Μάρτιο που μας πέρασε, σύμφωνα με το Χρηματιστήριο Ενέργειας, η συνολική ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας έφτασε τις 5.417 GWh (γιγαβατώρες), αυξημένη κατά 19,4% σε ετήσια βάση. Η κατανάλωση ρεύματος αυξήθηκε την ώρα που οι τιμές ανεβαίνουν με ιλιγγιώδεις ρυθμούς.

Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, η τιμή του ρεύματος στη χονδρική έφτασε σε μέσα επίπεδα τα 272,68 ευρώ/MWh (μεγαβατώρες), αυξημένη κατά 61 ευρώ/MWh σε σχέση με τον Φεβρουάριο και κατά 215 ευρώ/MWh σε ετήσια βάση, σε σύγκριση με τον Μάρτιο του 2021. Αύξηση σε ετήσια βάση 377%. Κι όμως, η κατανάλωση αυξήθηκε.

Το επόμενο διάστημα και με δεδομένες τις αποφάσεις για τον λιγνίτη, οι τιμές θα παραμείνουν σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα. Αν δεν αλλάξει κάτι σε θεσμικό επίπεδο, θα πάμε με ακριβό κόστος ενέργειας για μεγάλο διάστημα και το ερώτημα είναι σαφές: Θα αποκτήσει η χώρα πρόγραμμα εξοικονόμησης ενέργειας; Ενα πρόγραμμα ευαισθητοποίησης και κινητοποίησης των καταναλωτών, σαν αυτό που είχε υιοθετήσει η χώρα σε εποχές μεγάλης ζέστης και κινδύνου για την ευστάθεια του συστήματος ή όπως είχε κάνει σε ένα άλλο βασικό αγαθό, το νερό, όταν υπήρχε λειψυδρία…

Headlines