Λαϊκιστές, καιροσκόποι, αδίστακτοι

Είναι 18 Απριλίου του 2002. Τρεις ημέρες πριν από τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών στη Γαλλία. Ο Πολ Βουάζ, ένας 72χρονος με κατάλευκα μαλλιά και ευγενική φυσιογνωμία, δέχεται επίθεση μέσα στο χαμόσπιτο όπου διαμένει, σε μια «ευαίσθητη» γειτονιά της Ορλεάνης. Οι δράστες αναζητούν χρήματα, δεν βρίσκουν, καταλήγουν να βάλουν φωτιά στο σπίτι. Ο Πολ Βουάζ καταφεύγει σε μία γειτόνισσα, εισάγεται στο νοσοκομείο. Την επομένη, τον επισκέπτεται στον θάλαμό του μία ομάδα του τηλεοπτικού δικτύου TF1. Το ίδιο βράδυ, το κεντρικό δελτίο ειδήσεων του καναλιού ανοίγει με αυτό το θέμα, ο Πολ Βουάζ εμφανίζεται στο βίντεο με το πρόσωπο πρησμένο από τα χτυπήματα και δάκρυα στα μάτια. Ενα αντίστοιχο ρεπορτάζ μεταδίδει την επομένη και το France 2.

Οσο για το ενημερωτικό δίκτυο LCI, αυτό παίζει σε λούπα μέσα σε 24 ώρες συνολικά 19 φορές τις ίδιες εικόνες – γκρο πλαν στο μωλωπισμένο, πονεμένο πρόσωπο του συμπαθούς γέροντα, που είχε γράψει «Ειρήνη στους καλοπροαίρετους ανθρώπους» πάνω από την πόρτα του σπιτιού του. Στο τέλος μιας προεκλογικής εκστρατείας με κυρίαρχο θέμα την εγκληματικότητα και την ανασφάλεια, η υπόθεση γίνεται ένα είδος συμβόλου – μετά το σοκ της πρόκρισης του ακροδεξιού Ζαν-Μαρί Λεπέν στον δεύτερο προεδρικό γύρο, πολλοί θα αναρωτηθούν για τον ρόλο που έπαιξε αυτό το μιντιακό αφηνίασμα.

Είναι 16 Φεβρουαρίου του 2022. Ενας 31χρονος Γάλλος, ο Ζερεμί Κοέν, παρασύρεται από τραμ στο Μπομπινί του Σεν-Σαν-Ντενί, στα βορειοανατολικά προάστια του Παρισιού. Μεταφέρεται στο νοσοκομείο, όπου υποκύπτει στα τραύματά του. Τα πρώτα ρεπορτάζ κάνουν λόγο για ένα τραγικό δυστύχημα. Η οικογένεια του Ζερεμί Κοέν ωστόσο δεν πείθεται, παρακαλεί τυχόν αυτόπτες μάρτυρες να επικοινωνήσουν μαζί της, συλλέγει μαρτυρίες, και ένα βίντεο – που δείχνει τον 31χρονο να δέχεται επίθεση από καμιά 15αριά νέους λίγες στιγμές πριν, να δέχεται μπουνιές, να προσπαθεί να ξεφύγει, να διασχίζει ζαλισμένος τον δρόμο και τότε, να παρασύρεται από το τραμ.

Το βίντεο παραδίδεται στην αστυνομία στις 10 Μαρτίου. Τέλη του μήνα, ξεκινά δεύτερη έρευνα, για «βιαιοπραγία από κοινού που επέφερε τον θάνατο χωρίς πρόθεση». Η οικογένεια, όπως και οι Αρχές, αναρωτιούνται αν υπήρξε αντισημιτικό κίνητρο: κοντά στο σημείο της επίθεσης βρέθηκε ένα κιπά. Σε συνέντευξη που παραχωρεί στις 5 Απριλίου, ο εισαγγελέας του Μπομπινί δεσμεύεται να ριχτεί άπλετο φως στην υπόθεση, επισημαίνει ωστόσο πως σε αυτό το στάδιο της έρευνας δεν στοιχειοθετείται έγκλημα μίσους: «Κανένα στοιχείο δεν επιτρέπει επί του παρόντος τη βεβαιότητα ότι το θύμα έφερε κατά τρόπο προφανή ή όχι κιπά την ώρα της επίθεσης». Μία ημέρα νωρίτερα, ο τρις καταδικασμένος για υποκίνηση φυλετικού μίσους Ερίκ Ζεμούρ είχε καταγγείλει ένα «κρατικό σκάνδαλο», το «αποτρόπαιο σύμπτωμα της τραγωδίας που ζει η χώρα μας», μία «μιντιακή και πολιτική ομερτά», στηλιτεύοντας τη δικαιοσύνη, τα μίντια, «τα αποβράσματα» και τα «ψέματα» για την «εγκληματικότητα των μεταναστών».

«Γιατί κανένα μέσο ενημέρωσης, κανένας πολιτικός, κανένα μέλος της κυβέρνησης δεν μιλάει για τον θάνατο του Ζερεμί Κοέν, που ξυλοκοπήθηκε από αποβράσματα; Πέθανε επειδή ήταν εβραίος; Γιατί πνίγουν αυτή την υπόθεση;», αναρωτήθηκε o Ζεμούρ, κοινοποιώντας, κι έπειτα κατεβάζοντας κατόπιν απαίτησης της οικογένειας, το βίντεο της επίθεσης. Στην ίδια συνωμοσιολογική αρένα ρίχτηκε πάραυτα και η Μαρίν Λεπέν, υπαινισσόμενη πως «μία αντισημιτική δολοφονία» συγκαλύφθηκε. «Δεν μασκαρεύτηκε λοιπόν αυτή η αποτρόπαια πράξη (…) επειδή δεν ήθελαν να μιλήσουμε για αυτό τη στιγμή της προεκλογικής εκστρατείας; Γιατί το παρουσίασαν ως δυστύχημα;», αναρωτήθηκε αξιώνοντας κοινοβουλευτική έρευνα προκειμένου να διαπιστωθεί «αν αυτή η συγκάλυψη ήταν εσκεμμένη».

Οι αντισημιτικές ενέργειες και επιθέσεις καταγράφουν, πράγματι, οδυνηρή άνοδο στη Γαλλία. Και ήταν, πράγματι, ο πατέρας του Ζερεμί Κοέν εκείνος που ήρθε πρώτος σε επαφή με τον Ζεμούρ, μέσα στην απελπισία του, ζητώντας βοήθεια «ώστε να μην κλείσει ή σκεπαστεί η έρευνα». Ο ίδιος ο δικηγόρος της οικογένειας, ωστόσο, αναγνωρίζει πως «δεν υπάρχουν προς το παρόν απτά αποδεικτικά στοιχεία», πως θα ήταν «ανώφελο, ψευδές, ακόμα και αναποτελεσματικό, να καταγγείλουμε σήμερα μία αντισημιτική πράξη». Κάτι που δεν διστάζει να κάνει o εβραϊκής καταγωγής Ζεμούρ – όπως δεν διστάζει άλλωστε και να υπερασπίζεται το καθεστώς του Βισί. Και αυτός και η Λεπέν, που παλεύει να ξεχάσουν όλοι τις αντισημιτικές ρίζες του κόμματός της, είδαν στον τραγικό θάνατο του 31χρονου την ελπίδα μιας νέας υπόθεσης «Πολ Βουάζ». Γιατί έτσι λειτουργεί η Ακροδεξιά: λαϊκιστικά, καιροσκοπικά, αδίστακτα.

Απέναντι στις φριχτές εικόνες των σφαγών που διαπράττουν οι ρωσικές δυνάμεις στην Ουκρανία, πάλι, και η Λεπέν και ο Ζεμούρ έμειναν σχεδόν απαθείς. «Ας είμαστε καχύποπτοι με τις εικόνες. Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί. Πρέπει να είμαστε σίγουροι πως αυτές οι σφαγές είναι έργο των ρωσικών δυνάμεων», σχολίασε εκείνος. «Είμαστε γενικά σε μία κατάσταση όπου υπάρχουν δύο εμπόλεμες πλευρές οι οποίες αλληλοκατηγορούνται», σχολίασε εκείνη, ζητώντας έρευνα του ΟΗΕ. Μόνο να το συνειδητοποιήσουμε: αν εκλεγεί η Μαρίν Λεπέν, με βοηθό πολύτιμο τον Ερίκ Ζεμούρ κι ας είναι υποτίθεται εχθροί, ο Βλαντίμιρ Πούτιν θα έχει πια στο χέρι την Ευρώπη.