Βαμβάκι: Ξεκινούν οι σπορές – Βασικές οδηγίες για την καλλιέργεια

Η κατάλληλη εποχή για σπορά του βαμβακιού καθορίζεται από τις κλιματικές συνθήκες της περιοχής. Σημαντικό ρόλο για την ακριβή ημερομηνία σποράς παίζουν κυρίως η θερμοκρασία και η υγρασία του εδάφους. Γενικά στη χώρα μας εποχή σποράς του βαμβακιού είναι οι μήνες Απρίλιος και Μάιος.

Κατεργασίες του εδάφους

Είναι απ’ τις σημαντικότερες καλλιεργητικές επεμβάσεις. Όπως επισημαίνει η Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής Σέρρες σε σχετικό ενημερωτικό έντυπο, πρέπει να γίνονται με ιδιαίτερη προσοχή, όταν το χώμα είναι στο ρώγο του. Είναι καλύτερα, πολλές φορές, να αποφύγουμε κάποια κατεργασία, παρά να γίνει σε υγρό χωράφι και να ζυμωθεί το χώμα. Η ζημιά που προκαλείται στην δομή του εδάφους, ιδίως από υγρό όργωμα, μπορεί να ακολουθεί την καλλιέργεια όλο το καλοκαίρι (καχεξία – κιτρινάδα των φυτών, κ.λ.π.).

Πολύ ωφέλιμο είναι το εδαφοσχίσιμο (σε πραγματικό βάθος κατεργασίας μεγαλύτερο από 50 – 60  εκατοστά), κάθε 4-5 χρόνια. Σε χρονιές που το φθινόπωρο δεν έχει πολλές βροχές και τα χωράφια είναι στεγνά μετά την συγκομιδή, δεν πρέπει να χάνουμε την ευκαιρία να κάνουμε αυτήν την πολύ σημαντική επέμβαση.

Λίπανση

Για να γίνει σωστή λίπανση είναι απαραίτητο να προηγηθεί εδαφολογική ανάλυση. Οι παραγωγοί πρέπει να κατανοήσουν την αναγκαιότητά της και να φροντίζουν να κάνουν αυτή την «ακτινογραφία» των χωραφιών τους.

Όταν δεν υπάρχει εδαφολογική ανάλυση, προτείνουμε μία γενική λίπανση που θα δώσει στο έδαφος άζωτο σε μεγαλύτερη αναλογία (10-12 μονάδες), φώσφορο (5-6 μονάδες) και κάλιο (5-6 μονάδες). Για να εφαρμοσθούν αυτές οι μονάδες, χρησιμοποιούνται σύνθετα λιπάσματα που έχουν αναλογία αζώτου, φωσφόρου και καλίου 2-1-1 περίπου (όπως 20-10-10, 18-8-8, 18-9-6 και άλλα παρόμοια), σε ποσότητα 40-60  κιλών / στρέμμα.

Από την ποσότητα αυτή:

Το μικρότερο μέρος της εφαρμόζεται στη σπορά (κατά προτίμηση γραμμικά). Η υπόλοιπη, μεγαλύτερη ποσότητα, πρέπει να εφαρμόζεται στο τελευταίο σκαλιστήρι (τέλη Ιουνίου), ώστε να  είναι κοντά στην εποχή των μεγάλων απαιτήσεων της καλλιέργειας – από τις αρχές Αυγούστου και μετά, όταν το βαμβάκι καταναλώνει το 70% περίπου του αζώτου, φωσφόρου και καλίου.  Την επιφανειακή αζωτούχο λίπανση πρέπει να την αποφεύγουμε στο βαμβάκι, για την αποτροπή ανεπιθύμητης βλαστικής ανάπτυξης. Μόνο σε ειδικές περιπτώσεις (υποβοήθηση του ξεκινήματος κακοφυτρωμένων φυτών ή σε πολύ φτωχά χωράφια), πρέπει να εφαρμόζεται.

Επισημαίνουμε, ακόμα μια φορά, το μεγάλο λάθος της μειωμένης λίπανσης στο οποίο έχουν παρασυρθεί, τα τελευταία χρόνια, πολλοί  βαμβακοπαραγωγοί. Είναι μία αντιοικονομική συμπεριφορά, αφού χάνουν πολλαπλάσια από την μείωση της παραγωγής, απ’ όσα «κερδίζουν» με την μείωση της λιπαντικής δαπάνης. Είναι κρίμα να κοπιάζουν και να κάνουν τόσα έξοδα όλο το καλοκαίρι (σπορά, σπόροι, ζιζανιοκτόνα, ανασχετικά, αποφυλλωτικά, σκαλίσματα, ποτίσματα) και να χάνονται οι καλές αποδόσεις από έλλειψη «τροφής». Από την στιγμή που καλλιεργούμε βαμβάκι, είναι απαραίτητο και συμφέρον να κάνουμε τη σωστή, επαρκή λίπανση.

Ζιζανιοκτονία

1. Ενσωμάτωση

–  Benfluralin  150   γρ. δραστικής ουσίας το στρέμμα

– Pendimethalin 130 ως 200  γρ.  δραστικής ουσίας το στρέμμα  (χρησιμοποιείται και μετασπαρτικά)

– Isoxaben 10 ως 15 γρ.  δραστικής ουσίας το στρέμμα

2.Μετασπαρτικά: (επιφανειακά μετά τη σπορά – προφυτρωτικά)

– Fluometuron 125 ως 200  γρ.  δραστικής ουσίας το στρέμμα

– Metolachlor 100 ως 130  γρ.  δραστικής ουσίας το στρέμμα

– Terbuthylazine 12,5% + Pendimethalin 25% 50 ως 75 γρ. + 100 ως 150 γρ., αντίστοιχα, δραστικής ουσίας το στρέμμα

3.Μεταφυτρωτικά:

– Staple   (pyrithiobac sodium 94%) 18  κυβ. εκατ. σκευάσματος το στρέμμα

– Εnvoke 75w (tricyfloxysulfuron) 1,5 – 2  γρ.  σκευάσματος το στρέμμα

Ο ψεκασμός των προφυτρωτικών ζιζανιοκτόνων, είναι καλό να γίνεται το βράδυ, που οι συνθήκες είναι, συνήθως, ευνοϊκότερες για την καλύτερη δέσμευση του ζιζανιοκτόνου στο επιφανειακό στρώμα του εδάφους (μικρότερη εξάτμιση, κ.λ.π.).

Τα δυο μεταφυτρωτικά ζιζανιοκτόνα θα είναι διαθέσιμα αν λάβουν, όπως τα προηγούμενα χρόνια, άδεια παρέκκλισης 120 ημερών –  ελέγχουν ετήσια αγρωστώδη και πλατύφυλλα  ζιζάνια.

Σπορά

Ποσότητα σπόρου:   1,7 – 2,0  κιλά, περίπου, το στρέμμα.

Αποστάσεις σποράς : Ανά 5 ως 6  εκατοστά περίπου. Αραιότερα σπέρνουμε στα χωράφια που το βαμβάκι παίρνει ύψος.

Προσοχή στο βάθος σποράς: Το σωστό βάθος είναι 3 με 4  εκατοστά – δύο δάχτυλα περίπου.

Βαθιά σπορά οδηγεί τις περισσότερες φορές σε επανασπορά.

Ο σβωλοδιώχτης της σπαρτικής να μην ανοίγει αυλάκι, γιατί:

α) αν μετά τη σπορά πέσουν βροχές, δημιουργείται μέσα στο αυλάκι υπερβολική υγρασία που προκαλεί σάπισμα του σπόρου και αργότερα των μικρών φυτών. Επίσης, το χώμα που παρασύρεται σ’ αυτή την περίπτωση, από τις πλευρές του αυλακιού, μεγαλώνει το βάθος σποράς και δυσκολεύει το φύτρωμα.

Ψάχνοντας την υγρασία  (ανοίγοντας αυλάκι),  βρίσκουμε, τις περισσότερες φορές, την επανασπορά.

β) απομακρύνεται, μαζί με το χώμα, το ενσωματωμένο ζιζανιοκτόνο και φυτρώνουν ζιζάνια στη γραμμή σποράς.

Εντομοκτόνα εδάφους – Φυτοπροστασία

Η εφαρμογή των κοκκωδών εντομοκτόνων εδάφους παρέχει προστασία από  τον σιδηροσκώληκα. Ως γνωστόν,  δεν είναι, πλέον, δυνατή η χρησιμοποίηση βαμβακοσπόρου επενδυμένου με εντομοκτόνα.

Η προστασία των ωφελίμων  εντόμων και η βιολογική ισορροπία, θα πρέπει να αποτελούν πρωταρχικό μέλημα για κάθε καλλιεργητή βαμβακιού, από το φύτρωμα και μετά. Βασικός στόχος  του ενημερωμένου βαμβακοπαραγωγού είναι να αποφύγει τους άσκοπους ψεκασμούς και να φτάσει στον Αύγουστο χωρίς εντομοκτόνα. Να «γεμίσει» το χωράφι του με ωφέλιμα έντομα, για να αντιμετωπίσει με επιτυχία την επικίνδυνη γενιά του πράσινου σκουληκιού τον Αύγουστο, που αποτελεί τον ουσιαστικό εχθρό της βαμβακοκαλλιέργειας στην περιοχή μας.

Αντιμετώπιση Σηψιρριζιών

Το βαμβάκι είναι ευαίσθητο στις σηψιρριζίες (σάπισμα των ριζών). Εντονότερα προσβάλλεται, όταν φυτρώνει σε συνθήκες μεγάλης υγρασίας και χαμηλών θερμοκρασιών.

Με σκαλιστήρια αερίζουμε το έδαφος και προλαβαίνουμε το σάπισμα των σπόρων ή των μικρών βαμβακοφύτων. Σημαντική βοήθεια  προσφέρει και η εφαρμογή, με ψεκασμό, αυξινών που μπορεί να γίνει νωρίτερα από το σκαλιστήρι (μόλις καταστεί δυνατή η κυκλοφορία του τρακτέρ – ψεκαστικού μέσα στο υγρό χωράφι). Κερδίζουμε, έτσι, την επιβίωση πολλών φυτών, πριν έλθει η ουσιαστική βοήθεια του σκαλιστηριού.

Ανάσχεση (σταμάτημα) της υπερβολικής ανάπτυξης

Σε χωράφια που παίρνουν υπερβολικό ύψος, η εφαρμογή ανασχετικών αποτελεί μία πολύ σημαντική επέμβαση.  Σ’ αυτά τα χωράφια, παράλειψη ή καθυστέρηση στην εφαρμογή τους, οδηγεί σε ανεξέλεγκτη ανάπτυξη που οψιμίζει και μειώνει (δραματικά πολλές φορές) την παραγωγή. Το κλειδί  για πετυχημένο σταμάτημα της ανάπτυξης, είναι η έγκαιρη πρώτη επέμβαση, όταν τα φυτά είναι ακόμα μικρά (40-50 εκατ.). Αν αργήσουμε, η πιθανότητα επιτυχίας είναι πολύ μικρή, αλλά θα στοιχίσει και  ακριβότερα, αφού θα απαιτηθούν πολύ μεγαλύτερες δόσεις ανασχετικών.

Ποτίσματα

Στο βαμβάκι είναι από τις  κρισιμότερες καλλιεργητικές επεμβάσεις.  Είναι πάρα πολύ σημαντικό να γίνονται στην ώρα τους και με τη σωστή δόση, προκειμένου να υπηρετηθεί ο βασικός άξονας  στην καλλιέργεια του βαμβακιού, που είναι η ισορροπία μεταξύ βλαστικής ανάπτυξης και καρποφορίας. Πρόωρα ποτίσματα οδηγούν σε ανεπιθύμητη, υπερβολική βλαστική ανάπτυξη και οψίμηση της παραγωγής, ενώ καθυστέρησή τους  προκαλεί σταμάτημα της ανάπτυξης αλλά και πτώση χτενιών και καρυδιών. Και στις δύο περιπτώσεις έχουμε μείωση της παραγωγής και υποβάθμιση της ποιότητας. Είναι πολύ σημαντικό, λοιπόν, ο  βαμβακοκαλλιεργητής να ποτίζει σωστά – όταν το χωράφι του θέλει πότισμα.

Διαρκές μέλημα των βαμβακοπαραγωγών πρέπει να αποτελεί η καλή διαχείριση και η αποφυγή σπατάλης του αρδευτικού νερού. Στα πλαίσια και του σχεδίου δράσης για τη μείωση της νιτρορρύπανσης, πρέπει να προσέχουμε η δόση του αρδευτικού νερού σε κάθε πότισμα να είναι τόση, όση μπορεί να συγκρατήσει το έδαφος, ώστε να αποτρέπονται η απορροή ή η βαθιά διήθηση που ρυπαίνουν με νιτρικά τα νερά.

Ποτίσματα φυτρώματος

Τα ποτίσματα φυτρώματος αποτελούν ιδιαίτερη περίπτωση και χρειάζεται προσοχή στη δόση του νερού και στην λήψη απόφασης για εφαρμογή ή επανάληψή τους. Η ποσότητα του νερού πρέπει να είναι τόση όση χρειάζεται για να  δώσει στο έδαφος την αναγκαία για την βλάστηση του σπόρου υγρασία, χωρίς να δημιουργεί, όμως, συνθήκες υπερβολικής υγρασίας, που, όπως προαναφέρθηκε, είναι πολύ επικίνδυνες για εκδήλωση σηψιρριζιών. Αν οι περισσότεροι σπόροι βρίσκονται σε υγρασία, είναι καλό να περιμένουμε να φυτρώσουν και μετά να ποτίσουμε.

Αξίζει, επίσης, να τονισθεί ο αυξημένος κίνδυνος δημιουργίας έντονης κρούστας, όταν χρησιμοποιείται πολυμπέκ στο πότισμα φυτρώματος. Για να αποφευχθεί αυτό το πρόβλημα (για το οποίο πολλοί είναι ανυποψίαστοι), πρέπει να χρησιμοποιούνται μικρότερα μπέκ και η ποσότητα του νερού να είναι περιορισμένη.  Έτσι, πολλές φορές, επιβάλλεται να γίνουν δύο γρήγορα, ελαφρά ποτίσματα – περάσματα με το πολυμπέκ, παρά ένα με μεγαλύτερη δόση.