Ζητείται Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας… «αλά ελληνικά»

Ενόψει της κατάθεσης του νέου νομοσχεδίου για την ΠΦΥ στη διαβούλευση, θα πρέπει να αναλυθεί διεξοδικά το περιβάλλον που διέπει αυτή τη μεταρρύθμιση:

Το 2017 με νομοσχέδιο της προηγούμενης κυβέρνησης για την ΠΦΥ εισήχθη η έννοια του θεσμού του οικογενειακού ιατρού, ο οποίος στη συνέχεια θα αποτελούσε πυλώνας πρόληψης, διάγνωσης και θεραπείας των περιστατικών της κοινότητας. Ο μεγάλος πληθυσμός ευθύνης (2.250 άτομα), οι πολλές υποχρεώσεις / δεσμεύσεις του ιατρού και η μικρή αμοιβή ανά άτομο (per capita – 12€ το χρόνο για 2.250 άτομα – η χειρότερη της Ευρώπης) αποτέλεσαν αιτία εγκατάλειψης του θεσμού από τους ιατρούς. Ακολούθησε καταγγελία των συμβάσεων από τον ΕΟΠΥΥ για τους παθολόγους, γενικούς ιατρούς και παιδιάτρους ως μορφή πίεσης για την εκβιαστική ένταξη τους στις νέες συμβάσεις του οικογενειακού ιατρού. Από τους 1970 συμβεβλημένους ιατρούς του 2018, ο Οργανισμός βρίσκεται σήμερα μόνο με 846 συμβάσεις οικογενειακού ιατρού, ενώ η σύμβαση είναι ανοιχτή σε οποιονδήποτε το επιθυμεί.

Από την άλλη πλευρά, η ελλειμματική χαρτογράφηση των περιοχών και η μεγάλη πίεση που ασκήθηκε στους πολίτες να εγγραφούν σε σύντομο χρονικό διάστημα, δημιούργησαν έντονη δυσφορία στην κοινωνία, η οποία δεν απέδωσε τα αναμενόμενα αποτελέσματα.

Ελάχιστοι οικογενειακοί ιατροί βρέθηκαν με το αναμενόμενο πληθυσμό ευθύνης των 2.250 ατόμων, ενώ οι περισσότεροι έχουν λιγότερο από 1.000 άτομα. Με υπουργική απόφαση μετατράπηκε η αμοιβή των ιατρών από αμοιβή per capita σε πάγια αντιμισθία 2.000€, ώστε να αποφευχθεί η παραίτηση των ιατρών από τη σύμβαση. Η αποζημίωση αυτή είναι η ελάχιστη για την κάλυψη των εξόδων (στέγη, πάγια έξοδα, κλπ) λειτουργίας ενός ιατρείου ώστε να ανταποκριθεί στην περίθαλψη αυτών των ασθενών. Σημειωτέον ότι η σύμβαση που στηρίζεται από την ιατρική κοινότητα είναι η αμοιβή κατά πράξη και περίπτωση (όπως στην περίπτωση των 200 επισκέψεων) ενώ η αμοιβή per capita δημιουργεί μεγάλες δεσμεύσεις προς τον ιατρό και προς τον ασθενή, γεγονός που αντιτίθεται στη φιλοσοφία του Έλληνα.

Μία βασική αντίρρηση της ιατρικής κοινότητας ως προς τη μεταρρύθμιση είναι η εφαρμογή του gatekeeping δηλαδή της υποχρεωτικής παραπομπής του πολίτη από τον οικογενειακό (ή προσωπικό) ιατρό σε ειδικό ιατρό εντός της ΠΦΥ αλλά και προς τα Νοσοκομεία. Το αίτημα για ελεύθερη και αμφίδρομη παραπομπή εντός της ΠΦΥ και προς τα Νοσοκομεία φαίνεται να γίνεται αποδεκτό από το Υπουργείο Υγείας και έτσι ο πολίτης θα εξακολουθεί να επιλέγει τον ιατρό του ελεύθερα. Ένα άλλο επιχείρημα είναι ότι οι ο αριθμός των ειδικών ιατρών στη χώρα είναι μεγάλος είναι ο αντίστοιχος αριθμός των οικογενειακών / προσωπικών ιατρών είναι μικρός για την κάλυψη του πληθυσμού. Άλλωστε συστήματα υγείας που στηρίζονται στην εφαρμογή της υποχρεωτικής παραπομπής έχουν αποτύχει να φέρουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα δημόσιας υγείας, λόγω υπέρμετρης ανακοπής της πρόσβασης των πολιτών σε εξειδικευμένες υπηρεσίες υγείας με σκοπό την εξοικονόμηση πόρων.

Ένα μεγάλο αγκάθι του νομοσχεδίου είναι ότι εισάγει μία άτυπη καθολική πολιτική επιστράτευση του ιδιωτικού τομέα υπέρ του δημοσίου για να καλύψει κενές θέσεις που προκηρύσσονται αλλά μένουν άγονες. Αντί να δοθούν κίνητρα στους ιατρούς να προτιμήσουν το ΕΣΥ, επιστρατεύεται ο ιδιωτικός τομέας για πάγιες και διαρκείς ανάγκες του ΕΣΥ, γεγονός που έχει ξεσηκώσει θύελλα διαμαρτυριών. Στους κόλπους της ιατρικής κοινότητας, υπάρχει ήδη διαμορφωμένη τάση αποχώρησης από τη σύμβαση του ΕΟΠΥΥ ή ακόμη και από τη χώρα, ειδικά στους νέους ιατρούς. Οι αμοιβές στην Ευρώπη και στην Κύπρο είναι 3-5πλάσιες από εκείνες της χώρας μας και οι θέσεις εργασίας είναι άφθονες.

Η διάταξη περί υποχρεωτικής εφαρμογής ποιοτικών κριτηρίων έχει αναστατώσει το διαγνωστικό κλάδο καθώς η προτεινόμενη ανανέωση του στόλου του τεχνολογικού εξοπλισμού προκαλεί μεγάλη δέσμευση κεφαλαίου, σε μία εξαιρετικά δύσκολη στιγμή όπου ο κλάδος μαστίζεται από τις χρόνιες μαζικές περικοπές στην αποζημίωση (clawback) του ΕΟΠΥΥ και το κύμα ακρίβειας που διαποτίζει την αγορά και την ενέργεια.

Η παράλειψη εφαρμογής των ποιοτικών κριτηρίων από την πλευρά του ιατρού συνδέεται με εκπτώσεις (rebate) που έρχονται να προστεθούν στην έκπτωση ασφαλιστικής τιμής από τον κρατικό τιμοκατάλογο, εκπτώσεις όγκου και clawback. Εάν προστεθούν όλες οι εκπτώσεις, δοσολόγια, κλπ εξανεμίζεται όλο το ποσό της αποζημίωσης από τον ΕΟΠΥΥ ενώ τα πάγια έξοδα της διαγνωστικής δομής παραμένουν ανελαστικά και επιτακτικά (αναλώσιμα φάρμακα, εξειδικευμένο προσωπικό κλπ).

Τέλος, ο απαράδεκτος εξοστρακισμός των επιστημονικών και κοινωνικών φορέων από το διοικητικό συμβούλιο του ΕΟΠΥΥ στηρίχθηκε στο επιχείρημα ότι δρουν ανταγωνιστικά προς τα συμφέροντα του οργανισμού (;;) όπως ειπώθηκε από κυβερνητικά χείλη. Αυτή η άποψη δεν αντέχει στην κριτική λόγω του ότι ο Οργανισμός διαχειρίζεται κυρίως χρήματα που προέρχεται από ασφαλιστικές εισφορές και η συμμετοχή των φορέων διαμορφώνει την άποψη της ποιότητας παροχής υπηρεσιών υγείας από την πλευρά των επιστημονικών φορέων που υπηρετούν την ΠΦΥ και των ασθενών / ασφαλισμένων που δέχονται αυτές τις παροχές.

Το αίτημα για μία σύγχρονη και οργανωμένη ΠΦΥ παραμένει επιτακτικό και επιβεβλημένο. Με μία σημαντική επισήμανση: πρέπει να διαμορφωθεί σύμφωνα με την νοοτροπία του Έλληνα και τα δεδομένα του επιστημονικού πλούτου της χώρας μας. Δεν θα πρέπει να διδαχθούμε από το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότεροι ξένοι επισκέπτονται Έλληνες ιατρούς για να λύσουν προβλήματα υγείας; Το δικό μας σύστημα ΠΦΥ έχει πολλά προτερήματα: αμεσότητα, ταχύτητα, εξειδίκευση, ποιότητα υπηρεσιών υγείας. Ευχή όλων μας είναι να συμβάλλουμε ώστε να αναδομηθεί με σωστούς πυλώνες «αλα Ελληνικά».

* Πρόεδρος Ένωσης Ιατρών ΕΟΠΥΥ (ΕΝΙ-ΕΟΠΥΥ)