Ο πωλητής

Ο Χριστόφορος Βερναρδάκης το έθεσε απλά, λιανά, λαϊκά. Οταν ένα προϊόν δεν πουλάει, είπε χθες ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ στο Πρώτο Πρόγραμμα και στον Θάνο Σιαφάκα, μπορεί να φταίει το προϊόν, αλλά μπορεί να φταίει και ο πωλητής. «Το κόμμα μας έχει θέματα», είπε, και το συνέδριο θα το βοηθήσει να γίνει «καλύτερος πωλητής των στοχεύσεών μας». Στη συνέχεια διατύπωσε και την πρόβλεψη ότι «τις επόμενες εβδομάδες ο ΣΥΡΙΖΑ θα βρεθεί ξανά να εκπροσωπεί την πλειοψηφία της κοινωνίας», αλλά ο Βερναρδάκης δεν έλαμπε ποτέ σε αυτό το πεδίο, εδώ είχε προβλέψει ότι οι ευρωεκλογές του 2019 θα ήταν ντέρμπι και ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε με 9,5 μονάδες διαφορά.

Η εμπορική προσέγγιση όμως των πολιτικών εξελίξεων έχει ενδιαφέρον. Ας δούμε πρώτα το προϊόν. H πανδημία και στη συνέχεια ο πόλεμος έστρεψαν σε όλο τον κόσμο τις κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις προς τα αριστερά, με την έννοια ότι έγινε αντιληπτός ακόμη κι από τους πιο φανατικούς υποστηρικτές της ελεύθερης αγοράς ο ρόλος του κράτους στην προστασία των ευάλωτων και τη διόρθωση των ανισοτήτων. Αυτός ο «εξανθρωπισμός» του καπιταλισμού μπορεί να αποδειχθεί βέβαια πρόσκαιρος και τα προοδευτικά κόμματα πρέπει να επαγρυπνούν, είτε βρίσκονται στην εξουσία είτε στην αντιπολίτευση. Αλλά το δίλημμα δεν είναι ασφαλώς ανάμεσα στον σοσιαλισμό και τη βαρβαρότητα, όπως ισχυρίζεται το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ. O κόσμος μας δεν είναι ίδιος ούτε μ’ αυτόν του 1912, όταν πρωτοχρησιμοποίησε αυτή τη φράση η Ρόζα Λούξεμπουργκ, ούτε μ’ εκείνον του 1948, όταν ο Κορνήλιος Καστοριάδης και ο Κλοντ Λεφόρ ίδρυσαν την ομώνυμη επαναστατική οργάνωση.

Ακόμη κι αν δεχθούμε ότι ο σοσιαλισμός παραμένει ως εναλλακτική λύση στον καπιταλισμό, πρόκειται για τον δημοκρατικό σοσιαλισμό όπως τον αντιλαμβάνονται τα σύγχρονα ευρωπαϊκά κεντροαριστερά κόμματα και όχι για έναν αριστερό λαϊκισμό όπως τον φαντασιώνεται ο ΣΥΡΙΖΑ. Η «αντιπολίτευση επί πτωμάτων» στο ζήτημα της πανδημίας και ο κουτοπόνηρος ισαποστακισμός στο ζήτημα του πολέμου δείχνουν ότι το κόμμα δεν έχει προχωρήσει ιδιαίτερα σε σχέση με τα χαώδη χρόνια της κυβέρνησής του. Κι αν δεν υπάρχει πια ο δεξιός που κραύγαζε «στα τέσσερα!», τον υποκαθιστά επάξια ο αριστερός που φωνάζει «θα σε πάω αίμα!».

Ο πωλητής λοιπόν δεν πείθει, πράγμα διόλου περίεργο καθώς ούτε αυτοκριτική έκανε ούτε σε ανανέωση προχώρησε. Γι’ αυτό άλλωστε δεν μπορεί και να επωφεληθεί από την αναπόφευκτη φθορά της κυβέρνησης. Ενα από τα βασικά στοιχεία που του λείπουν είναι το «ανθρώπινο πρόσωπο». Ο,τι και να κάνει ο Αλέξης Τσίπρας, όσα χρώματα κι αν αλλάξει, όσα ανοίγματα κι αν αποπειραθεί, όσες γέφυρες κι αν στήσει, δείχνει να μην μπορεί να συναγωνιστεί τους ασπρομάλληδες που ξεσηκώνουν τη νεολαία στην Αμερική, στην Αγγλία ή στη Γαλλία.

Μήπως τον ερχόμενο μήνα θέσει υποψηφιότητα για την προεδρία ο Αλέκος Φλαμπουράρης;