Τουρκική απειλή για τα ελληνικά ψάρια

Ιδιαιτέρως ανθεκτικές αποδεικνύονται οι υδατοκαλλιέργειες, παρότι ο κλάδος δοκιμάζεται την τελευταία διετία από τις βαριές και απρόβλεπτες συνέπειες της πανδημίας, της ενεργειακής κρίσης και του πολέμου. Tο 2020 και το 2021 απορρόφησαν, σε σημαντικό ποσοστό, τους κραδασμούς που προκάλεσε η υγειονομική κρίση και τις συνακόλουθες συνέπειες του διεθνούς ανταγωνισμού, δηλαδή την πτώση των πωλήσεων στα μεγάλα ψάρια και στο κανάλι διανομής του HORECA, καθώς και την πίεση στις τιμές.

Δύσκολη χρονιά

Όσο για το 2022, όπως φαίνεται, θα είναι μια ακόμη πιο δύσκολη χρονιά, δεδομένου ότι στη συνεχιζόμενη πίεση λόγω του ανταγωνισμού προστίθεται πλέον και η αύξηση του κόστους παραγωγής. «Ως εκ τούτου, διαμορφώνεται μια δύσκολη εξίσωση για όλες τις επιχειρήσεις του κλάδου» αναφέρει μιλώντας στο «Βήμα» ο πρόεδρος της Ελληνικής Οργάνωσης Παραγωγών Υδατοκαλλιέργειας (ΕΛΟΠΥ), η οποία αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 80% της εγχώριας παραγωγής, κ. Απόστολος Τουραλιάς.

Τα πρώτα σημάδια, σύμφωνα με τον ίδιο, φάνηκαν ήδη από το δεύτερο εξάμηνο του 2021, με τις ανατιμήσεις στο κόστος της ενέργειας και των μεταφορών που συμπαρέσυραν όλες τις εισροές της παραγωγικής διαδικασίας (πρώτες ύλες ιχθυοτροφών, οξυγόνο, ιχθυοκιβώτια, μεταφορές). Έτσι, όπως επισημαίνει, η αύξηση στο κόστος παραγωγής στις υδατοκαλλιέργειες φθάνει σήμερα το 25%.

«Αυτή η συνθήκη εύλογα αυξάνει την ανασφάλεια των Ελλήνων παραγωγών, με σημείο αιχμής την αύξηση του κόστους των ιχθυοτροφών, η οποία θα ξεπεράσει το 40% και αναδεικνύει ως βασική προτεραιότητα τη διασφάλιση της επάρκειας των πρώτων υλών – κυρίως των ζωοτροφών» τονίζει ο επικεφαλής της ΕΛΟΠΥ.

Το 2020 το 79% της παραγωγής εξήχθη σε 40 χώρες, με το υπόλοιπο 21% να διατίθεται στην εγχώρια αγορά. Μάλιστα, το 2021 αυξήθηκαν οι πωλήσεις, όπως και οι εξαγωγές (9% ως προς τον όγκο και την αξία) οι οποίες ανήλθαν στους 100.300 τόνους, αξίας 499 εκατ. ευρώ. Όσο για την κατανάλωση, φαίνεται να επανέρχεται, και σε ορισμένες χώρες να ξεπερνάει, τα προ COVID επίπεδα.

Μεγάλη πίεση

Σύμφωνα με τον ίδιο, οι τιμές δέχονται μεγάλη πίεση και απαιτείται συντονισμένη αντιμετώπιση, δεδομένου ότι αφορά την υγιή κερδοφορία και τη βιωσιμότητα του κλάδου. Τα πρώτα στοιχεία για το 2022 είναι ενθαρρυντικά, αλλά σίγουρα οι διεθνείς εξελίξεις μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία προβληματίζουν και θέτουν τον κλάδο σε συνεχή εγρήγορση. «Η ουσία είναι ότι η ανθεκτικότητα των εταιρειών του κλάδου δοκιμάζεται έντονα για 3η συνεχή χρονιά».

Επιπλέον, η διαρκής αύξηση της τουρκικής παραγωγής τα τελευταία χρόνια, η οποία προσεγγίζει τους 200.000 τόνους ετησίως, προβληματίζει περαιτέρω τον ελληνικό κλάδο. «Μεγάλο μέρος αυτής της παραγωγής το έχουμε βρει απέναντί μας στις μεγάλες αγορές της Δυτικής Ευρώπης, όπου ο ανταγωνισμός, κυρίως στο πεδίο των τιμών, είναι σκληρός. Σε ό,τι αφορά τις εταιρείες-μέλη της ΕΛΟΠΥ, κινούμαστε στα επίπεδα των 120.000 τόνων ετησίως, έχοντας ως βασικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα την κορυφαία ποιότητα των ψαριών» σημειώνει ο κ. Τουραλιάς.

Σημαντικές αγορές για τις ελληνικές εξαγωγές συνεχίζουν να είναι η Ισπανία, η Ιταλία και η Γαλλία. Περιθώρια ανάπτυξης υπάρχουν στις αγορές της Πορτογαλίας, της Γερμανίας, της Βόρειας Αμερικής, της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας κ.α. Τα προηγούμενα χρόνια η υδατοκαλλιέργεια στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα αναπτύχθηκε ταχύτατα και η Ελλάδα έπαιξε καθοριστικό ρόλο σε αυτό καθώς πρόσφερε τεχνογνωσία. Δεν είναι τυχαίο ότι στο 2ο κλαδικό συνέδριο που διοργανώνεται στις 15 και 16 Απριλίου στο Μέγαρο Μουσικής από την ΑΜΒΙΟ τιμώμενη χώρα είναι η Σαουδική Αραβία.

Μέτρα στήριξης

Οι συνέπειες στον κλάδο της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας από την ενεργειακή κρίση και τον πόλεμο συζητήθηκαν στα θεσμικά όργανα της ΕΕ και ήδη ενεργοποιήθηκε ο «μηχανισμός κρίσης» που προβλέπεται στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας (EMFAF) για να προσφέρει, με τη μορφή οικονομικής αποζημίωσης, άμεση στήριξη στους φορείς. Επιπλέον, τα κράτη-μέλη μπορούν να τους στηρίξουν και μέσω του προσωρινού πλαισίου κρατικών ενισχύσεων.

Το χωροταξικό

Η ολοκλήρωση του χωροταξικού σχεδιασμού με την ίδρυση των Περιοχών Οργανωμένης Ανάπτυξης των Υδατοκαλλιεργειών (ΠΟΑΥ) αποτελεί για την ΕΛΟΠΥ κορυφαία προτεραιότητα. «Θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα των υφιστάμενων επιχειρήσεων, συμβάλλοντας στην περαιτέρω βιώσιμη ανάπτυξή τους, ενώ θα προσελκύσει και νέες επενδύσεις» υποστηρίζει ο κ. Τουραλιάς.