του MINXIN PEI (Project Syndicate)*

Με την Κίνα επί του παρόντος τη μόνη χώρα που μπορεί να ανατρέψει την Αμερική ως ηγετική παγκόσμια δύναμη, πολλοί στην Ουάσιγκτον μπορεί να εύχονται ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ρίτσαρντ Νίξον να μην είχε κάνει ποτέ το ιστορικό του ταξίδι στην Κίνα πριν από 50 χρόνια.

Στη ρεβιζιονιστική αφήγησή τους, ήταν η συνάντηση του Νίξον με τον πρόεδρο του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας Μάο Τσε Τουνγκ και η πολιτική εμπλοκής που ξεκίνησε που βοήθησαν να γίνει η Κίνα οικονομική υπερδύναμη και γεωπολιτική απειλή για την Αμερική. Για αυτούς τους επικριτές, η επίσκεψη του Νίξον ήταν ένα από τα μεγαλύτερα στρατηγικά λάθη της Ιστορίας.

Αλλά τέτοια αναθεωρητικά επιχειρήματα απορρίπτουν τα ουσιαστικά οφέλη που αποκόμισαν οι Ηνωμένες Πολιτείες από το παιχνίδι του Νίξον και τις δεκαετίες δέσμευσης ΗΠΑ – Κίνας που ακολούθησαν.

Αν και η Κίνα δεν βοήθησε άμεσα τις ΗΠΑ, η επίσκεψη του Νίξον άλλαξε την αντιληπτή ισορροπία δυνάμεων του Ψυχρού Πολέμου και επηρέασε τους στρατηγικούς υπολογισμούς τόσο της Σοβιετικής Ενωσης όσο και του Βορείου Βιετνάμ, με αποτέλεσμα τα άμεσα κέρδη των ΗΠΑ.

Παρά την αστάθεια στις σχέσεις ΗΠΑ – Κίνας, η πολιτική δέσμευσης που επεξεργάστηκαν ο Νίξον και ο σύμβουλός του για την εθνική ασφάλεια Χένρι Κίσινγκερ εξυπηρετούσε τα συμφέροντα και των δύο χωρών μέχρι πριν από περίπου μία δεκαετία. Αλλά η διεκδικητικότητα και ο επεκτατισμός της Κίνας υπό τον πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ έχουν καταστήσει αδύνατη τη διατήρηση αυτής της προσέγγισης.

Ωστόσο, μια πολιτική που βοήθησε στην παραγωγή 40 ετών ειρήνης, ευημερίας και σταθερότητας ανάμεσα σε δύο πρώην ένθερμους εχθρούς πρέπει να θεωρηθεί απίστευτη επιτυχία. Με τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους τώρα να αντιμετωπίζουν μια εχθρική Κίνα, είναι δελεαστικό να φανταστεί κανείς την επανάληψη του παιχνιδιού του Νίξον.

Οι αναθεωρητές φαίνεται να έχουν ξεχάσει ότι, εκτός από το να διακινδυνεύσουν μια εσωτερική πολιτική αντίδραση (που δεν σημειώθηκε ποτέ), ο Νίξον δεν χρειάστηκε να κάνει πραγματικές, πόσο μάλλον επώδυνες, παραχωρήσεις στην Κίνα – το ζήτημα της Ταϊβάν τέθηκε στο ράφι για παράδειγμα με διάφορους τρόπους.

Πενήντα χρόνια μετά, η επίσκεψή του στο Πεκίνο παραμένει, όπως θα έλεγαν οι Αμερικανοί, μια γεωπολιτική κίνηση χωρίς δεύτερη σκέψη.

*Ο Minxin Pei είναι καθηγητής στο Claremont McKenna College και συνεργάτης του Γερμανικού Σχεδίου Μάρσαλ των ΗΠΑ -German Marshall Fund of the United States.

Headlines