Το μαύρο παγόβουνο

Δεν είναι υποχρεωτικό πλέον να εντάσσεσαι σε ένα κόμμα για να εκφράζεις την πολιτική επιθυμία σου. Μπορείς εντός του απλώς να στεγάζεις την απέχθειά σου, για όλο το πολιτικό σύστημα. Ο αυτοπροσδιορισμός δεν εξασφαλίζεται μόνο από την ένταξη (σε μια κομματική γειτονιά), όσο από τη διαφορά (με τους εχθρούς σου). Το «αντί» έχει νικήσει κατά κράτος το «υπέρ». Ενα μέρος των ψηφοφόρων της κ. Λεπέν απλώς «συσκευάζει», εντός του χώρου της, την αντίθεσή του στον συστημικό Μακρόν και, δι’ αυτού, την αντίθεση σε όλη τη συστημική «κανονικότητα».

Οι ψηφοφόροι, σε όλες τις χώρες και στη δική μας πλέον, έχουν μεικτή πολιτική καταγωγή. Καταγωγή, όχι δέσμευση. Με αυτή την έννοια, μια κομματική επικράτεια δεν ορίζει ταυτότητες, πολύ περισσότερο δεν ορίζει μόνιμες, ισχυρές παραδόσεις, αλλά τη συμπτωματική συνέλευση αντιπαθειών ή μίσους απέναντι σε κάποιον άλλο ή σε κάτι. Συχνά τα κόμματα λειτουργούν ως στέγαστρα μίσους. Ισως κάποιος θεωρήσει ότι έχει υποχωρήσει το ταξικό κριτήριο στη διοργάνωση της πολιτικής σύγκρουσης. Οτι έχει προελάσει το πολιτιστικό, εθιμικό στοιχείο.

Οτι η νίκη του καπιταλισμού, η συγκρότηση των κομμάτων, δεν βασίζονται σε ταξικά, οικονομικά χαρακτηριστικά, αλλά σε πολιτιστικά. Η επικράτηση είναι ως προς τα περιεχόμενα και τις ταυτοτικές συγκροτήσεις. Ο εθνικισμός – για παράδειγμα – μπορεί να αναπτύσσεται ως θρησκοληψία (ποικίλοι φονταμεταλισμοί), ως χωρική φαντασίωση (να αναφέρεται σε κάποια «γαλάζια πατρίδα»), ως γλωσσικός εξουσιασμός (π.χ.ο διιστορικός αγγλοσαξονικός εθνικισμός), ως αυτοκρατορισμός (όπως είναι ο πουτινισμός) κ.λπ. Η «στρατιωτικοποίηση» της πραγματικότητας , η πολεμική γλώσσα που αιχμαλωτίζει εκτός από ευρύτατες μάζες, ακόμα και θεωρητικά, νηφάλιους αναλυτές, είναι απότοκο μιας τέτοιας στρέβλωσης;

Η ακρίβεια δεν παίζει ρόλο; Το ότι σε όλη την Ευρώπη και όχι μόνο στη δύστυχη Ελλάδα, ανεβαίνει κατά 30% ή και 40 % το κόστος ζωής δεν παίζει κανέναν ρόλο στη διοργάνωση του μίσους; Ή μήπως το κοκτέιλ οικονομικού μίσους και ταυτοτικών αντιδικιών δημιουργεί την υφέρπουσα ή εκδηλούμενη κοινωνική, συμπεριφορική έκρηξη; Η οποία μάλιστα βοηθείται (εικονοποιείται έγραψα προχθές) από την ειδησεογραφία του πολέμου ή του καθημερινού εγκλήματος; Οχι μόνο στην ειδησεογραφία, αλλά στις καθημερινές σχέσεις εκδηλώνεται η πολεμική. «Τι με θωρείς;» του είπε, και του έβγαλε το μάτι.

Με την ολική χρηματιστηριοποίηση σημαντικών αγαθών, όλη η αλυσίδα ανταλλαγών, αποθεμάτων, περισσεύματος, κοινωνικής ζωής και τελικά λαϊκής οικονομίας εξαντλείται. Οταν θα έχουμε, σε λίγο, μαζική έκρηξη οργισμένων, ευρύτατων μαζών, λόγω φτώχειας, θα τρέξουν πανικόβλητες οι ελίτ να βουλώσουν τρύπες, παίρνοντας πίσω όλες τις φιλελεύθερες και «ελευθεριάζουσες» δικαιωματικές διακηρύξεις.

Η νίκη Μακρόν θα είναι σημαντική. Απλώς για να επιβραδύνει λίγο το αναπότρεπτο. Αν παρατηρήσουμε τη μικρή, καθημερινή κλίμακα, θα καταλάβουμε αυτό που έρχεται. Το έπος ενός αφηνιασμένου ανθρώπου. Που όντας εκτός κάθε ασφάλειας, σταθερότητας, δεν έχει περιθώρια ούτε συμπόνιας, ούτε αλτρουισμού, ούτε λύπης, ούτε αναστοχασμού. Η «στέγνια» που εγκαθίσταται, εξαιτίας της πολιτικής τύφλωσης, της χρηματοοικονομικής βουλιμίας και επιπολαιότητας, γίνεται πρόβλημα όχι μόνο της καθημερινότητας (πώς συμπεριφέρονται οι πολίτες, ποιον ψηφίζουν) αλλά του μέλλοντος (με προδέσμευση σε προβληματικές συμπεριφορικές κλίμακες και απο-εκπαίδευση των παιδιών μας).

Αν το μοντέλο της οικονομικής, κοινωνικής κρίσης (που γνωρίζουμε από το 2010) επεκταθεί στην Ευρώπη, κανένα Μάρσαλ δεν θα σταθεί ικανό να τη σταθεροποιήσει. Το Ουκρανικό είναι απλώς η κορυφή ενός μαύρου παγόβουνου.

Ο Δημήτρης Σεβαστάκης είναι zωγράφος, καθηγητής στη Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, ΕΜΠ