Τι θα γίνει με τα πανεπιστημιακά συγγράμματα;

«Φουντώνει» ο πόλεμος μεταξύ εκδοτών πανεπιστημιακών συγγραμμάτων και υπουργείου Παιδείας, το οποίο και ζήτησε πρόσφατα να διατεθεί σε «ηλεκτρονική» μορφή για διαδικτυακή χρήση μέσω της πλατφόρμας «Εύδοξος» το 25% των συγγραμμάτων των φοιτητών και φοιτητριών της χώρας.

Και φαίνεται ότι το υπουργείο Παιδείας εργάζεται για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της εκπαίδευσης, οι τεχνολογικές λύσεις που παρουσίασε όμως πρόσφατα στους εκδότες των πανεπιστημιακών συγγραμμάτων ως απάντηση στην αγωνία τους περί ψηφιακών υποκλοπών, δεν έπεισαν.

Παράλληλα, ο τρόπος που χειρίστηκε την διαφωνία ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Παιδείας κ.Αποστόλης Δημητρόπουλος, όπως λένε οι εκδότες που συμμετείχαν σε πρόσφατη συνάντηση του, προκάλεσε ένταση και αντιδράσεις.

«Πολύ σύντομα ο διάλογος εξελίχθηκε σε εκτόξευση απειλών και εκβιαστικών διλημμάτων εκ μέρους του γενικού γραμματέα ανωτάτης εκπαίδευσης κ. Δημητρόπουλου προς τους εκδότες», αναφέρουν εκδότες που συμμετείχαν στην πρόσφατη συνάντηση.

Οι εκδότες αποφάσισαν ομόφωνα να μην παραδώσουν, το ψηφιακό υλικό των συγγραμμάτων τους, κάτι που δημιουργεί ερωτηματικά για το τι θα γίνει την επόμενη ακαδημαϊκή χρονιά.

«Μας εκπλήσσει ο τρόπος που αντιλαμβάνεται τον διάλογο ο κ. Δημητρόπουλος» αναφέρουν σε νέο κείμενο του Σ.Ε.Ε.ΒΙ. (Σύλλογος Εκδοτών Επιστημονικών Βιβλίων). «Πράγματι, ο διάλογος είθισται να έχει χρονικό όριο ολοκλήρωσης, όταν όμως οι «συνομιλίες» για μια τόσο βαθιά μεταστροφή, περαιώνονται μονομερώς σε 2 συναντήσεις, μόνο ως προσχηματικός διάλογος μπορεί να ερμηνευθεί» τονίζουν.

«Για πρώτη φορά, στις 30 Μαρτίου, ανακοινώνεται η πρόθεση του υπουργείου Παιδείας να εισάγει στην τριτοβάθμια εκπαίδευση το ψηφιακό σύγγραμμα παράλληλα με το έγχαρτο. Περιγράφηκε από τους ειδικούς σε αδρές γραμμές το πλαίσιο ασφαλείας που θα παρέχει η πλατφόρμα Εύδοξος. Από την πλευρά των εκδοτών, οι τεχνικοί (IT) ανέλυσαν τον πολύ εύκολο και απλό τρόπο παραβίασης της διάτρητης προστασίας που μας περιγράφηκε, κάτι το οποίο εν’ τέλει επιβεβαίωσαν και οι τεχνικοί των υπουργείων Παιδείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης».

«Στην δεύτερη συνάντηση στις 13 Απριλίου 2022, διευκρινίσαμε ότι είναι επιβεβλημένο -για το κύρος της διαδικασίας- να παρουσιαστεί από το υπουργείο Παιδείας εγγράφως -και όχι προφορικώς- το νομικό, τεχνικό και οικονομικό πλαίσιο της διαδικασίας. Ο κ. Δημητρόπουλος απέρριψε ευθύς εξαρχής το αίτημα μας και αντ’ αυτού έθεσε προθεσμία τριών ημερών για την κατάθεση των δικών μας αντιπροτάσεων έναντι των αόριστων και προφορικώς διατυπωμένων προθέσεων του υπουργείου» αναφέρουν.

«Σε αντίθετη περίπτωση, μας διεμήνυσε ότι είναι ειλημμένη απόφαση να προωθηθεί άμεσα υπουργική Απόφαση, η οποία θα μας υποχρεώνει να αναρτήσουμε, στην πλατφόρμα το πρώτο 25% των συγγραμμάτων μας, (περίπου 3.500 συγγράμματα), μέχρι τον Μάιο 2022. Η δήλωση αυτή, συνοδεύτηκε από την απειλή ότι όποιος εκδότης “δεν συμμορφωθεί” θα αποκλειστεί από το σύστημα διανομής συγγραμμάτων και δεν θα έχει τη δυνατότητα να διαθέσει ούτε ένα έντυπο σύγγραμμα στους φοιτητές».

«Το τελεσίγραφο του υπουργείου Παιδείας καθιστά πλέον κρυστάλλινα διαυγές ότι μοναδική επιδίωξη είναι η άμεση απορρόφηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων. Αυθαιρέτως, θεωρούν ως δεδομένη και χωρίς καμία δέσμευση, την ψηφιακή μορφή των έντυπων βιβλίων μας και δεν υπάρχει κανένα μέλημα για την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας της οποίας είμαστε θεματοφύλακες» τονίζουν οι εκδότες στην νέα ανακοίνωση που εξέδωσαν.

«Γενικότερα, είναι εξόχως σημαντικός ο ψηφιακός μετασχηματισμός που προτάσσεται. Η αναγκαιότητά του γίνεται περισσότερο επιτακτική μετά την εξασφάλιση ευρωπαϊκών κονδυλίων, αρκετών δις ευρώ για το υπουργείο Παιδείας» προσθέτουν. «Ωστόσο, προέχει η ζωτικής σημασίας κατανόηση από τους αρμοδίους ότι ο εκσυγχρονισμός και η ψηφιοποίηση της λειτουργίας του Κράτους με σκοπό την πάταξη της γραφειοκρατίας, ουδεμία σχέση έχει με θεμελιώδεις πυλώνες της εκπαίδευσης, όπως είναι τα πανεπιστημιακά συγγράμματα και η απόλυτη προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων τους».

Απόφαση του πρωθυπουργού

«Ο γ.γραμματέας ανέφερε ότι αυτή είναι μια απόφαση προσωπική του πρωθυπουργού» αναφέρεται σε επιστολή που έστειλαν οι εκδότες επιστημονικών βιβλίων στην ακαδημαϊκη κοινότητα της χώρας. «Εάν αληθεύει θέλουμε να απευθύνουμε στον κύριο πρωθυπουργό ορισμένες ερωτήσεις. Εγκρίνει ως μέσο διαπραγμάτευσης απειλές και ωμούς εκβιασμούς αντί διαλόγου; Εγκρίνει ως τελικό στόχο την κυκλοφορία ψηφιακού υλικού, χωρίς την παραμικρή προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων συγγραφέων και εκδοτών, χωρίς σαφές νομικό και θεσμικό πλαίσιο, χωρίς συμφωνία για το οικονομικό πλαίσιο; Αλήθεια, εάν ένας συγγραφέας μας δηλώσει ότι δεν επιθυμεί να ανέβει ηλεκτρονικά το βιβλίο του στην πλατφόρμα θα αποκλείεται αυτόματα ως διδακτικό υλικό; Το ίδιο ισχύει και με βιβλία μεταφρασμένα όπου ο ξένος εκδοτικός οίκος δεν έχει παραχωρήσει δικαιώματα για e-book. Θα αποκλειστούν και αυτά, ακόμα και αν ορισμένα είναι τα κορυφαία επιστημονικά συγγράμματα στο χώρο τους; Οι φοιτητές θα λαμβάνουν ηλεκτρονικό σύγγραμμα όχι με βάση την ποιότητά του αλλά την διαθεσιμότητά του στην πλατφόρμα;»

Η απάντηση Δημητρόπουλου

«Με έκπληξη διάβασα την ανακοίνωση του Συνδέσμου Εκδοτών Επιστημονικού Βιβλίου (ΣΕΕΒΙ) περί δήθεν κατάργησης των δωρεάν συγγραμμάτων που διανέμονται στους φοιτητές, όταν η πραγματικότητα είναι ότι το υπουργείο Παιδείας επιδιώκει να δώσει τη δυνατότητα στους φοιτητές να επιλέξουν το σύγγραμμα που επιθυμούν σε έντυπη ή σε ηλεκτρονική μορφή, όπως  πάντα δωρεάν για όλους» δήλωσε από την πλευρά του τις προηγούμενες ημέρες για τα παραπάνω ο κ. Δημητρόπουλος.

«Η ανακοίνωση προκαλεί ακόμη μεγαλύτερη έκπληξη, καθώς το τελευταίο διάστημα το υπουργείο Παιδείας βρίσκεται σε συνεχή διάλογο με τους εκπροσώπους των εκδοτών  για το θέμα και έχει παρουσιάσει συγκεκριμένες προτάσεις για την ασφάλεια των ηλεκτρονικών συγγραμμάτων, με βάση τις καλύτερες διεθνείς πρακτικές (DRM), τις οποίες άλλωστε χρησιμοποιούν και οι Έλληνες εκδότες που διαθέτουν βιβλία σε ηλεκτρονική μορφή στην ελληνική αγορά».

«Το υπουργείο Παιδείας, μάλιστα, στην τελευταία επικοινωνία με τους εκδότες, κατέστησε απολύτως σαφές ότι περιμένει και τις δικές τους προτάσεις για την διασφάλιση των πνευματικών δικαιωμάτων και της ασφάλειας των ηλεκτρονικών συγγραμμάτων, κάτι που άλλωστε αποτελεί προτεραιότητα και για το ίδιο το υπουργείο. Είναι όμως προφανές ότι κάθε διαδικασία διαλόγου πρέπει να έχει ένα χρονικό όριο ολοκλήρωσης. Στην περίπτωση αυτή, το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης του διαλόγου καθορίζεται από την ροή εργασιών για την χορήγηση των συγγραμμάτων σε  έντυπη μορφή, που όπως όλοι οι εμπλεκόμενοι γνωρίζουν καλά, αρχίζει κάθε χρόνο τον Μάιο για την επόμενη ακαδημαϊκή χρονιά»

«Ο ψηφιακός μετασχηματισμός αποτελεί προτεραιότητα του υπουργείου Παιδείας σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Η θεσμοθέτηση του ηλεκτρονικού συγγράμματος θα συμβάλλει στον ψηφιακό μετασχηματισμό της εκπαιδευτικής διαδικασίας και στην περαιτέρω ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων των φοιτητών. Τέλος, θα είναι επωφελής για τον τεχνολογικό μετασχηματισμό του κλάδου του βιβλίου και στη χώρα  μας» καταλήγει ο ίδιος