Ναυαρχίδα «Moskva»: Μεγάλο πλήγμα για τον Πούτιν

Τεράστιο πλήγμα – συμβολικό αλλά και ουσιαστικό – αποτελεί για τη Ρωσία και το Κρεμλίνο η βύθιση του καταδρομικού «Moskva». Η απώλεια της ναυαρχίδας του στόλου της Μαύρης Θάλασσας, που είχε τεράστια δύναμη πυρός και ήταν το καμάρι του πολεμικού ναυτικού, ενδέχεται να έχει ευρύτερες συνέπειες και στην εξέλιξη του πολέμου, ο οποίος έχει ήδη συμπληρώσει 51 ημέρες και δεν φαίνεται να τελειώνει σύντομα, όπως δείχνουν και οι νέοι βομβαρδισμοί στο Κίεβο. Χωρίς να αποκλείεται, μάλιστα, να του δώσει ακόμη πιο επικίνδυνη τροπή, εάν ο Βλαντίμιρ Πούτιν επιχειρήσει να πάρει «εκδίκηση», όπως άφησε να εννοηθεί ο διευθυντής της CIA.

Μέχρι στιγμής, βεβαίως, δεν έχουν ξεκαθαρίσει τα ακριβή αίτια της βύθισης ενός από τα μεγαλύτερα και καλύτερα εξοπλισμένα πλοία στη σύγχρονη ιστορία – κατά σύμπτωση, ακριβώς 110 χρόνια μετά την τραγωδία του «Τιτανικού». Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ειδικοί το συγκρίνουν με το αργεντίνικο «Στρατηγός Μπελγκάνο», που τορπιλίστηκε από βρετανικό υποβρύχιο το 1982, στον πόλεμο των Φόκλαντ – υπενθυμίζοντας, παράλληλα, ότι την τελευταία φορά που η Ρωσία έχασε ένα καταδρομικό ήταν το 1941, όταν γερμανικά αεροπλάνα οδήγησαν στον βυθό το πλοίο «Κόκκινη Ουκρανία» στο λιμάνι της Σεβαστούπολης (κι άλλη σύμπτωση…).

Τα βασικά σενάρια αναφορικά με το τι συνέβη είναι δύο. Σύμφωνα με αυτό που προβάλλει η Μόσχα και αναφέρεται στην επίσημη ανακοίνωση, στο πλοίο σημειώθηκαν αλλεπάλληλες εκρήξεις πυρομαχικών οι οποίες προκάλεσαν σοβαρές ζημιές στο κύτος του. Στη συνέχεια, δε, οι κακές καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν κατά τη ρυμούλκησή του στο λιμάνι της Σεβαστούπολης, στην Κριμαία, του έδωσαν τη χαριστική βολή.

Το Κίεβο, ωστόσο, επιμένει εξαρχής – από το πρωί της Πέμπτης, όταν έγινε γνωστό ότι το «Moskva» είχε πιάσει φωτιά και είχε εκκενωθεί από το πλήρωμά του – ότι το καταδρομικό επλήγη από δύο πυραύλους Neptune (σοβιετικής προέλευσης, οι οποίοι έχουν εκσυγχρονιστεί) που εκτόξευσαν οι ουκρανικές δυνάμεις από την ξηρά. Πρόκειται για έναν ισχυρισμό τον οποίο οι δυτικές υπηρεσίες χαρακτηρίζουν «αξιόπιστο», έστω κι αν ακόμη δεν τον επιβεβαιώνουν – με την εκδοχή αυτή να ενισχύεται και από το γεγονός ότι άλλα ρωσικά πλοία στην περιοχή φέρονται να έχουν απομακρυνθεί από τις ακτές, ενδεχομένως φοβούμενα μήπως έχουν την ίδια τύχη.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο πρώην επικεφαλής των αμερικανικών δυνάμεων στην Ευρώπη Μαρκ Χίρτλινγκ αμφισβήτησε την εκδοχή της κακοκαιρίας που προβάλλει η ρωσική πλευρά. Οπως είπε μιλώντας στο CNN, τα μετεωρολογικά δεδομένα για την περιοχή της Σεβαστούπολης τις ώρες της βύθισης ανέφεραν ασθενείς ανέμους, ήπιες βροχοπτώσεις και θερμοκρασία 4 βαθμών Κελσίου. Στα παραπάνω πρέπει να προστεθούν δε και οι ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες περί της βίαιης σύλληψης στη Μόσχα του διοικητή του στόλου της Μαύρης Θάλασσας, ναυάρχου Ιγκόρ Οσίποφ.

Εφόσον πάντως το σενάριο του Κιέβου αληθεύει, μπορεί όχι απλώς να χαλαρώσει τον κλοιό γύρω από την Οδησσό, αλλά – όπως σημειώνει ρεπορτάζ της ιταλικής «La Repubblica» – να του επιτρέψει να ξεκινήσει μια μεγάλη αντεπίθεση κατά των ρωσικών δυνάμεων. Κάτι που θα είναι σε θέση να κάνει διαθέτοντας επίλεκτες δυνάμεις που ήταν εγκλωβισμένες για την άμυνα της πόλης απέναντι σε πιθανή απόβαση (που πλέον θεωρείται πολύ δύσκολο να γίνει), με πιθανό πρώτο στόχο την ανακατάληψη της Χερσώνας.

Σε κάθε περίπτωση, πολλοί αναρωτιούνται και ανησυχούν για την απάντηση του Πούτιν – ειδικά στην περίπτωση που επιβεβαιωθεί το σενάριο του πλήγματος από πυραύλους. «Δεδομένης της πιθανής απόγνωσης του προέδρου και της ηγεσίας της Ρωσίας (…) κανείς από εμάς δεν μπορεί να μην πάρει σοβαρά την απειλή μιας εν δυνάμει προσφυγής στα τακτικά πυρηνικά όπλα ή τα πυρηνικά όπλα μικρότερης ισχύος», είπε χαρακτηριστικά από την Ατλάντα ο διευθυντής της CIA Ουίλιαμ Μπερνς.

Παρ’ όλα αυτά και παρά το γεγονός ότι ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ και άλλοι ρώσοι αξιωματούχοι έκαναν λόγο για ανάπτυξη τέτοιων συστημάτων στον θύλακο του Καλίνινγκραντ σε περίπτωση ένταξης στο ΝΑΤΟ της Φινλανδίας και της Σουηδίας, ο Μπερνς πρόσθεσε πως οι ΗΠΑ δεν έχουν μέχρι στιγμής στη διάθεσή τους «πολλές έμπρακτες αποδείξεις» για κινήσεις της ρωσικής πλευράς που θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν μεγαλύτερη ανησυχία.

Σε οικονομικό επίπεδο, τέλος, η Moody’s άφησε να εννοηθεί ότι η Ρωσία σύντομα μπορεί να κηρυχθεί σε καθεστώς χρεοκοπίας. Οπως ανακοίνωσε ο διεθνής οίκος αξιολόγησης, η πληρωμή σε ρούβλια των τοκοχρεολυσίων δύο κρατικών ομολόγων με ρήτρα δολαρίου στις 4 Απριλίου συνιστά παράβαση των όρων και θα οδηγήσει σε επίσημη χρεοκοπία στις 4 Μαΐου, όταν παρέλθει η συνήθης «περίοδος χάριτος» του ενός μηνός.

Εφόσον συμβεί κάτι τέτοιο, θα είναι η πρώτη φορά που το ρωσικό κράτος θα βρεθεί σε αυτή τη θέση εξαιτίας μη αποπληρωμής του εξωτερικού του χρέους μετά το 1917, έτος της επανάστασης των μπολσεβίκων.