Βρετανία: Ορατή η απειλή της ύφεσης και του στασιμοπληθωρισμού

γράφει η Μαριλίζ Φασιλοπούλου

Ορατός είναι ο κίνδυνος ύφεσης της βρετανικής οικονομίας ίσως και μέσα στο καλοκαίρι προειδοποιούν διεθνείς αναλυτές, καθώς η εκτίναξη του πληθωρισμού ροκανίζει τις δαπάνες των νοικοκυριών συμπιέζοντας το οικογενειακό εισόδημα στα χαμηλότερα επίπεδα εδώ και δεκαετίες και πιο συγκεκριμένα από τη δεκαετία του ‘50(!), όπως προειδοποίησε προ ημερών και το Γραφείο Προϋπολογισμού.

Καμπανάκι για την πορεία της βρετανικής οικονομίας εξέδωσε και το ΔΝΤ στην σημερινή έκθεση του, κάνοντας λόγο για τις χειρότερες επιδόσεις μεταξύ των κρατών της ελίτ του G7.

Το διπλό πλήγμα από την επιβράδυνση της οικονομίας μετά την περσινή δυναμική ανάπτυξη με την άρση των lockdowns της πανδημίας και από τις συνέπειες που επιφέρει τώρα ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι πιθανόν να οδηγήσει σε πτώση του ΑΕΠ για δύο συνεχόμενα τρίμηνα, κάτι που τεχνικά μεταφράζεται σε υποχώρηση της οικονομίας σε ύφεσης. Και μάλιστα ουσιαστικά σε συνθήκες στασιμοπληθωρισμού.

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, στην νέα εξαμηνιαία έκθεση του για την παγκόσμια οικονομία, που δημοσίευσε σήμερα, υποστήριξε πως η Βρετανία θα έχει μακράν τη χειρότερη επίδοση στο μέτωπο του πληθωρισμού μεταξύ των κρατών μελών του G7, μαζί με την δραστική καθίζηση της οικονομίας της.

Διαβάστε επίσης: ΔΝΤ: Πενταπλό σοκ στην οικονομία από τον πόλεμο στην Ουκρανία [πίνακες]

Το Ταμείο αναθεώρησε επί τα χείρω τις προβλέψεις του για την βρετανική οικονομία κατά 1% για το 2022 και το 2023 , ήτοι η μεγαλύτερη υποβάθμιση μεταξύ των προηγμένων κρατών, στο 3,7% και 1,2% αντιστοίχως.

Αντιστοίχως τοποθέτησε την αύξηση του πληθωρισμού για φέτος στο 7,4% και άλλο 5,3% την ερχόμενη χρονιά. Το Ταμείο δεν εξήγησε το γιατί η Βρετανία βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα τόσο δραματικό πληθωριστικό σοκ, αν και στάθηκε στην πολύ μεγάλη έκθεση της στην ενεργειακή κρίση και το ράλι των τιμών.

Το φάντασμα του στασιμοπληθωρισμού 

Ήδη το Φεβρουάριο οι ρυθμοί ανάπτυξης κινήθηκαν στο ισχνό 0,1%. Την ίδια ώρα ο πληθωρισμός καλπάζει με τις τιμές λιανικής να εκτοξεύονται στο 7% σε ετήσια βάση το Μάρτιο, ήτοι το υψηλότερο σημείο τους από το 1992.

Για το πρώτο τρίμηνο οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για ανάπτυξη της τάξεως του 1%, όμως για σημαντική υποχώρηση σε αρνητικό έδαφος μέσα στο καλοκαίρι.

Ο Τζέιμς Σμιθ, οικονομολόγος της ING, «βλέπει» επιβράδυνση ύψους 0,3% κατά το δεύτερο τρίμηνο και οριακή ανάπτυξη ύψους 0,2% κατά το τρίτο τρίμηνο.

Με τον τρόπο αυτό εκτιμά πως η τεχνική ύφεση θα αποφευχθεί στο… τσακ, χωρίς όμως και να αποκλείεται ένα δυσμενέστερο σενάριο λόγω της παράτασης του πολέμου.

Προειδοποίηση για αυξημένο ρίσκο στασιμοπληθωρισμού για την βρετανική οικονομία εξέδωσε ο Πολ Χόλινγκσγουορθ της BNP Paribas, αλλά και ο Εντ Μονκ της Fidelity International κάνοντας λόγο για το φάσμα του στασιμοπληθωρισμού που κυνηγά τη βρετανική οικονομία.

Ακόμη μεγαλύτερη επιβράδυνση «βλέπει» ο Σάμιουελ Τομπς της Pantheon Marcoeconomics εκτιμώντας πως για το σύνολο της χρονιάς η ανάπτυξη θα κυμανθεί γύρω στο 0,5%.

Κατά τον Τόμας Πιου της RSM UK, η πιθανότητα ύφεσης της βρετανικής οικονομίας έχει αυξηθεί σημαντικά, καθώς η εκτίμηση του είναι πως οι ρυθμοί ανάπτυξης θα καταφέρουν, ίσως, να κινηθούν σε θετικό έδαφος στο ισχνό 0,1% τα επόμενα, διαδοχικά τρίμηνα.

Δραστική πτώση του διαθέσιμου εισοδήματος 

Πολλά φαίνεται πως θα εξαρτηθούν από τη δυνατότητα των νοικοκυριών να συνεχίσουν να ξοδεύουν βάζοντας… χέρι στις αποταμιεύσεις τους ή αναλαμβάνοντας επιπλέον χρέος.

Αν και οι αποταμιεύσεις συνολικά αυξήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, περισσότερο ωφελημένα ήταν τα ήδη πιο εύπορα νοικοκυριά, όπου οι εργαζόμενοι κατάφεραν να κρατήσουν τη δουλειά τους, έστω και σε καθεστώς τηλεργασίας.

Όμως, η εκτίναξη του κόστους ζωής με σημείο αιχμής το ενεργειακό κόστος μειώνει γοργά τις αποταμιεύσεις.

Σύμφωνα με έκθεση της συμβουλευτικής PwC, η πτώση στα πραγματικά εισοδήματα των νοικοκυριών θα κυμανθεί περίπου στις 900 στερλίνες φέτος, αν και το ποσό αυτό αυξάνεται σημαντικά αγγίζοντας τις 1.300 στερλίνες στις οικογένειες των χαμηλόμισθων.

Αντιστοίχως έκθεση της Capital Economics και του οικονομολόγου Νιλ Σίρινγκ τοποθετεί την πτώση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών φέτος περίπου στο 1,9%. Πρόκειται το μεγαλύτερο ποσοστό που έχει καταγραφεί από τη δεκαετία του 1950. Συγκριτικά, κατά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2011, η πτώση είχε κυμανθεί στο 1,5%.

Την ίδια ώρα, εξάλλου, όλοι οι αναλυτές συμφωνούν πως ο πληθωρισμός θα συνεχίσει να ανεβαίνει «πιάνοντας»… ταβάνι, ίσως και πάνω από το 8% μέσα στο δεύτερο τρίμηνο, καθώς οι τιμές σε ενέργεια και τρόφιμα παραμένουν στο «κόκκινο» λόγω του πολέμου και των κυρώσεων κατά της Ρωσίας.

Δυσφορία για τις κινήσεις της κυβέρνησης 

Δεν είναι τυχαίο ότι η κυβέρνηση Τζόνσον δέχεται ασφυκτικές πιέσεις να δρομολογήσει επιπλέον μέτρα στήριξης, κάτι που είναι διστακτική να κάνει θέλοντας να κρατήσει σε πιο σφιχτά επίπεδα τις κρατικές δαπάνες.

Έρευνα του ινστιτούτου Chartered Management Institute έδειξε πως τέσσερις στους πέντε μάνατζερς θεωρούν πως η κυβέρνηση δεν έχει κάνει αρκετά για να βοηθήσει τις βρετανικές επιχειρήσεις να αντιμετωπίσουν την ενεργειακή κρίση. Αντιστοίχως, σε δημοσκόπηση των Times τέσσερις στους πέντε πολίτες που ρωτήθηκαν δήλωσαν πως θεωρούν πως ο Βρετανός πρωθυπουργός δεν κατανοεί τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν λόγω του πληθωρισμού και της εκτίναξης των λογαριασμών ρεύματος.

Έρευνα της κυριακάτικης The Mail έδειξε πως περίπου το 70% των πολιτών έχει αναγκαστεί να κάνει σημαντικές αλλαγές στην καθημερινότητα του και τη διαβίωση του για να ανταπεξέλθει στα αυξημένα κόστη, με το 50% να μειώνει τη χρήση ρεύματος και θέρμανσης και το ένα τρίτο να αγοράζει λιγότερα τρόφιμα.