Ακόμη δεν χάθηκε το μομέντουμ

Οταν χτυπά μια «θύελλα» το σπίτι σου, το πρώτο που εξετάζεις είναι εάν άντεξε. Κάνεις στη συνέχεια έναν απολογισμό των ζημιών και βάζεις προτεραιότητες για να τις αποκαταστήσεις. Οσο η «θύελλα» συνεχίζεται, προσπαθείς απλώς να τα βγάλεις πέρα, εξάγοντας συμπεράσματα από τις ενδείξεις.

Εν μέσω της «θύελλας» το δικό μας σπίτι, η ελληνική οικονομία, δείχνει να αντέχει. Σίγουρα καλύτερα από τα γειτονικά. Οι προοπτικές ανάπτυξης, μειωμένες κατά τουλάχιστον 2 μονάδες, παραμένουν υψηλότερες από ό,τι στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Οι άμεσες επιπτώσεις δείχνουν μικρότερες. Οι δε εκτιμήσεις για το μέλλον εμφανίζονται καλύτερες.

Είναι χαρακτηριστικό ότι για την ώρα, αν και η εξάρτηση από τις εισαγωγές προϊόντων ενέργειας από τη Ρωσία υπερβαίνει κατά πολύ τον μέσο όρο της ΕΕ-27 (46,5%, έναντι 24,4%) και ο πληθωρισμός εκτοξεύθηκε μέσα σε ένα δίμηνο στις αρχές του 2022, η αβεβαιότητα όπως μετριέται σε ευρωπαϊκό επίπεδο αυξήθηκε πιο ήπια από άλλες χώρες.

Οι ευνοϊκές προοπτικές του τομέα των υπηρεσιών, δηλαδή του τουρισμού, κάνουν το «θαύμα» τους. Είναι εντυπωσιακό πραγματικά για μια χώρα με τόσα προβλήματα – την ίδια στιγμή με τόσο ρηχή οικονομία – ένας κλάδος να μπορεί να κάνει τη διαφορά. Κι όμως, πλησιάζουμε να συμπληρώσουμε δύο μήνες πολεμικών επιχειρήσεων στην Ουκρανία και το τουριστικό ρεύμα προς την Ελλάδα όχι μόνο δεν υποχωρεί αλλά δείχνει να αυξάνεται. Δημοσίως οι άνθρωποι του τουρισμού μιλάνε για μεγέθη αντίστοιχα της καλύτερης χρονιάς για την Ελλάδα, του 2019. Ανεπίσημα, πιστεύουν με στοιχεία ότι θα πάμε καλύτερα. Θα σπάσουμε κάθε ρεκόρ από πλευράς εισπράξεων.

Υπάρχουν και άλλοι λόγοι για να πιστεύουμε ότι το «σπίτι» παραμένει όρθιο από τη «θύελλα». Ο Δείκτης Οικονομικού Κλίματος σημείωσε πτώση, στις 24 από τις 27 χώρες της ΕΕ, μεταξύ Ιανουαρίου και Μαρτίου 2022. Παντού η ζημιά ήταν μεγάλη τόσο για την καταναλωτική όσο και για τη βιομηχανική εμπιστοσύνη.

Στην Ελλάδα, ο Δείκτης Οικονομικού Κλίματος διαμορφώθηκε τον Μάρτιο λίγο πιο κάτω από ό,τι ήταν τον Ιανουάριο, που ήταν η υψηλότερη τιμή του από τον Δεκέμβριο του 2000. Δηλαδή το κλίμα παρέμεινε κοντά στα υψηλότερα επίπεδα από την εποχή που μπήκαμε στο ευρώ.

Ακόμα και η μικρή υποχώρηση οφείλεται στην πτώση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης, κατά 4,3 μονάδες, καθώς επανήλθε περίπου στο επίπεδο του Νοεμβρίου του 2020, μήνα κατά τον οποίο επιβλήθηκαν εκ νέου μέτρα περιορισμού της οικονομικής δραστηριότητας, καθώς το δεύτερο κύμα της πανδημίας COVID-19 ήταν σε εξέλιξη.

Προσέξτε όμως τα αντίβαρα και κάντε λογαριασμό. Aνοδος στις επιχειρηματικές προσδοκίες, και ειδικά στις κατασκευές, στην Ελλάδα τον Μάρτιο σε σύγκριση με τον Ιανουάριο, άνοδος στη βιομηχανική παραγωγή το πρώτο δίμηνο φέτος σε σχέση με το αντίστοιχο δίμηνο πέρυσι. Και υπάρχουν πολλά λεφτά διαθέσιμα, τόσο ιδιωτικά όσο κρατικά και κοινοτικά, για να κρατηθεί η οικονομία για σημαντικό ακόμα διάστημα.

Το μομέντουμ δηλαδή ότι βρισκόμαστε στην αρχή μια δεκαετούς πορείας ανάπτυξης δεν χάθηκε ακόμα. Δεν σημαίνει προφανώς ότι δεν μπορεί να χαθεί. Αν δεν λήξει γρήγορα ο πόλεμος και δεν βρεθεί ένας τρόπος να απομονωθούν οι επιπτώσεις του στην ενέργεια, όπως φαίνεται ότι γίνεται σε άλλους τομείς, τότε η ήπια πτωτική τάση που εκδηλώνεται μπορεί να λάβει οξύτερες διαστάσεις. Αλλά για την ώρα έχουμε ελάχιστα παρεκκλίνει από το σημείο που βρισκόμασταν ως χώρα και ως προοπτική της ελληνικής οικονομίας στις αρχές του περασμένου φθινοπώρου.