Την ώρα που η προσοχή της επιστημονικής κοινότητας είναι στραμμένη στην επιδημική έκρηξη στην Σαγκάη και τις σκληρές εικόνες που μεταδίδονται από εκεί, η ανησυχία εντείνεται για την πιθανή ανάδυση ενός νέου στελέχους του κοροναϊού, ενώ οι εκτιμήσεις των επιστημόνων είναι αντικρουόμενες, με κοινή συνισταμένη την έλλειψη επαρκούς ενημέρωσης.

Πόσο πιθανό είναι να υπάρχει γενετικό αίτιο για όσα συμβαίνουν στην κινεζική μεγαλούπολη; Το iatronet.gr απηύθυνε το ερώτημα στον ομότιμο καθηγητή Γενετικής του ΑΠΘ, Ζαχαρία Σκούρα.

«Πάντα κανείς υποπτεύεται τη γενετική, δηλαδή υποπτεύεται πως υπάρχει κάποιο γενετικό αίτιο, το οποίο να προσελκύει ή να διώχνει. Δεν υπάρχει πλήρης ενημέρωση, ώστε να έχουμε καθαρή εικόνα. Αυτό που μπορούμε να πούμε με βάση όσα γνωρίζουμε, είναι πως η μεταλλακτικότητα του ιού είναι πάρα πολύ μεγάλη και τα μέτρα που είχαν ληφθεί ίσως δεν ήταν τα δέοντα, για να μην έρθει μια τέτοια αναταραχή στα πράγματα», σημείωσε για να προσθέσει: «Ίσως το ότι δεν πέτυχαν τον στόχο της ανοσίας της αγέλης να επέδρασε και να φούντωσε η κατάσταση σε αυτό το σημείο. Ίσως ακόμη να επέδρασαν και άλλα αίτια, όπως π.χ. κάποιος πληθυσμός να μετακινήθηκε μαζικά και να βρήκε πρόσφορο έδαφος στον πληθυσμό εκεί, ώστε να φουντώσει και πάλι».

Όπως εξηγεί, η ανάπτυξη και εξέλιξη των επιδημιών αυτού του τύπου επηρεάζονται από τρεις βασικές παραμέτρους: τη γενετική σύνθεση του πληθυσμού, τον χρόνο προσαρμογής και δράσης του ιού και τους δρόμους που ακολουθεί σε αυτή του τη δράση.

Υβριδικές και άλλες μεταλλάξεις

Ρωτήσαμε τον καθηγητή γιατί υπάρχει έξαρση ειδικά στην Ασία και αν το ίδιο στέλεχος μπορεί να δρα διαφορετικά σε έναν Ευρωπαίο από έναν Ασιάτη.

«Οι διάφορες μεταλλάξεις ξεκίνησαν από διάφορες περιοχές. Η Όμικρον που έχουμε τώρα ξεκίνησε από τη Νότια Αφρική, άλλα στελέχη ήρθαν από την Ινδία, τη Βραζιλία, τη Βρετανία ή αλλού. Ορισμένες μπορεί να είναι περισσότερο συμβατές με τους ανθρώπους που κατοικούν στην Ευρώπη και άλλες με ανθρώπους που κατοικούν στην Ασία. Όμως κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός από τον άλλο. Πολλές φορές ένας Ασιάτης έχει περισσότερες διαφορές από τον διπλανό του Ασιάτη παρά από έναν άνθρωπο της Αλάσκας ή έναν άνθρωπο με μαύρο δέρμα», επεσήμανε και πρόσθεσε: «Όταν οι διάφοροι πληθυσμοί έρχονται σε επαφή μεταξύ τους, τότε επαυξάνεται η μεταλλακτικότητα του ιού, είτε με υβριδικές είτε με διάφορες άλλες μορφές».

Σε κάθε περίπτωση, όσα συμβαίνουν στην Κίνα παραμένουν μέχρι σήμερα ένα μεγάλο ερώτημα. «Δεν είναι ξεκάθαρο αν υπάρχει κάτι καινούργιο εκεί, αυτός είναι ο φόβος ο μεγάλος. Δεν έχουμε στα χέρια μας όλα τα στοιχεία της διάδοσης, της επιδημιολογίας, για να πούμε κάτι τέτοιο ακόμα», υπογραμμίζει, διευκρινίζοντας πως αυτό έχει συμβεί και στο παρελθόν και όχι μόνο στην Κίνα. «Για να μη ρίξουμε όλο το βάρος στην Ασία, παρόμοια στάση υπήρξε στο παρελθόν και στην Αμερική και στην Ευρώπη. Οι κυβερνήσεις πολλές φορές, για να μη φοβίσουν, δεν δίνουν όλες τις παραμέτρους που ξέρουν μέχρι να σιγουρευτούν, καλόπιστα το λέω αυτό», σημείωσε και παρέπεμψε στα παράπονα που έχουν διατυπώσει στο παρελθόν επιστημονικές ενώσεις και εταιρείες στη Δύση για έλλειψη επαρκούς ενημέρωσης.

Ελεγχόμενη απελευθέρωση, αλλά χωρίς φόβο

Με αφορμή την επικείμενη σχεδόν πλήρη άρση των περιοριστικών μέτρων στην Ελλάδα μετά το Πάσχα, ο κ. Σκούρας τάσσεται υπέρ της ελεγχόμενης «απελευθέρωσης», ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος νέων εξάρσεων, με παράλληλη ενίσχυση του συστήματος υγείας.

«Δεν είμαι θιασώτης του «ανοίξαμε, αφήστε το νερό να τρέξει κι όπου πάει». Αν ανοίξουμε το νερό ανεξέλεγκτα, μπορεί να έρθει πλημμύρα και όπως έχουμε δει μέχρι τώρα, οι επιστροφές είναι πολύ συχνές», προειδοποιεί, για να προσθέσει πως χρειάζεται προσοχή αλλά όχι φόβος. «Να αντικαταστήσουμε τον φόβο με γνώση, με λογική, ακόμη και συναίσθημα πολλές φορές».

Να ξεχάσουμε παλιές κανονικότητες

Επιχειρώντας μια πρόβλεψη για τη συνέχεια, ο καθηγητής αναφέρει πως τα σενάρια δυστυχώς δεν είναι ευοίωνα και στέλνει το μήνυμα ότι πρέπει να ξεχάσουμε παλιές κανονικότητες. Εκτιμά πως ο ιός θα συνεχίσει να είναι παρών και θα ζούμε με αυτόν, έχοντας την «ασπίδα» των εμβολίων και τα θεραπευτικά «όπλα», αλλά και αρκετές αβεβαιότητες σε σχέση με μηχανισμούς που η επιστήμη δεν έχει ερευνήσει ακόμη επαρκώς.

«Όσο περισσότερο αντιμετωπίσιμη γίνεται η πανδημία, ο κόσμος πρέπει να αφεθεί να κυκλοφορήσει. Μέσω της νόσησης θα υπάρξει μεγαλύτερη ανοσία στον πληθυσμό», υποστηρίζει για να προσθέσει: «Φοβόμαστε βέβαια πάλι για τους ανθρώπους μεγάλης ηλικίας ή ανθρώπους με υποκείμενα νοσήματα, που μπορεί και να μην τα ξέρουν. Η μεγάλη ανησυχία είναι ότι κάθε ιός μπορεί να πυροδοτήσει και άλλα πράγματα, τα οποία δεν τα γνωρίζαμε ή δεν τα καταλαβαίναμε ή δεν τα είχαμε ερευνήσει».

Αν στα παραπάνω προστεθούν και τα σύγχρονα προβλήματα της ανθρωπότητας, όπως ο υπερπληθυσμός, η έλλειψη πόρων, η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή, η εκτίμηση είναι πως θα έρθουν κι άλλες επιδημίες στο μέλλον.

«Υγεία δεν σημαίνει μόνο έχω έναν γιατρό να με κοιτάζει. Έχω και το νερό, και το οξυγόνο, και ζω αρμονικά με αυτά. Από την άλλη, αν καταστρέψεις έναν βιότοπο κάποιων ιών, ας πούμε για παράδειγμα τον Αμαζόνιο, θα πρέπει αυτές οι μορφές ζωής να περάσουν κάπου αλλού, να βρουν άλλον ξενιστή. Αν στριμώχνονται τα ζώα, ο ιός θα πρέπει να βρει αλλού φωλιά για να αναπτυχθεί», καταλήγει.

Πηγή: iatronet.gr

Headlines