Το ενεργειακό, καταλύτης για λύση στο Κυπριακό

Θα μπορούσε η ανάγκη ενεργειακής διαφοροποίησης της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο να φέρει ντόμινο εξελίξεων στην Ανατολική Μεσόγειο ακουμπώντας και το ζήτημα του Κυπριακού; Αρμόδιες πηγές τόσο από την Αγκυρα όσο και από την Αθήνα και τη Λευκωσία απαντούν θετικά, έστω κι αν η κάθε πλευρά έχει τη δική της ανάγνωση για το τι μπορεί να σημαίνουν οι εξελίξεις και ποιον είναι πιθανόν να ευνοήσουν περισσότερο τελικά.

Η Τουρκία εμφανίζεται άλλωστε αποφασισμένη για δυναμική είσοδο στους ενεργειακούς σχεδιασμούς, με κομβικό σημείο την εξομάλυνση των σχέσεών της με το Ισραήλ, που μπορεί να τερματίσει τη μέχρι σήμερα φερόμενη ως «απομόνωση» της Αγκυρας και να σημάνει αλλαγή των συσχετισμών.

Τουρκικές πηγές βλέπουν τις εξελίξεις στον τομέα της ενέργειας ως ενδεχόμενο καταλύτη και στο Κυπριακό, υπενθυμίζοντας τη σαφή θέση της Αγκυρας ότι κανένα σχέδιο στην Ανατολική Μεσόγειο δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς τη συμμετοχή της Τουρκίας. Τουρκικές διπλωματικές πηγές δε υπενθυμίζουν ότι για την Αγκυρα το σχέδιο του EastMed δεν ήταν ποτέ ρεαλιστικό, χαρακτηρίζοντάς το ως ένα πολιτικό εργαλείο ώστε να υπάρξει μια προσέγγιση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ που θα απέκλειε την Τουρκία. Τούρκοι διπλωμάτες μάλιστα έχουν επανειλημμένα υποστηρίξει τη θέση ότι το «Ορούτς Ρέις» είχε στόχο να απαντήσει στην προσπάθεια αποκλεισμού της γείτονος από τους σχεδιασμούς στην Ανατολική Μεσόγειο.

Στην παρούσα συγκυρία που απαιτεί λύσεις άμεσες και γρήγορες, η Αγκυρα εμφανίζεται έτοιμη να αδράξει την ευκαιρία. Οπως σημειώνουν αρμόδιες τουρκικές πηγές, η Λευκωσία θα πρέπει να αποφασίσει εάν θέλει να είναι μέρος των σχεδιασμών και εκτιμούν από την πλευρά της τουρκικής ερμηνείας της συγκυρίας ότι μια συνεργασία στον τομέα των υδρογονανθράκων θα μπορούσε να ενισχύσει την εμπιστοσύνη και να «ξεκλειδώσει» και βήματα για λύση στο Κυπριακό στη βάση των πάγιων θέσεων της Αγκυρας, που όμως δεν αποτελούν επιλογή για την Κυπριακή Δημοκρατία. Το ερώτημα είναι σε ποια βάση θα ασκηθούν οι πιέσεις προς τη Λευκωσία και σε ποιον βαθμό.

Η διαδρομή των αγωγών

Ενας αγωγός από το Ισραήλ προς την Τουρκία που θα περνά από περιοχές που βρίσκονται υπό τον έλεγχο της Κυπριακής Δημοκρατίας αλλά και του ψευδοκράτους είναι ένα σενάριο, ενώ κάποιες πηγές υποστηρίζουν ότι Ισραήλ και Τουρκία συζήτησαν ακόμα και το ενδεχόμενο ενός αγωγού που θα φτάνει στην Τουρκία μέσω Κατεχομένων χωρίς εμπλοκή της επίσημης Κυπριακής Δημοκρατίας.

Το Ισραήλ από την πλευρά του ωστόσο διαβεβαιώνει Λευκωσία και Αθήνα ότι παραμένει δεσμευμένο στην τριμερή και θα ενημερώνει για σχετικά βήματα στις σχέσεις του με την Αγκυρα. Αρμόδιες πηγές της γείτονος ωστόσο δεν δείχνουν να θεωρούν ως μοναδική λύση την κατασκευή αγωγών στην Ανατολική Μεσόγειο, δίνοντας μεγάλη έμφαση και στο λιμάνι της Μερσίνας. Εναν δυνητικό κόμβο υποδοχής LNG, το οποίο στη συνέχεια θα διοχετεύεται ενδεχομένως και μέσω του TANAP στην Ευρώπη, χωρίς να αποκλείεται και εμπλοκή της Ελλάδας. Σχέδιο που ταιριάζει περισσότερο και με την αμερικανική εκδοχή τού πώς θα έπρεπε να δρομολογηθούν οι εξελίξεις.

Την ίδια στιγμή, τουρκικές πηγές σχολιάζοντας τις εξαγγελίες του Κυριάκου Μητσοτάκη για έρευνες Νότια και Νοτιοδυτικά της Κρήτης, παραπέμπουν σε ενδεχόμενες αντιδράσεις της Λιβύης.

Ερντογάν με Χέρτσογκ

Ενδεικτικές των εξελίξεων και οι δηλώσεις του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σε πρέσβεις που υπηρετούν στην Τουρκία, κατά τις οποίες σημείωνε ότι η ΕΕ είναι στρατηγικός στόχος της Αγκυρας.

Επανέλαβε τη στρατηγική σημασία της Τουρκίας για την ΕΕ στους τομείς ασφάλειας και ενέργειας και ζήτησε από την ΕΕ «να μην παραδοθεί στα στείρα συμφέροντα κάποιων μελών της».

Χθες ο Ερντογάν είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον ισραηλινό ομόλογό του Ισαάκ Χέρτσογκ, με ατζέντα τα γεγονότα στο τέμενος Αλ Ακσα, αλλά και τις διμερείς σχέσεις, σύμφωνα με τουίτ του τούρκου προέδρου, που επιχειρεί επαναπροσέγγιση των δύο πλευρών με στόχο τα ενεργειακά.