Οριακά διλήμματα

Οι γάλλοι ψηφοφόροι αντιμετωπίζουν την Κυριακή ένα δίλημμα που λέει πολλά για την κατάσταση των σύγχρονων δημοκρατιών. Από τη μια σχεδόν όλες οι πλευρές τους υποδεικνύουν ότι η επιλογή τους είναι αυτονόητη: για να αποτραπεί το ενδεχόμενο να αναλάβει τη διακυβέρνηση η εκπρόσωπος της Ακροδεξιάς, με σαφώς ξενοφοβικές, ρατσιστικές, αυταρχικές και ουσιωδώς αντιδημοκρατικές αντιλήψεις, δεν έχουν άλλη επιλογή από το να ψηφίσουν τον Εμανουέλ Μακρόν, όσες διαφωνίες ή αντιρρήσεις και εάν έχουν με την πολιτική και την ιδεολογία του, μια που μόνο με αυτόν τον τρόπο δεν θα διακυβευτεί ένα στοιχειωδώς δημοκρατικό πλαίσιο.

Μόνο που την ίδια στιγμή, η διακυβέρνηση του Εμανουέλ Μακρόν σημαδεύτηκε από πλήθος περιπτώσεων αυταρχισμού ξεκινώντας από τον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπισε την κινητοποίηση των Κίτρινων Γιλέκων και φτάνοντας μέχρι την πρόταση που περιλαμβάνει το τωρινό προεκλογικό πρόγραμμά του για στέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων για όσους επιτίθενται σε αυτούς που είναι υπεύθυνοι για τη δημόσια τάξη. Ούτε μπορούμε να παραβλέψουμε ότι επί των ημερών του η μεταναστευτική πολιτική της Γαλλίας έγινε πιο σκληρή, ακολουθώντας μια πανευρωπαϊκή τάση που θέλει τα κόμματα του «συνταγματικού τόξου» να υιοθετούν την ατζέντα της Ακροδεξιάς σε θέματα όπως η μετανάστευση. Οσο για το «κοινωνικό πρόσωπο» η αποδοκιμασία του Μακρόν από τα προάστια, τη νεολαία και την εργατική τάξη είναι ενδεικτική.

Το γεγονός ότι οι γάλλοι ψηφοφόροι καλούνται να ψηφίσουν ανάμεσα σε μια εκδοχή αυταρχικής (μετα)δημοκρατίας και τον ορίζοντα του νεοφασισμού, αποτυπώνει ίσως το βασικότερο σύμπτωμα μιας βαθύτερης κρίσης των σύγχρονων δημοκρατιών: το γεγονός ότι οι ψηφοφόροι που δεν ανήκουν στις κοινωνικές ομάδες που επωφελούνται του τωρινού οικονομικού και κοινωνικού μοντέλου βρίσκονται αντιμέτωποι με διλήμματα που οριακά μπορούν να περιγραφούν ως η επιλογή ανάμεσα στο κακό και το χειρότερο. Στοιχείο που υπογραμμίζει γιατί υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο να διεκδικήσουν να τοποθετηθούν με όρους «δημοκρατίας του δρόμου», δηλαδή με όρους μιας κοινωνικής έκρηξης.