Παγκόσμιο χρέος και επισιτιστική κρίση

Μία από τις συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία, που ακολουθείται χρονικά από την παρατεταμένη κρίση της πανδημίας τα τελευταία δύο χρόνια, είναι η συνεχής αύξηση των δημοσιονομικών δαπανών μέσω των κρατικών προγραμμάτων στήριξης, που έχουν οδηγήσει αναπόφευκτα στην επιδείνωση του δημοσίου χρέους στις περισσότερες χώρες σε παγκόσμια κλίμακα.

Για μία ακόμη φορά, οι χώρες που έχουν το σημαντικότερο πρόβλημα είναι οι αναπτυσσόμενες χώρες της Μέσης Ανατολής, της κεντρικής Ασίας αλλά και της Αφρικής, ενώ απειλούνται άμεσα με μία έντονη και απότομη επισιτιστική κρίση.

Η συνεχής αύξηση των ελλειμμάτων στην παγκόσμια οικονομία, η αύξηση του πληθωρισμού και η διατάραξη της εφοδιαστικής αλυσίδας με την μείωση της παγκόσμιας προσφοράς βασικών αγαθών, έχει δημιουργήσει τις συνθήκες για παγκόσμια ύφεση, η οποία με την σειρά της ενδέχεται να οδηγήσει σε σημαντική μείωση της κατά κεφαλή κατανάλωσης, κυρίως στις χώρες που δεν έχουν συγκριτικά πλεονεκτήματα, έχουν ήδη υψηλό χρέος και δεν διαθέτουν τον τρόπο και τα μέσα να ασκήσουν μία αποτελεσματική κοινωνική πολιτική, προστατεύοντας τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού.

Αν ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχιστεί επί μακρό χρονικό διάστημα, δηλαδή τουλάχιστον μέχρι τέλος του τρέχοντος έτους και η πανδημία επανέλθει στο προσκήνιο μέσω νέων επιθετικών μεταλλάξεων, τότε υπάρχει ένας σημαντικός συστημικός κίνδυνος στην παγκόσμια οικονομία, που μπορεί να αλλάξει για δεκαετίες τόσο τους γεωπολιτικούς, όσο και τους οικονομικούς συσχετισμούς που ισχύουν σήμερα.

Η επικείμενη επισιτιστική κρίση που έχει κάνει ήδη την εμφάνισή της σε διάφορες περιοχές τόσο της Ασίας όσο και της Αφρικής, μπορεί να προκαλέσει πολιτική αστάθεια σε διάφορες χώρες ανά την υφήλιο που δεν έχουν εγκαθιδρυμένη δημοκρατία, με αποτέλεσμα να χρειαστεί με διάφορους τρόπους, είτε πολιτικούς, είτε οικονομικούς, η παρέμβαση της Δύσης για να αναχαιτιστεί το κύμα της σωρευτικής φτωχοποίησης εκατομμυρίων ανθρώπων σε χώρες που βρίσκονται ήδη στο όριο της χρεωκοπίας.

Αυτό σημαίνει πρακτικά, πως οι συνεχώς διογκούμενες οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες, θα ξυπνήσουν τα ένστικτα δεκάδων καταπιεσμένων μειονοτήτων ανά τον κόσμο, με στόχο την ανατροπή κυβερνήσεων και την προσπάθεια να καλλιεργηθούν φιλολαϊκές πολιτικές που θα εξασφαλίζουν ένα εγγυημένο εισόδημα.

Συμπερασματικά θα λέγαμε, πως είναι επιτακτική ανάγκη, η ΕΕ σε συνεργασία με τις ΗΠΑ και τους λοιπούς δυτικούς συμμάχους, αλλά και σε μία ελάχιστη συνεννόηση με την Κίνα, να καταστρώσουν ένα σχέδιο αποτροπής φτωχοποίησης και χρεωκοπίας αδύναμων οικονομιών, είτε μέσω εφάπαξ ενισχύσεων και στοχευμένων επιδοτήσεων αγροτικής παραγωγής, είτε με άμεση διαγραφή μέρους των χρεών τους, ώστε να εξομαλυνθεί το επίπεδο διαβίωσης και να αποφευχθούν ακραίες κοινωνικές αντιδράσεις, που μπορεί να επιφέρουν καίρια πλήγματα στην παγκόσμια οικονομία.

Ο Μελέτης Ρεντούμης είναι οικονομολόγος τραπεζικός.