Οι «μουσάτοι», μια μόδα που δεν θα εξαφανιστεί ποτέ

«Kάθε πρωί ξυπνάω ελαφρώς έκπληκτος που έχω ακόμα μούσι. Είναι εκεί στο πρόσωπό μου για περισσότερο από μια δεκαετία, αλλά ακόμα δεν θεωρώ τον εαυτό μου ότι είμαι αφοσιωμένος σε αυτό» γράφει ο αρθρογράφος του Guardian Tim Dowling.

«Αυτό συμβαίνει επειδή τίποτα σχετικά με τα γένια δεν περιλαμβάνει δέσμευση. Το έχω χωρίς να κάνω τίποτα και θα μπορούσα να το ξεφορτωθώ αύριο. Κυρίως, δεν το σκέφτομαι».

«Αλλά αναρωτιέμαι πόσες χάρες μου κάνει. Σίγουρα με κάνει να δείχνω μεγαλύτερος, αν και το ξύρισμα δεν θα με έκανε απαραίτητα νεότερο: το πρόσωπο από κάτω δεν έχει σταματήσει να γερνάει και την τελευταία φορά που το είδα – για λίγο, το περασμένο καλοκαίρι – συγκλονίστηκα από τη σοβαρή έκφρασή μου. Έτσι το μούσι επέστρεψε, μόνο πιο γκρίζο αυτή τη φορά. Ποιο είναι καλύτερο; Ένα μούσι χρειάζεται μήνες για να γεμίσει. Πώς θα μπορούσατε να αρχίσετε να συγκρίνετε τις δύο εμφανίσεις;».

Η μόδα

Οι μόδες για τα γένια άλλαζαν συνεχώς : τα γένια ήταν της μόδας για το μεγαλύτερο μέρος του 18ου αιώνα, κατά πολύ το δεύτερο μισό του 19ου και ξανά από τις αρχές του 20ού. Η επιστροφή τους στη δεκαετία του 1960 και στις αρχές της δεκαετίας του ’70 ήταν βραχύβια. «Αν με ρωτούσατε το 1985, θα έλεγα ότι τα γένια είχαν εξαφανιστεί. Και πάλι, θα έλεγα το ίδιο πράγμα για το καπέλο» αναφέρει ο αρθρογράφος.

Το 2017, η έρευνα του YouGov έδειξε ότι μεταξύ του 2011 και του 2016, το ποσοστό των Βρετανών ανδρών που είχε γένια είχε αυξηθεί από 37% σε 42%. Οι πωλήσεις ξυραφιών συνέχισαν να πέφτουν. Η μόδα των χίπστερς ερχόταν και έφευγε, αλλά το μούσι επέμενε.

Οποιαδήποτε σημάδια της γενειάδας που τελικά ξεθώριαζε, συγκαλύφθηκαν από την πανδημία. Κάτω από τις μάσκες, τα γένια ήταν παντού. Στην αρχή αυτό ήταν λίγο καταθλιπτικό: τα γένια έμοιαζαν να είναι μια εξωτερική εκδήλωση ότι τίποτα δεν είχε πια σημασία. Αλλά οι άνδρες ήταν επίσης απελευθερωμένοι από τις κοινωνικές προσδοκίες και ελεύθεροι να δοκιμάσουν κάτι νέο. Ο μετεωρολόγος του BBC Tomasz Schafernaker προκάλεσε σάλο όταν αποφάσισε να διατηρήσει τα μακριά μαλλιά και τα γένια του μετά το lockdown. Έχει αλλάξει λοιπόν οριστικά η στάση μας;

«Τα γένια ήταν ένα σημάδι του να αφεθείς», λέει ο Teo van den Broeke, διευθυντής στυλ και περιποίησης του GQ. «Αν κάποιος είχε μούσι σε μια ταινία, εκτός κι αν δούλευε σε υπέροχους εξωτερικούς χώρους, θα το παρατούσε πραγματικά. Δεν νομίζω ότι ισχύει πια αυτό».

Μια ιστορική αναδρομή

Πριν σκεφτούμε γιατί η γενειάδα δεν φαίνεται να πηγαίνει πουθενά, θα πρέπει να ρωτήσουμε από πού προήλθε. Η μετά την ύφεση μόδα για τα μούσια έχει ορισμένους παραλληλισμούς με το βικτοριανό «κίνημα της γενειάδας», το οποίο έδωσε τέλος σε μια εποχή καθαρισμού που είχε διαρκέσει περισσότερο από έναν αιώνα. «Τα γένια και τα μουστάκια υψώνονται από κάθε πλευρά μας», έγραφε ένα άρθρο εφημερίδας του 1853, «και φαινόμαστε με δίκαιο τρόπο να είμαστε τόσο τριχωτοί όσο οι πρόγονοί μας». Τι άλλαξε ξαφνικά;

«Στη δεκαετία του 1850 είχε να κάνει με τους φόβους των ανδρών για το τι συνέβαινε στην αρρενωπότητα», λέει ο Δρ Alun Withey, συγγραφέας του βιβλίου Concerning Beards: Facial Hair, Health and Practice στην Αγγλία 1650-1900. «Σκεφτείτε τη Βιομηχανική Επανάσταση: υπάρχουν πολλοί τύποι που πρέπει να συνεργαστούν με νέους τρόπους και νέα μέρη: γραφεία, εργοστάσια. Υπάρχουν εκκλήσεις από γυναίκες για περισσότερα δικαιώματα και περισσότερη εξουσία, και υπάρχει η αίσθηση ότι ο ανδρισμός μειώνεται». Αναζητώντας κάποιου είδους διαχρονική έκφραση αρρενωπότητας, οι άντρες δεν χρειάστηκε να κοιτάξουν μακριά – οι στρατιώτες που επέστρεφαν από την Κριμαία, μαζί με μια νέα φυλή βικτωριανών εξερευνητών, πρόσφεραν ένα έτοιμο σύμβολο του ανδρικού ηρωισμού: μια τεράστια γενειάδα.

Το κίνημα της βικτωριανής γενειάδας άρχισε να εξαφανίζεται τη δεκαετία του 1870, αλλά τα μούσια δεν εξαφανίστηκαν. Διαφοροποιήθηκαν. Στην Αμερική στο τέλος του 19ου αιώνα, τα εισιτήρια του τραμ τυπώνονταν με εικονογραφήσεις πέντε ανδρικών προσώπων: ξυρισμένα, με μουστάκια στο πλάι, με μουστάκι, goat-style και εντελώς γενειοφόρο. Οι ελεγκτές έκοβαν το πρόσωπο που έμοιαζε περισσότερο με τον επιβάτη για να αποτρέψουν την παράδοση του εισιτηρίου.

«Αυτό είναι το ωραίο με τα γένια, είναι ελαφρώς προσθετικά», λέει ο Alun Withy. «Συχνά σκέφτομαι ότι αν έχετε πάρει την απόφαση να ξυρίσετε μια γεμάτη γενειάδα, δοκιμάστε μερικά στυλ πρώτα. Χαρίστε στον εαυτό σας ένα υπέροχο μουστάκι ποδηλάτη».