Τι εννοεί η Ρωσία με «πόλεμο»;

Είναι γνωστό πως η ρωσική ηγεσία αποφεύγει να χρησιμοποιήσει τον όρο πόλεμος για τα γεγονότα στην Ουκρανία κι επιμένει να αναφέρεται σε αυτά σαν «ειδικές στρατιωτικές επιχειρήσεις». Αν καταλάβουμε πώς η Μόσχα οριοθετεί την έννοια του πολέμου πιθανώς να μας δώσει πληροφορίες για την κατάσταση αλλά και για τις πιθανότητες παραπέρα κλιμάκωσης.

Στις επίσημες τοποθετήσεις και τα έντυπα κείμενα των στρατιωτικών ακαδημιών οι Ρώσοι ξεκαθαρίζουν το τι εννοούν με πόλεμο. Αυτο συμβαίνει όταν ένα κράτος στρέφεται εναντίον ενός άλλου χρησιμοποιώντας τις ένοπλες δυνάμεις για να επιλυθεί μια πολιτική αντιπαράθεση. Οι στρατιωτικοί στη Ρωσία δεν ομιλούν μόνο για κατηγορίες πολέμων αλλά και για περιόδους μέσα στον ίδιο τον πόλεμο. Αυτές εκτείνονται από την περίοδο των άμεσων απειλών προ της έναρξης των εχθροπραξιών μέχρι την αποφασιστική, θεωρητικά, αρχική του φάση και βέβαια μετά μέχρι την ολοκλήρωσή του.

Υπάρχουν επίσης κι επίπεδα πολέμου. Αυτά περιλαμβάνουν τον «τοπικό πόλεμο», όταν η σύγκρουση ξεσπά «μέσα στα σύνορα των εμπόλεμων κρατών» κι επιδρά στα οικονομικά, περιφερειακά, πολιτικά κι άλλα συμφέροντα των κρατών αυτών. Τον «περιφερειακό πόλεμο», όταν πολλά κράτη της ίδιας περιοχής εμπλέονται σε στρατιωτική σύγκρουση επιδιώκοντας «σημαντικούς στρατιωτικο-πολιτικούς στόχους». Υπάρχει βέβαια και ο «ευρείας κλίμακας πόλεμος», μεταξύ συνασπισμών κρατών ή σημαντικών κρατικών οντοτήτων που επιδιώκουν «ριζοσπαστικούς στρατιωτικο-πολιτικούς στόχους». Ενας τέτοιος πόλεμος μπορεί να προκύψει από κλιμάκωση ενός περιφερειακού πολέμου και να περιλαμβάνει πολλές χώρες από διαφορετικές περιοχές του κόσμου. Προϋποθέτει την «αξιοποίηση όλων των φυσικών διαθέσιμων πόρων και την πνευματική αφοσίωση όλων των κρατών που μετέχουν».

Η εξασφάλιση της νίκης ή της ήττας εξαρτάται αν η λήξη των εχθροπραξιών θα πραγματοποιηθεί βάσει των όρων που έχει θέσει η επιτιθέμενη δύναμη. Σύμφωνα με τη ρωσική στρατιωτική σκέψη, η επιτυχία κατακτάται με συνδυασμό ξαφνικής, σημαντικής ισχύος, επιθετικής δράσης που διατηρεί την πρωτοβουλία με συνεχόμενη δραστηριότητα. Αυτό φέρνει τη νίκη διατηρώντας την αρχική πρωτοβουλία με συνεχή κι αδιάκοπα χτυπήματα. Η ταχύτητα φέρνει τη νίκη, ενώ αντίθετα οι παύσεις, τα διαλείμματα και οι καθυστερήσεις προκαλούν αδράνεια που μπορεί να οδηγήσει και σε ήττα. Η Ρωσία σχεδόν πάντα στοχεύει σε κεραυνοβόλο πόλεμο («μολνιενόσναγια βο-ινά») όπως έκανε λ.χ. στη Μαντζουρία το 1945 και στην Τσεχοσλοβακία το 1968.

Η «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» λοιπόν, που διαφέρει πολύ από τα παραπάνω, δείχνει ένα από δύο πράγματα. Είτε πως ξεκίνησε δίχως την απόλυτη έγκριση της στρατιωτικής ηγεσίας είτε πως αρχικά είχε τις ευλογίες της αλλά παρενεβλήθηκαν μετά πολιτικές εκτιμήσεις που οδήγησαν σε αναπροσαρμογές και αδράνεια. Διότι «πολεμική εκστρατεία», σύμφωνα με τα γνωστά ρωσικά παραδοσιακά στρατιωτικά θέσφατα, δεν είναι.