Ο πόλεμος στην Ουκρανία ίσως διαρκέσει πολύ – Ας «συνηθίσουμε» στην ιδέα…

Στην ενημέρωση που έκανε Ευρωπαίος αξιωματούχος προς δημοσιογράφους για τις εξελίξεις στην Ουκρανία, περιέγραψε τους τέσσερις στόχους που έχει θέσει ο Βλαντιμίρ Πούτιν στη νέα φάση του πολέμου, η οποία έχει ξεκινήσει με την επίθεση σε όλη τη γραμμή του νοτιοανατολικού μετώπου – από το Χάρκοβο μέχρι το Μικολάιβ.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Politico, οι στόχοι αυτοί είναι οι εξής: Πρώτον, η κατάληψη ολόκληρης της περιφέρειας του Ντονμπάς. Δεύτερον, η διαμόρφωση μιας ασφαλούς «γέφυρας» που θα το συνδέει με την Κριμαία, που προϋποθέτει την κατάληψη της Μαριούπολης (η οποία φαίνεται πως επιτεύχθηκε). Τρίτον, ο πλήρης έλεγχος της περιοχής της Χερσώνας, που είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωση της Χερσονήσου. Και τέταρτον, η κατάληψη όσο το δυνατόν περισσότερων εδαφών, είτε για να γίνουν ζώνη ασφαλείας είτε για να αξιοποιηθούν στο μελλοντικό «παζάρι».

Οι μάχες κλιμακώνονται, οι συνομιλίες καρκινοβατούν

Βεβαίως, όπως δείχνει η μέχρι σήμερα πορεία του πολέμου, δύο μήνες σχεδόν μετά την έναρξη της εισβολής στις 24 Φεβρουαρίου, η επίτευξη αυτών των στόχων δεν θα είναι εύκολη υπόθεση, ούτε θα γίνει γρήγορα. Πολύ περισσότερο καθώς ΗΠΑ και ΕΕ συνεχίζουν να ενισχύουν την Ουκρανία με ολοένα πιο ισχυρά και σύγχρονα οπλικά συστήματα, η αξία των οποίων μέχρι στιγμής φτάνει στα 5 δισ. δολάρια – μέσα σε μόλις 2 μήνες πολέμου.

Την ίδια στιγμή, όλες οι ενδείξεις οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι διαπραγματεύσεις καρκινοβατούν. Η Μόσχα, για του λόγου το αληθές, κατηγορεί τους Ουκρανούς ότι αλλάζουν διαρκώς θέση και παραβιάζουν τα όσα είχαν συμφωνηθεί κατά τη συνάντηση της Κωνσταντινούπολης, στις 29 Μαρτίου. Το Κίεβο, από την πλευρά του, διαμηνύει πως ενδεχόμενη εξόντωση των τελευταίων στρατιωτών που μάχονται στη Μαριούπολη θα σημάνει αυτομάτως το τέλος των ειρηνευτικών συνομιλιών.

Υπό αυτό το πρίσμα, δεν μπορεί στα σοβαρά κανείς να ισχυριστεί ότι ο πόλεμος μπορεί να τελειώσει σύντομα. Άλλωστε, κανείς από τους εμπλεκόμενους δεν μοιάζει πρακτικά να το επιδιώκει – εκτός από τους λαούς Ουκρανίας και Ρωσίας που πληρώνουν βαρύ τίμημα, αλλά δεν έχουν τον πρώτο λόγο.

Αντιθέτως, σύμφωνα τουλάχιστον με όσα υποστήριξε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, «υπάρχουν χώρες εντός του ΝΑΤΟ που θέλουν να συνεχιστεί ο πόλεμος (…) έτσι ώστε η Ρωσία να αποδυναμωθεί περισσότερο».

Πόλεμος διαρκείας, όπως παλιά…

Έτσι, αυτό που ο Πούτιν αποκάλεσε – κυνικά – «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» και αρχικά είχε ξαφνιάσει τους περισσότερους, ενώ μόλις ξεκίνησε ήταν ακόμη λιγότεροι εκείνοι πίστεψαν ότι θα διαρκέσει τόσο πολύ, λόγω της μεγάλης υπεροπλίας των ρωσικών δυνάμεων, κινδυνεύει να μετατραπεί σε ένα πόλεμο μεγάλης διαρκείας, με απρόβλεπτες συνέπειες.

Αυτό, άλλωστε, δείχνει και η ιστορική εμπειρία του προηγούμενου αιώνα, η οποία είναι πλούσια. Διότι μπορεί η Ρωσία να μην έχει σχέση με την ΕΣΣΔ, όμως η σημερινή της αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ μπορεί να συγκριθεί μόνο με τις αντίστοιχες που σφράγισαν ανεξίτηλα, μέσω μακρόχρονων «θερμών επεισοδίων», τον Ψυχρό Πόλεμο.

Πράγματι, οι δύο υπερδυνάμεις μπορεί να χώρισαν τον κόσμο μετά τη νίκη τους στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο με τη Συμφωνία της Γιάλτας (και όχι μόνο), όμως στη συνέχεια αναμετρήθηκαν ουκ ολίγες φορές – συχνά δι’ αντιπροσώπων, αλλά ενίοτε και απευθείας. Κάποτε δε, με τη συμμετοχή και της Κίνας.

Το σίγουρο είναι ότι σε καμία από αυτές τις περιπτώσεις, η σύγκρουση δεν έληξε γρήγορα και χωρίς εκατόμβες νεκρών. Και μάλιστα, κάποιες φορές αφήνοντας «εκκρεμότητες» που περιμένουν την κατάλληλη στιγμή για να λυθούν.

Σεούλ, Ανόι, Καμπούλ

Ο πόλεμος της Κορέας, για του λόγου το αληθές, ξέσπασε το 1950 και διήρκεσε ως το 1953, με την υπογραφή της συμφωνίας για εκεχειρία στον 38^ο Παράλληλο και αφού κάπου 2,5 εκατομμύρια άνθρωποι, στρατιώτες και άμαχοι, είχαν χάσει τη ζωή τους. Είναι μια συμφωνία που ισχύει μέχρι σήμερα, χωρίς ορατή ελπίδα να μετατραπεί σε συνθήκη ειρήνης – αντιθέτως, μπορεί ανά πάσα στιγμή να γίνει η εστία ενός νέου καταστροφικού πολέμου, ακόμη και πυρηνικού.

Ο πόλεμος του Βιετνάμ, επίσης, ξέσπασε ουσιαστικά αμέσως μετά την εκεχειρία στην Κορέα. Διήρκεσε δε σχεδόν μια εικοσαετία, ως τα τέλη του 1973, με τα τελευταία 10 χρόνια να υπάρχει άμεση εμπλοκή των Ηνωμένων Πολιτειών. Όταν δε έληξε, ο απολογισμός ήταν εξίσου τραγικός: Πάνω από 3 εκατομμύρια νεκροί, στρατιώτες και άμαχοι, από τις δύο πλευρές και τους Αμερικανούς.

Λιγότερο από δέκα χρόνια αργότερα, το 1979, ο πόλεμος μεταφέρθηκε στο Αφγανιστάν. Εκεί όπου η σοβιετική εισβολή αντιμετωπίστηκε από τους μουτζαχεντίν, την προστασία, την εκπαίδευση και τον εξοπλισμό των οποίων είχαν αναλάβει οι ΗΠΑ και η CIA. Το 1989, όταν ο πάλαι ποτέ ένδοξος «Κόκκινος Στρατός» πήρε τον δρόμο της επιστροφής, στο χώμα του Αφγανιστάν είχαν θαφτεί περισσότεροι από 1,1 εκατομμύρια άνθρωποι, με τη συντριπτική πλειοψηφία αυτή τη φορά να προέρχεται από τις τάξεις των αμάχων.

Η «σύντομη» Κρίση των Πυραύλων

Δεν θα μπορούσαμε, φυσικά, να μην αναφερθούμε και στην Κρίση των Πυραύλων, που εκτυλίχθηκε στην Κούβα τον Οκτώβριο του 1962. Η αλήθεια είναι ότι αυτή αποδείχθηκε πράγματι σύντομη – η μοναδική από τις αντιπαραθέσεις ΗΠΑ-ΕΣΣΔ – καθώς διήρκεσε μόλις 13 ημέρες, ενώ δεν πατήθηκε η σκανδάλη από καμία από τις δύο πλευρές. Αυτό, όμως, πρέπει να αποδοθεί στο γεγονός ότι κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σε πυρηνικό ολοκαύτωμα.

Για την ώρα και ενώ όλος ο πλανήτης ελπίζει να μην ζήσει μια νέα «κρίση των πυραύλων», ο πόλεμος στη Ουκρανία μπορεί να συγκριθεί πολύ περισσότερο – και τηρουμένων των αναλογιών, φυσικά – με εκείνους στην Κορέα, το Βιετνάμ και το Αφγανιστάν. Γι’ αυτό, όσο περνάει ο καιρός, ίσως πρέπει να συνηθίσουμε στην ιδέα ότι θα διαρκέσει πολύ. Ενδεχομένως και χρόνια. Επιφέροντας ακόμη περισσότερες αλλαγές στον παγκόσμιο χάρτη.

Αν και αυτό είναι κάτι που δεν συνηθίζεται εύκολα. Γι’ αυτό καλύτερα να πέσουμε έξω στην πρόβλεψη…