Η Ανάσταση ενός διαρκούς τέλους

Είναι περίεργο το Πάσχα αυτό. Σαν να υπάρχει μια αμφίβολη θρησκευτικότητα, που αιωρείται μακριά από τα πράγματα. Ενα είδος «αποκλεισμένης» πίστης. Την εξωθεί ίσως η παράταση ενός πνιγηρού αισθήματος δυστυχίας, αντί να την έλξει ως ίαμα. Η πίστη σαν να έχει σταματήσει να παρηγορεί. Σαν να βρίσκεται πιο πέρα από εκεί που θες. Είναι σίγουρο ότι η πίστη ήταν πάντα ανυπάκουη. Στην εφηβεία ή την αρχική νεότητα, που αισθάνεσαι αθάνατος, είναι φυσικό. Αλλά και στο γήρας, έχει αρχίσει να χάνει από τους πλαστικούς χειρουργούς ή τους γεροντολόγους. Συντελείται μια «εξαγορά» της αθανασίας, μέσα από ενέσιμα θαύματα, BTX.

«Πάσχα στον στρατώνα»

Επί χούντας, προσπαθώντας να γεφυρώσουν τον στρατό με τον φοβισμένο λαό, οργάνωναν γιορτές υπό τον τίτλο «Πάσχα στον στρατώνα». «Κύριε λοχαγέ, κι από δω μια φωτογραφία». Γυρνούσαν κάτι περίλυποι φωτογράφοι και μάζευαν ενσταντανέ με αξιωματικούς και φοβισμένους (καμιά φορά και δουλοπρεπείς) συνεορτάζοντες. Τα αρνάκια κρύα, με το λίπος ορατό σαν πουκάμισο πάνω στην κακοψημένη σάρκα. Λαός τριγυρνούσε στο στρατόπεδο ή στον χώρο διασποράς του τάγματος, ακούγοντας βαριά λαϊκά ή κάποια δημώδη, μια αξιοδάκρυτη γιορτή ελέγχου και συμμόρφωσης παρά χαράς. Οι αγγαρείες (οι φαντάροι που δεν πήραν άδεια) έφερναν κρασί στους αργοπορημένους πολίτες οι οποίοι με την παρουσία τους περισσότερο ήθελαν να δηλώσουν τη νομιμοφροσύνη στη χούντα παρά να χορέψουν. Πώς το θυμήθηκα; Μα χθες ήταν 21 Απριλίου. Αυτή η μακρινή επέτειος που ξεχνιέται σιγά σιγά, όχι μόνο γιατί λιγοστεύουν οι πρωτογενώς μνήμονες αλλά κυρίως γιατί έχουν αντικατασταθεί οι πολιτικές αγωνίες με τις βιοποριστικές αγωνίες.

Σαν να είναι ο βιοπορισμός κάτι μη πολιτικό, κάτι που μάχεται και ανταγωνίζεται την πολιτική. Ή σαν να επινοήθηκε μια διαρκής, ακμάζουσα και ανανεωμένη βιοποριστική αγωνία για να περιθωριοποιεί τον πολιτικό αναστοχασμό, το διαπεραστικό και ευφυές πολιτικό συμπέρασμα. Η βιοποριστική επισφάλεια έχει έρθει για να μείνει. Είτε στην οικονομική είτε στη βιολογική της διάσταση. Είτε ως χρεοκοπία είτε ως πανδημία. Και είναι ενδιαφέρον ότι ορθώνεται ένας τεράστιος κύκλος απειλής και παρηγοριάς, συγχρόνως. Ο «ενάρετος» κύκλος ανάπτυξης της χώρας (όταν χρεοκοπήσαμε το 2010 και εντεύθεν) έδωσε τη θέση του στη χιλιαστική διέξοδο, μια υπερβατική έξοδο από το χρέος και τον φόβο. Ακολούθησε η υγειονομική πειθαρχία και μια υπερβατική έξοδος στη βιολογική, κοινωνική και οικονομική κανονικότητα. Και σήμερα, με την ενεργειακή και πληθωριστική καταστροφή, υφαίνεται μια «εξόδιος» λύση, σε κάποιον αόριστο και αόρατο χρόνο.

Η επαλληλία αδιεξόδων είναι πολύ κερδοφόρος. Παράγονται τρισεκατομμύρια παγκοσμίως, είναι αποθηκευμένα, επίσης, πολλά τρισεκατομμύρια, και ο κόσμος πένεται. Η νέα χιλιαστική φενάκη, που φύεται στην καταστροφή, αναπτύσσεται στροβιλιστά, ακατάστατα, δεν είναι σίγουρο πού θέλει να πάει. Γιατί ανάμεσα στη μνήμη, την πίστη και τη λογική, τρέχει ζογκλερικά, με ντρίπλες και τεχνάσματα, το ψωμί. Το ψωμί, η βιοποριστική αγωνία, προβοκάρει και την πολιτική μνήμη και τη θρησκευτική πίστη. Σαν να είχε δίκιο ο Μαρξ για την υλική βάση της ιστορίας και άδικο που την εξουσιοδότησε στον ρόλο της νομοτέλειας η οποία θα απελευθερώσει τον άνθρωπο.

Καλή Ανάσταση ή καλή Φώτιση; Γιορτή Απρίλη ή Γενάρη; Στις διαζεύξεις θα κτιστεί η πολιτική συνείδηση και κυρίως θα οργανωθεί η πολιτική εκλογίκευση.

Ο Δημήτρης Σεβαστάκης είναι ζωγράφος, καθηγητής, Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, ΕΜΠ