ΣΥΡΙΖΑ: Το νέο κόμμα μετά το συνέδριο

Δεν πρόλαβε να περατώσει τις εργασίες του το 3ο Τακτικό Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και ένα μεγάλο μέρος των εχθροπραξιών μεταξύ ρευμάτων και τάσεων έλαβε χώρα τις επόμενες ημέρες. Η αρχή έγινε την τελευταία ημέρα του συνεδρίου με αφορμή μια τροπολογία που κατετέθη από την Ομπρέλα για την ελάχιστη προϋπόθεση της αυτοπρόσωπης παρουσίας του μέλους. Μια πρόταση που θα μπει σε κάλπη στις 15 Μαΐου, μαζί με τις κάλπες για εκλογή προέδρου και νέας Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος.

Το όλο συμβάν, και όπως αντιμετωπίστηκε από την ηγετική ομάδα, προκάλεσε θερμό επεισόδιο μεταξύ προεδρικών και Ομπρέλας που έκανε τον γύρο των κοινωνικών δικτύων. Μια ανάγνωση θέλει το όλο συμβάν μαζί με τις έντονες διαφωνίες της Ομπρέλας για την εκλογή αρχηγού και νέας ΚΕ από τη βάση (η πλατφόρμα που κατέβασε η Ομπρέλα ψηφίστηκε από το 26% του συνεδρίου και δεν πέρασε) να αποτυπώνουν τη διάρρηξη των ψυχικών δεσμών μεταξύ συντρόφων, παρά το γεγονός πως στο τέλος το συνέδριο κατέληξε σε ομόφωνη Πολιτική Απόφαση. Η ανάγνωση που κάνει το επιτελείο του Αλέξη Τσίπρα είναι πως οι ζυμώσεις, εντάσεις, διαστάσεις είναι αυτονόητες για την κουλτούρα της Αριστεράς και δεν συνιστούν διαίρεση ή ανεπούλωτο εμφύλιο.

Οι εστίες έντασης

Υπάρχουν όμως μερικά συμβάντα που σημειώθηκαν μετά το συνέδριο και που διατηρούν την εικόνα ενός χάσματος ή μιας βαθιάς αντίθεσης πίσω από τις γραμμές. Η παραίτηση του Νίκου Γ. Ξυδάκη από τη διεύθυνση του ραδιοσταθμού Στο Κόκκινο για πολλούς εντάσσεται στη διαφωνία του τελευταίου με τη νέα στρατηγική που θα ακολουθήσει το κόμμα στα ΜΜΕ, ενώ η παραίτηση συνοδεύθηκε από τσουνάμι διαμαρτυριών του λαϊκού ΣΥΡΙΖΑ, πολλών μελών, αλλά και εξηγήσεις που ζητούνται από κορυφαία στελέχη όπως ο Νίκος Φίλης.

Εστία έντασης όμως υπήρξε μετά την πρόθεση όπως διατυπώθηκε από τον έτερο της Ομπρέλας Πάνο Σκουρλέτη να κινηθεί νομικά κατά του δημοσιογράφου Γιώργου Λακόπουλου για τους χαρακτηρισμούς και τη σφοδρή κριτική που του έκανε στην αρθρογραφία του για τα συνεδριακά επεισόδια.

Πίσω από τις γραμμές πολλοί βλέπουν ένα αγεφύρωτο χάσμα όσων θέλουν διεύρυνση του κόμματος ή παρεμβαίνουν υπέρ της και όχι επιστροφή σε μια λογική, όπως λένε, του 3% και όσων υπερασπίζονται τα ταυτοτικά χαρακτηριστικά του κόμματος. Η ευρεία νίκη του Αλέξη Τσίπρα και του προεδρικού ρεύματος στο συνέδριο και οι νέες καταστατικές αλλαγές έφεραν ένα κλίμα μικροεντάσεων που μετακινήθηκε και στα κοινωνικά δίκτυα, με πρωταγωνιστές εκ μέρους των προεδρικών τον Παύλο Πολάκη και τον Νίκο Καρανίκα – ο τελευταίος έφτασε να συμπλέκεται ψηφιακά με τη σύζυγο του Πάνου Σκουρλέτη, ενώ ο πρώτος επιτέθηκε στον Νίκο Ανδρουλάκη, μην αφήνοντας πολλά περιθώρια στο άνοιγμα που επιχειρεί ο ΣΥΡΙΖΑ προς τις προοδευτικές δυνάμεις.

Οι νέες όψεις

Ολες οι εστίες έντασηςς είναι πολύ πιθανόν να μεταφερθούν στην κάλπη της εκλογής από τη βάση του πρόεδρου και της νέας ΚΕ. Για την τελευταία, ήδη οι τάσεις έχουν ξεκινήσει τις χαρτογραφήσεις τους και τον τρόπο που θα υποστηριχθούν συγκεκριμένα πρόσωπα για την ΚΕ. Η τελευταία θα είναι μια όψη του νέου ΣΥΡΙΖΑ όπως θα διαμορφωθεί μετά και τη 15η Μαΐου. Τότε θα έχει, σύμφωνα με ένα προεδρικό κλίμα, ολοκληρωθεί μια βασική διαδικασία μετασχηματισμού του ΣΥΡΙΖΑ, όχι όμως εν συνόλω. Πολλοί κρατούν τη φράση του Αλέξη Τσίπρα πως το κόμμα είναι εν κινήσει και αυτό για πολλούς θα έχει συνέχεια στο πώς ο ίδιος ο ισχυρός σήμερα πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ θα χειριστεί τις τάσεις (ακόμη και τις πιο φιλικές σε αυτόν), αλλά και τη δομική αντιπολίτευση που θέλει να ακολουθήσει έναντι του Κυριάκου Μητσοτάκη. Μια πρόθεσή του είναι να τα αλλάξει όλα κι ένα βήμα για το νέο κόμμα είναι η ποσόστωση πενήντα πενήντα μεταξύ φύλων για τα κομματικά όργανα που ψηφίστηκαν ομόφωνα στο συνέδριο (κάτι που θα φέρει πιθανόν και νέο γραμματέα του κόμματος γένους θηλυκού).

Μια ακόμη από τις νέες όψεις θα είναι και η πιο οργανική ενσωμάτωση του θινκ τανκ επιστημόνων στον σχεδιασμό του κόμματος, αλλά και στα ψηφοδέλτιά του. Τα θεματικά τραπέζια του συνεδρίου είχαν μπόλικους αρίστους μη κομματικούς και εδώ θα οργανωθεί μια από τις νέες σελίδες του ΣΥΡΙΖΑ.

Τζαρτζαρίσματα

Τι φέρει όμως η εικόνα του συνεδρίου επιπλέον; Ηταν μια αρένα εσωτερικών λογαριασμών που καλά κρατούν ή μια ενσώματη φιέστα ενός μαζικού κόμματος που όσο κι αν θέλουν οι αντίπαλοί του είναι πυλώνας του πολιτικού συστήματος; Μια σειρά τζαρτζαρισμάτων εντός του συνεδρίου, ιδεολογικοπολιτικών, έδειξαν πάντως πως δεν έχουν κουβεντιαστεί ενδελεχώς και παραμένουν σημεία τριβής μεταξύ των ρευμάτων και των ομάδων. Για παράδειγμα η κληρονομιά των 37 δισ. αποθεματικών δεν διαβάζεται από όλους θετικά εντός ΣΥΡΙΖΑ και αυτό φάνηκε από τα βέλη του Παύλου Πολάκη. Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος δεν άφησε αναπάντητο το θέμα διευκρινίζοντας με νόημα πως τα λεφτά τα άφησε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ στον λαό και όχι στη ΝΔ. Ενα άλλο ντουέτο σύγκρουσης αφορούσε την αντιπολίτευση που έκανε το κόμμα στην κυβέρνηση για την πανδημία και αυτή τη φορά στο στόχαστρο των προεδρικών βρέθηκε ο Ανδρέας Ξανθός. Ο ίδιος εξήγησε πως η αντιπολιτευτική τακτική ήταν αποτέλεσμα συλλογικής απόφασης, αν και το θέμα φαίνεται πως θα παραμείνει πάνω στο συριζαϊκό τραπέζι.

Το πολεμικό κλίμα ξορκίζεται από τους επιτελείς του Αλέξη Τσίπρα. Στέκονται στο θετικό μομέντουμ του συνεδρίου και στην αποδρομή, όπως λένε, του Κυριάκου Μητσοτάκη και της κυβέρνησής του. Πολιτικά, σύμφωνα με μια ανάγνωση, ο Αλέξης Τσίπρας κατάφερε να ενοποιήσει το κόμμα και να βγει ο ίδιος σαφώς ενισχυμένος. Τώρα, συμπληρώνουν, μετά και τη 15η Μαΐου, θα ξεδιπλώσει πιο έντονα την προγραμματική του στόχευση για προοδευτική διακυβέρνηση, τα ανοίγματά του σε άλλους χώρους, αλλά και ένα σκληρό ροκ στα πεδία της ακρίβειας, της πανδημίας, της ενεργειακής κρίσης.

Ολοι εναντίον όλων

Ο ΣΥΡΙΖΑ θα έχει προσεχώς νέα κομματικά όργανα, έναν πρόεδρο αναβαπτισμένο από τη βάση (εδώ είναι μεγάλο στοίχημα, το πόσα μέλη θα προσέλθουν), αλλά και μια μειοψηφία που κατέγραψε στην εκλογή ή μη αρχηγού και ΚΕ από τη βάση 26% εντός συνεδρίου. Ποσοστό που την καθιστά είτε οργανωμένη τάση με συνεκτικότητα είτε ομάδα που απλώς θα δώσει μάχη οπισθοφυλακής σε ένα νέο διαμορφωμένο κόμμα. Η αντιδεξιά ρητορική του Τσίπρα, οι δημοσκοπήσεις που δείχνουν ανοδική τάση για την Κουμουνδούρου, ο εκλογικός χρόνος όσο πλησιάζει συμπυκνώθηκαν στο αίτημα της πολιτικής αλλαγής εντός συνεδρίου από τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ. Βεβαίως, το στοίχημα είναι όντως το κόμμα να γίνει κόμμα των μελών, όπως λένε οι επιτελικοί του, και να πάει με σύνθεση και ενότητα στις κάλπες και στον νέο πολιτικό διάδρομο. Εδώ το ερώτημα είναι αν το κλίμα «όλοι εναντίον όλων» που είδαμε αυτή την εβδομάδα ήταν απλώς στο πλαίσια των απόνερων του συνεδρίου ή δείχνει μια βαθύτερη εσωτερική ρήξη μεταξύ ρευμάτων και ομάδων.