«Το Ενεργειακό είναι κίνητρο για λύση του Κυπριακού»

Την ανάγκη το φυσικό αέριο να γίνει κίνητρο για λύση του Κυπριακού, «τώρα που η ενεργειακή ασφάλεια βρίσκεται στο επίκεντρο», τονίζει στα «ΝΕΑ» ο γενικός γραμματέας του ΑΚΕΛ, Στέφανος Στεφάνου. Διαμηνύει ότι η προσπάθεια της Αγκυρας να παρουσιαστεί ως «ειρηνοποιός» στο Ουκρανικό δεν συμβιβάζεται με τον ρόλο της ως κατοχικής δύναμης, ενώ ξεκαθαρίζει την υποχρέωση της Τουρκίας «να σέβεται το διεθνές δίκαιο».

Βλέπετε ενίσχυση του ρόλου της Τουρκίας μέσω Ουκρανίας και τι σημαίνει για το Κυπριακό; Θα μπορούσε η κατάσταση, όπως διαμορφώνεται, να γίνει αφορμή για θετικές εξελίξεις;

Η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας κινείται γύρω από έναν βασικό άξονα, την ανάδειξή της σε ηγεμονική περιφερειακή δύναμη. Αυτός ο στόχος επιδιώκεται μέσω της δημιουργίας εντάσεων, παράνομων ενεργειών και στρατιωτικών παρεμβάσεων. Με φόντο τις εμπορικές σχέσεις της Τουρκίας με αρκετά κράτη καθώς και την ΕΕ, τη λειτουργία της ως ενεργειακού διαδρόμου, την ανάπτυξη της στρατιωτικής της βιομηχανίας και τη στρατιωτική της ισχύ εντός του ΝΑΤΟ, η διεθνής κοινότητα ανέχεται και καταλήγει να ανατροφοδοτεί τον τουρκικό επεκτατισμό. Εκμεταλλευόμενη αυτούς τους συσχετισμούς η Αγκυρα παρουσιάζεται ενίοτε ως «ειρηνοποιός μεσολαβητής». Αυτό συμβαίνει και τώρα. Αλλά ειρηνοποιός και κατοχική δύναμη είναι ρόλοι ασυμβίβαστοι. Η υπεράσπιση της κυριαρχίας και εδαφικής ακεραιότητας των κρατών δεν μπορεί να διαβαθμίζεται αναλόγως γεωπολιτικών συμφερόντων – και αναφέρομαι σε αυτούς που διαδραμάτισαν πρωταγωνιστικό ρόλο στην παραβίασή του στην Κύπρο, στη Γιουγκοσλαβία, στο Ιράκ. Μπορούμε να ελπίζουμε σε κάτι στο Κυπριακό σήμερα; Ισως. Οχι όμως γιατί θα εγκαταλειφθούν ως διά μαγείας τα δύο μέτρα και δύο σταθμά, αλλά εάν τώρα που η ενεργειακή ασφάλεια βρίσκεται στο επίκεντρο επαναφέρουμε στο προσκήνιο το φυσικό αέριο ως κίνητρο για λύση.

Η Τουρκία διεκδικεί ρόλο στους ενεργειακούς σχεδιασμούς της Ανατολικής Μεσογείου. Μπορεί να ασκηθούν πιέσεις στη Λευκωσία για υποχωρήσεις;

Το διακύβευμα δεν είναι αν η Τουρκία έχει διεκδικήσεις, αλλά η υποχρέωσή της να σέβεται το διεθνές δίκαιο, ειδικότερα το Δίκαιο της Θάλασσας. Στην απουσία σεβασμού του και συνεργασίας με την Κυπριακή Δημοκρατία – και την Ελλάδα – θα συνεχίσουν να εμφανίζονται σοβαρές δυσκολίες στον σχεδιασμό και στην εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης και συμπεριληπτικής ενεργειακής συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο η διασύνδεση του Ενεργειακού με τη λύση του Κυπριακού δημιουργεί προϋποθέσεις θετικών και προς όφελος όλων εξελίξεων. Αυτή ήταν και η εισήγηση που κατέθεσε το ΑΚΕΛ πριν από 16 μήνες. Αν λοιπόν δεν αξιοποιηθεί η παρούσα συγκυρία, ίσως χαθεί ένα σημαντικό κίνητρο για λύση και ο κίνδυνος παράκαμψης της Κυπριακής Δημοκρατίας, με γεωπολιτικές επιπτώσεις, θα είναι ορατός. Κάτι που ήδη δηλοί η προσέγγιση Αγκυρας – Τελ Αβίβ.

Η Κύπρος έλαβε σωστές αποφάσεις σε σχέση με τις κυρώσεις, ενώ η Τουρκία παραμένει επιτήδειος ουδέτερος;  

Οι αποφάσεις λήφθηκαν σε επίπεδο ΕΕ χωρίς καμία ουσιαστική διαφοροποίηση από την κυπριακή κυβέρνηση. Και πώς θα μπορούσε άλλωστε να διαφοροποιηθεί δεδομένης της προϊστορίας των «χρυσών διαβατηρίων» και της σχέσης του Προέδρου Αναστασιάδη με ρώσους μεγιστάνες; Υπήρξε εισβολή και η επίκληση του διεθνούς δικαίου δεν μπορεί να είναι επιλεκτική. Εχουμε βιώσει πόλεμο, ζούμε σε συνθήκες κατοχής και μέτρο στάθμισης του ορθού και του λανθασμένου δεν θα μπορούσε να είναι η στάση της Αγκυρας. Οι διαδικασίες όμως που ακολουθήθηκαν, η αναλογικότητα και τεκμηρίωση κάποιων κυρώσεων, ελέγχονται. Ειδικότερα αν αναλογιστούμε τη σοβαρότητα των συνεπειών τους, τη ραγδαία άνοδο της ακρίβειας, τις επιπτώσεις στην επισιτιστική και εφοδιαστική αλυσίδα, στον τουρισμό. Οι σχέσεις Κύπρου – Ρωσίας αναμένεται να εισέλθουν σε μια δύσκολη περίοδο και ελπίζουμε ότι αλλαγές σε θέσεις αρχών στο Κυπριακό δεν θα προκύψουν. Και κάτι επιπρόσθετο: οι κυρώσεις δεν εξασφαλίζουν την ειρήνη – ο διάλογος της δίνει προοπτική.

Το ΑΚΕΛ δεν παρέστη στην ομιλία Ζελένσκι στη Βουλή. Σας ενόχλησε η απουσία αναφοράς στο Κυπριακό;

Δεν αναμέναμε ρητή καταδίκη της τουρκικής κατοχής, δεδομένων των στρατιωτικών σχέσεων Τουρκίας – Ουκρανίας και της πρότασης Ζελένσκι να καταστεί η Τουρκία «εγγυήτρια ασφάλειας». Αναμέναμε όμως μια αμυδρή έστω έκφραση αλληλεγγύης προς τον κυπριακό λαό. Ούτε αυτή ήρθε, παρότι σε όλα τα άλλα κοινοβούλια δεν παρέλειψε να προβεί σε ιστορικούς παραλληλισμούς. Δυστυχώς, αυτή η προκλητική παράλειψη ήρθε να προστεθεί στην απαράδεκτη παρουσία «μαχητή» του νεοφασιστικού Τάγματος Αζόφ στην ελληνική Βουλή. Γεγονός που προσβάλλει κάθε δημοκράτη και οδήγησε το ΑΚΕΛ στην απόφαση να μην παραστεί στο διάγγελμα Ζελένσκι. Η θέση του ΑΚΕΛ για καταδίκη της ρωσικής εισβολής, σεβασμό της κυριαρχίας και εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας, άμεση κατάπαυση του πυρός και αποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων είναι αταλάντευτη και την αλληλεγγύη μας στον δοκιμαζόμενο ουκρανικό λαό θα συνεχίσουμε να την εκφράζουμε. Η ηθική όμως της ευθύνης απέναντι στα εκατομμύρια θύματα του φασισμού-ναζισμού, η πίστη στη δημοκρατία, κάθε άλλο παρά επιτρέπουν τη συγκάλυψη της εγκληματικής δράσης νεοφασιστικών ομάδων που φέρουν μεγάλο μερίδιο ευθύνης για το δράμα της Ουκρανίας, όπως και εκείνων που υποθάλπουν την κλιμάκωση της έντασης – και αναφέρομαι στο ΝΑΤΟ.