Μεταπασχαλινές σκέψεις

Μην με διαβάζετε / αν δεν έχετε παρακολουθήσει κηδείες αγνώστων», είναι δύο αριστουργηματικοί στίχοι του Ν.Δ. Καρούζου και, κατά έναν περίεργο συνειρμό, όπως είναι άλλωστε όλοι οι συνειρμοί, μας επανήλθαν ζωηρά στο μυαλό, παρακολουθώντας τη μαζική φυγή των Αθηναίων από την πρωτεύουσα τις μέρες της Μεγάλης Πέμπτης και της Μεγάλης Παρασκευής. Με όλους τους εκδρομείς να δικαιολογούνται για το «όπου φύγει φύγει», όπως άκομψα χαρακτήρισαν ορισμένα τηλεοπτικά κανάλια τη θηριώδη έξοδο, λέγοντας πως ήταν η φυσιολογικότερη αντίδραση που μπορούσε να υπάρξει στο υποχρεωτικό κλείσιμο των δύο χρόνων της πανδημίας. Χωρίς κανείς τους να κοκκινίζει ή να ντρέπεται για την αναξιοπρέπεια που συνεπάγεται η ομολογία ότι ο «κατ’ οίκον περιορισμός» υφίσταται μόνον ως μια υποχρεωτική συνθήκη και ότι δεν θα μπορούσε ποτέ να υπάρξει και ως μια ελεύθερη επιλογή.

Τέταρτη μέρα του Πάσχα χθες και όπως δεν κινδυνεύει πια να ενοχληθεί η χώνεψη κανενός όσον αφορά τα πασχαλινά εδέσματα, ας αποτολμήσουμε μερικές σκέψεις στο περιθώριο ενός φαινομένου που, αν δεν είχαμε εξοικειωθεί μαζί του και συνέβαινε να μας το περιγράψει κανείς, δεν αποκλείεται και να φρίτταμε στη σκέψη ότι αποτελούμε αναπόσπαστο κομμάτι του. Και όσο περίεργος μπορεί να ηχεί ο συνειρμός για ποιο λόγο άραγε η μαζική έξοδος των Αθηναίων ανακαλεί τους στίχους του Καρούζου, πολύ πιο φυσιολογικός μοιάζει ο συνειρμός ώστε οι ουρές των ΙΧ στα διόδια τις δύο περιλάλητες μέρες της Μεγάλης Εβδομάδας να παραπέμπουν στις ουρές των Ουκρανών στα σύνορα με τις γειτονικές τους χώρες όπου καταφεύγουν για να σωθούν. Δεν μπορεί ωστόσο να μη σκεφτεί κανείς πως αν η θλίψη που εκφράζεται τους δυόμισι τελευταίους μήνες, σε σχέση με τα τρομερά γεγονότα στην Ουκρανία, ήταν πραγματική, μια αναστολή, έναν ενδοιασμό, έναν έστω προβληματισμό θα τον είχαμε ώστε να αδυνατούμε να οργανωθούμε με αποκλειστικό γνώμονα μια προσωποπαγή απόλαυση. Διαφορετικά με οποιονδήποτε τρόπο και αν εκδηλώνεται μια πρόθεση συμπαράστασης, καταλήγει να έχει τόση σημασία και τόση αποτελεσματικότητα όση τα ανώδυνα και ανέξοδα λόγια, αφού βαθύτερα φαίνεται να αποδεχόμαστε ως τη μόνη υπαρκτή πραγματικότητα την άβυσσο που μας χωρίζει, δηλαδή οι άλλοι να δυστυχούν, και όχι μόνο να δυστυχούν, αλλά και να κινδυνεύουν να χάσουν τη ζωή τους, ενώ εμείς την ίδια στιγμή μπορούμε να απολαμβάνουμε.

Με τόση μάλιστα λύσσα ώστε ακόμη και συμβόλαιο να είχαμε υπογράψει, ενώ ερχόμασταν στη ζωή, πως δεν θα υπήρχε Πάσχα ή καλοκαίρι χωρίς να «αποδράσουμε», πάλι μικρότερη εντύπωση θα μας έκανε το γεγονός ότι παραβιάσαμε το συμβόλαιο αυτό. Οπως και να το κάνουμε, αν το να φεύγεις από τον τόπο σου με την αγωνία να σώσεις τον εαυτό σου και το παιδί σου, συχνά μάλιστα αφήνοντας πίσω σου και έναν νεοσκαμμένο τάφο, είναι ένα γεγονός που προκαλεί το δέος, επόμενο είναι μια, αν όχι απέχθεια, αντιπάθεια τουλάχιστον να την αισθάνεσαι για όποιον φαίνεται να μην τον χωράει το σπίτι του, αν και συνεχίζουν να υπάρχουν η πόλη του, οι φίλοι του, οι αγαπημένοι του, διατυμπανίζοντας επιπλέον τη «φυγή» του, όπως ακριβώς το ζήσαμε την περασμένη εβδομάδα. Κάτι σαν περίπου συγκρίσιμα μεγέθη ο τρόμος του βίαιου ξεριζωμού με την αγωνία μη τυχόν και στερηθείς την απόλαυση μιας ανούσιας ουσιαστικά μετακίνησης.