Η πολλαπλή σημασία της νίκης του Μακρόν

Η επανεκλογή Μακρόν για μια νέα πενταετία στην προεδρία της Γαλλίας έχει πολλαπλή σημασία για την Ευρώπη, την Ευρωπαϊκή Ενωση. Η σταθερότητα, η ενότητα και η προοπτική της Ευρώπης ταυτίζονται σήμερα με την ηγεσία Μακρόν. Η ευρωπαϊκή παράλυση σε μια κρίσιμη στιγμή αποφεύχθηκε. Για τρίτη φορά η ακροδεξιά Μαρίν Λεπέν απέτυχε να καταλάβει το Ελιζέ και να αποσαθρώσει/αποσταθεροποιήσει την Ενωση.

Αν και έπαψε να υποστηρίζει το Frexit (όπως έκανε το 2017), στόχο είχε ωστόσο να υπονομεύσει, να συρρικνώσει την ΕΕ «από τα μέσα» (η «Ευρώπη των Εθνών» που επαγγέλεται λειτουργεί ως κωδικός διάλυσης της ΕΕ). Η Ευρωπαϊκή Ενωση μπορεί να ευδοκιμήσει χωρίς τη Βρετανία, όπως και ευδοκιμεί. Δεν μπορεί όμως χωρίς τη Γαλλία, χωρίς την ενεργό σύμπραξη του Παρισιού στις ενοποιητικές διαδικασίες. Η ευρωπαϊκή ενοποίηση είναι δημιούργημα της Γαλλίας, η οποία και παραμένει η πολιτική υπερδύναμή της. Αλλά η ήττα Λεπέν αποτελεί και ήττα Πούτιν στην καρδιά της Ευρώπης.

Η Μ. Λεπέν ακόμη και τώρα, μετά τον βάρβαρο πόλεμο και τις θηριωδίες που διαπράττονται, εμφανίστηκε εντέχνως με τον λόγο της να υποστηρίζει τη λογική Πούτιν. Και βέβαια μπήκε ένα φρένο στην επέλαση του ακροδεξιού λαϊκισμού. Μετά τις εκλογές στην Ουγγαρία και την επανεκλογή με ισχυρή πλειοψηφία του Β. Ορμπαν (αλλά και στη Σερβία), οι λαϊκιστικές, ακροδεξιές, αντιευρωπαϊκές δυνάμεις εμφάνισαν νέα επικίνδυνη δυναμική. Ανακόπηκε.Το μαρτυρεί και το εκλογικό αποτέλεσμα στη Σλοβενία, όπου ηττήθηκαν ο πρωθυπουργός Γιάνεζ Γιάνσα και το κόμμα του, που είχαν πάρει τον λαϊκιστικό, αυταρχικό δρόμο της Ουγγαρίας και του Β. Ορμπαν.

Ωστόσο, σε ό,τι αφορά την Ευρώπη, η νέα πενταετία Μακρόν θα είναι διαφορετική από την πρώτη. Οπωσδήποτε θα συνεχίσει τη φιλο-ενοποιητική, ευρωπαϊκή του πολιτική ως στρατηγική προτεραιότητα και βαθύτατο ιδεολογικό του «πιστεύω». Αλλά τα δεδομένα είναι πλέον εντελώς διαφορετικά και λόγω των συνεπειών του πολέμου αλλά και των πολιτικών τάσεων εντός της Γαλλίας. Η Γαλλία – που μετακινήθηκε πολιτικά δεξιότερα με την Ακροδεξιά να εδραιώνεται – αυτή τη στιγμή εμφανίζεται ως βαθύτατα ευρωσκεπτικιστική χώρα της Ενωσης. Μόνο ένα 32% των Γάλλων εμπιστεύεται την Ενωση, σύμφωνα με το τελευταίο Ευρωβαρόμετρο, το χαμηλότερο ποσοστό ανάμεσα σε όλες τις χώρες-μέλη της ΕΕ. Η χώρα δεν έχει μόνο μια βαθύτατα αντιευρωπαϊκή Ακροδεξιά (Συναγερμός, Μ. Λεπέν κ.λπ.) αλλά και μια εξίσου ευρωσκεπτικιστική ριζοσπαστική Αριστερά (Ανυπάκουη Γαλλία του Ζ.-Λ. Μελανσόν). Από κοινού συγκέντρωσαν το 58% των ψήφων στον πρώτο γύρο των εκλογών. Και το γεγονός αυτό δεν μπορεί να το αγνοήσει ο νεοεκλεγείς Εμ. Μακρόν.

Στην Ευρώπη για τον Εμ. Μακρόν ακυρώθηκαν επίσης δύο τουλάχιστον βασικές του υποθέσεις: πρώτον, ότι θα μπορούσε να υπάρξει ένας βαθμός συνεννόησης με τη Ρωσία του προέδρου Πούτιν σ’ ένα ευρύτερο πανευρωπαϊκό πλαίσιο ασφάλειας και, δεύτερον, ότι ήταν εφικτή η στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης ανεξάρτητα από το ΝΑΤΟ (το οποίο είχε άλλωστε περιγράψει ως «εγκεφαλικά νεκρό»). Ο πόλεμος και η επιθετικότητα της Ρωσίας πιστοποίησαν ότι το ΝΑΤΟ παραμένει αναντικατάστατο για την ασφάλεια της Ευρώπης. Επομένως και η στρατηγική αυτονομία θα πρέπει να εννοιολογηθεί τώρα από διαφορετική οπτική γωνία. Είναι όμως σχεδόν βέβαιο ότι ο πρόεδρος Μακρόν θα δουλέψει σε δύο επίπεδα τώρα – στην ενίσχυση της αυτονομίας της ΕΕ εντός ΝΑΤΟ αλλά και στην ενεργοποίηση του ειρηνοποιητικού ρόλου της για τον τερματισμό του πολέμου. Με τη στενότερη συνεργασία της Γερμανίας και του καγκελάριου Ολαφ Σολτς.

Ο καθηγητής Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι πρώην πρεσβευτής – σύμβουλος του ΥΠΕΞ και μέλος της συμβουλευτικής επιτροπής του Ελληνικού Ιδρύματος Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ). Tελευταίο του βιβλίο: «Επιτεύγματα και στρατηγικά λάθη της εξωτερικής πολιτικής της Μεταπολίτευσης» (εκδ Θεμέλιο).