Ένα στα πέντε ερπετά έρπει προς την εξαφάνιση

Από τη βασιλική κόμπρα και τη χελώνα Caretta μέχρι τα ιγκουάνα των Γκαλάπαγκος και τον δράκο του Κομόντο, ένα στα πέντε είδη ερπετών παγκοσμίως απειλούνται με εξαφάνιση, προειδοποιεί η πρώτη παγκόσμια αποτίμηση που δημοσιεύεται στο Nature.

Η μελέτη εξετάζει 10.196 είδη από όλες τις ομάδες των ερπετών –χελώνες, κροκοδείλια, σαύρες, φίδια και το μοναδικό τουατάρα ή σφηνόδοντα, τον μοναδικό επιζώντα μιας ομάδας ερπετών που εμφανίστηκε πριν 250 εκατομμύρια χρόνια.

Διαπιστώνει ότι το 21% των ειδών αυτών αντιμετωπίζει κίνδυνο εξαφάνισης, σύμφωνα με τον ορισμό που δίνει το Κόκκινο Βιβλίο της IUCN (Διεθνής Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης). Η έκθεση αναγνωρίζει επίσης 31 είδη που έχουν ήδη εξαφανιστεί.

Σχεδόν 1.000 επιστήμονες συνεργάστηκαν για τη μεγάλη μελέτη που ξεκίνησε το 2005. Αντίστοιχες εκθέσεις αποτίμησης για άλλες ομάδες σπονδυλωτών υπολόγιζαν ότι το 41% των αμφιβίων, το 25% των θηλαστικών και το 14% των πτηνών απειλούνται με εξαφάνιση, επισημαίνει το Reuters.

H βασιλική κόμπρα (Ophiophagus hannah) ζει στη Νότια και ΝΑ Ασία. Ίσως όχι για πολύ (Μ. Allen Smith)

Η προσπάθεια για τα ερπετά συνάντησε προβλήματα χρηματοδότησης, δήλωσε στο Associated Press ο Μπρους Γιανγκ, ζωολόγος της οργάνωσης NatureServe, ένας από τους 52 συντάκτες της μελέτης. Οι προσπάθειες προστασίας της άγριας ζωής συνήθως εστιάζονται σε πιο φωτογενή, χνουδωτά ζώα όπως τα θηλαστικά, επισήμανε.

«Τα ερπετά αποτελούν σημαντικό και ποικιλόμορφο κλαδί του δέντρου της ζωής και παίζουν ζωτικής σημασίας ρόλους στα οικοσυστήματα» δήλωσε ο Γιανγκ στο Reuters.

Τα ερπετά κινδυνεύουν λόγω των ίδιων παραγόντων που απειλούν άλλα σπονδυλόζωα: επέκταση των καλλιεργούμενων εκτάσεων εις βάρος του δάσους, υλοτομία, οικιστική ανάπτυξη και κυνήγι. Η κλιματική αλλαγή και η εισβολή ξενικών ειδών είναι επίσης σημαντικοί παράγοντες.

Με μήκος μέχρι 3 μέτρα, ο δηλητηριώδης δράκος του Κομόντο (Varanus komodoensis) είναι η μεγαλύτερη σαύρα του κόσμου.

«Πλέον γνωρίζουμε ποιες προτεραιότητες πρέπει να θέσουμε και ποιες είναι οι απειλές που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Δεν υπάρχει πια δικαιολογία για να μένουν τα ερπετά εκτός του σχεδιασμού και της υλοποίησης μέτρων προστασίας σε όλο τον κόσμο» είπε ο Γιανγκ.

Η έκθεση επισημαίνει ότι η κατάσταση είναι χειρότερη στα δάση, όπου απειλείται το 27% των ερπετών, από ό,τι στα ξηρά οικοσυστήματα, όπου το ποσοστό πέφτει στο 14%.

Για κάποια είδη βέβαια δεν υπάρχει ανησυχία: το μεγαλύτερο ερπετό του κόσμου, ο αυστραλιανός κροκόδειλος του γλυκού νερού, κατατάσσεται στα είδη «ελάχιστης ανησυχίας», ενώ ο ξάδελφός του ο γαβιάλης (Gavialis gangeticus), κροκόδειλος της ινδική χερσονήσου, αντιμετωπίζει κρίσιμο κίνδυνο εξαφάνισης.

Λιγότερο γνωστή από την Caretta caretta, η πράσινη χελώνα (Chelonia mydas) ζει και στο Αιγαίο (Brocken Inaglory)

Μεταξύ άλλων ειδών: ο δράκος του Κομόντο, η μεγαλύτερη σαύρα του κόσμου, κατατάσσεται στα «κινδυνεύοντα είδη». Η βασιλική κόμπρα, το μακρύτερο ιοβόλο φίδι του κόσμου, είναι σήμερα «τρωτό είδος», όπως συμβαίνει και με τη δερματοχελώνα, τη μεγαλύτερη χελώνα του κόσμου.

Το θαλάσσιο ιγκουάνα των Γκαλάπαγκος είναι «τρωτό», ενώ τα διάφορα είδη γιγάντιας χελώνας στο νησιωτικό σύμπλεγμα είναι από τρωτά έως εξαφανισμένα.

Στη λίστα των απειλούμενων ειδών περιλαμβάνονται επίσης και τα δύο είδη θαλάσσιας χελώνας που απαντούν στην Ελλάδα, η Caretta caretta (τρωτό) και η πράσινη χελώνα (κινδυνεύον).