«Μπορεί να αποβεί καταστροφικό» – Πώς η κλιματική κρίση μπορεί να τροφοδοτήσει νέες πανδημίες

Θα υπάρξουν τουλάχιστον 15.000 περιπτώσεις ιών που θα μεταπηδούν ανάμεσα στα διάφορα είδη τα επόμενα 50 χρόνια, με την κλιματική κρίση να συμβάλλει στην πυροδότηση μιας «δυνητικά καταστροφικής» εξάπλωσης ασθενειών.

Αυτή με τη σειρά της θα θέσει σε κίνδυνο τα ζώα και τους ανθρώπους και θα τους εκθέσει στην εμφάνιση περαιτέρω πανδημιών, προειδοποιούν οι ερευνητές.

Καθώς ο πλανήτης υπερθερμαίνεται, πολλά είδη ζώων θα αναγκαστούν να μετακινηθούν σε νέες περιοχές για να βρουν τις κατάλληλες συνθήκες διαβίωσης.

Θα μεταφέρουν μαζί τους τα παράσιτα και τα παθογόνα τους, με αποτέλεσμα να εξαπλωθούν μεταξύ ειδών που δεν έχουν αλληλοεπιδράσει πριν.

Η ζωονοσογόνος διάχυση

Αυτό θα αυξήσει τον κίνδυνο αυτού που ονομάζεται «ζωονοσογόνος διάχυση», όπου οι ιοί μεταφέρονται από τα ζώα στους ανθρώπους, πυροδοτώντας δυνητικά μια άλλη πανδημία μεγέθους Covid-19.

«Καθώς ο κόσμος αλλάζει, το πρόσωπο της ασθένειας θα αλλάξει επίσης», δήλωσε ο Γκρέγκορι Άλμπερι, ειδικός στην οικολογία ασθενειών στο Πανεπιστήμιο Τζορτζτάουν και συν-συγγραφέας της εργασίας, που δημοσιεύτηκε στο Nature, σύμφωνα με τον Guardian.

«Αυτό το έργο παρέχει πιο αδιάσειστα στοιχεία ότι οι επόμενες δεκαετίες όχι μόνο θα είναι πιο καυτές, αλλά και πιο άρρωστες. Έχουμε επιδείξει έναν νέο και δυνητικά καταστροφικό μηχανισμό για την εμφάνιση ασθενειών, ο οποίος θα μπορούσε να απειλήσει την υγεία των ζώων στο μέλλον και πιθανότατα θα έχει συνέπειες και για εμάς».

Ο Άλμπερι είπε ότι η κλιματική αλλαγή «ταρακουνά τα οικοσυστήματα μέχρι τον πυρήνα τους» και προκαλεί αλληλεπιδράσεις μεταξύ ειδών, που είναι ήδη πιθανό να μεταδίδουν ιούς.

Σημείωσε δε, ότι ακόμη και η δραστικές κινήσεις για την αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη, δεν θα είναι τώρα αρκετές για να σταματήσουν τον κίνδυνο.

«Αυτό συμβαίνει, δεν μπορεί να αποφευχθεί ακόμη και στην καλύτερη περίπτωση των σεναρίων της κλιματικής αλλαγής και πρέπει να λάβουμε μέτρα για την κατασκευή υποδομών υγείας για την προστασία των ζωικών και ανθρώπινων πληθυσμών», είπε.

Δεκάδες χιλιάδες τύποι ιών

Το ερευνητικό έγγραφο αναφέρει ότι τουλάχιστον 10.000 τύποι ιών που μπορούν να μολύνουν ανθρώπους κυκλοφορούν ήδη «σιωπηλά» σε πληθυσμούς άγριων ζώων.

Μέχρι σχετικά πρόσφατα, τέτοιες διασταυρούμενες μολύνσεις ήταν ασυνήθιστες, αλλά καθώς περισσότεροι βιότοποι καταστράφηκαν για τη γεωργία και την αστική επέκταση, όλο και μεγαλύτερος αριθμός ανθρώπων ήρθε σε επαφή με μολυσμένα ζώα.

Η κλιματική αλλαγή επιδεινώνει αυτό το πρόβλημα, βοηθώντας στην κυκλοφορία των ασθενειών μεταξύ των ειδών που προηγουμένως δεν είχαν συναντηθεί μεταξύ τους.

Η μελέτη προβλέπει τις γεωγραφικές μετακινήσεις 3.139 ειδών θηλαστικών λόγω κλιματικών αλλαγών και αλλαγών στη χρήση γης μέχρι το 2070 και διαπίστωσε ότι ακόμη και κάτω από ένα σχετικά χαμηλό επίπεδο υπερθέρμανσης του πλανήτη θα υπάρξουν τουλάχιστον 15.000 συμβάντα μετάδοσης ενός ή περισσότερων ιών μεταξύ των ειδών κατά τη διάρκεια αυτής της χρονικής περιόδου.

Οι νυχτερίδες και οι ασθένειες

Οι νυχτερίδες ευθύνονται για την πλειονότητα της εξάπλωσης των ασθενειών λόγω της ικανότητάς τους να διανύουν μεγάλες αποστάσεις. Μια μολυσμένη νυχτερίδα στη Γουχάν της Κίνας ήταν μία ύποπτη αιτία για την έναρξη της πανδημίας του Covid.

Παράλληλα, προηγούμενη έρευνα έχει υπολογίσει ότι υπάρχουν περίπου 3.200 στελέχη κοροναϊών που ήδη κινούνται μεταξύ των πληθυσμών νυχτερίδων.

Ο κίνδυνος ασθένειας που προκαλείται από το κλίμα δεν είναι μελλοντικός, προειδοποιεί η νέα έρευνα. «Όλως περιέργως, διαπιστώνουμε ότι αυτή η οικολογική μετάβαση μπορεί να είναι ήδη σε εξέλιξη και η διατήρηση της θερμοκρασίας του πλανήτη κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου μέσα στον αιώνα δεν θα μειώσει τη μελλοντική μετακίνηση των ιών», αναφέρει η έρευνα.

Μεγάλο μέρος του κινδύνου για τις ασθένειες επικεντρώνεται σε περιοχές με υψηλό υψόμετρο στην Αφρική και την Ασία, αν και η έλλειψη παρακολούθησης καθιστά δύσκολη την ακολουθία της προόδου ορισμένων ιών. «Υπάρχει αυτή η μνημειώδης και ως επί το πλείστον απαρατήρητη αλλαγή που συμβαίνει μέσα στα οικοσυστήματα», δήλωσε ο Κόλιν Κάρλσον, ένας άλλος συν-συγγραφέας της έρευνας.

«Δεν τους παρακολουθούμε και αυτό καθιστά τον κίνδυνο πανδημίας, πρόβλημα όλων. Η κλιματική αλλαγή δημιουργεί αναρίθμητα hotspots για ζωονοσογόνους κινδύνους ακριβώς στην αυλή μας. Πρέπει να οικοδομήσουμε συστήματα υγείας ώστε να είναι έτοιμα για αυτό».

Οι ειδικοί που δεν συμμετείχαν στην έρευνα είπαν ότι η μελέτη τόνισε την επείγουσα ανάγκη βελτίωσης των διαδικασιών, που έχουν σχεδιαστεί για την πρόληψη μελλοντικών πανδημιών, καθώς και για τη σταδιακή κατάργηση της χρήσης των ορυκτών καυσίμων που προκαλούν την κλιματική κρίση.

Απαραίτητα τα εμβόλια και τα τεστ

«Τα ευρήματα υπογραμμίζουν ότι πρέπει, οπωσδήποτε, να αποτρέψουμε τη διάδοση παθογόνων παραγόντων», δήλωσε ο Άαρον Μπέρνσταϊν, προσωρινός διευθυντής του κέντρου για το κλίμα, την υγεία και το παγκόσμιο περιβάλλον στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ.

«Τα εμβόλια, τα φάρμακα και τα τεστ είναι απαραίτητα, αλλά χωρίς μεγάλες επενδύσεις στην πρωτογενή πρόληψη της πανδημίας, συγκεκριμένα τη διατήρηση των οικοτόπων, την αυστηρή ρύθμιση του εμπορίου άγριας ζωής και τη βελτιωμένη βιοασφάλεια των ζώων, για παράδειγμα, θα βρεθούμε σε έναν κόσμο όπου μόνο οι πλούσιοι θα μπορούν να αντέξουν τις πιο πιθανές επιδημίες μολυσματικών ασθενειών».

Ο Πίτερ Ντάστζακ, πρόεδρος της EcoHealth Alliance, μιας μη κερδοσκοπικής οργάνωσης που εργάζεται για την πρόληψη πανδημιών, είπε ότι ενώ η ανθρώπινη παρέμβαση στα τοπία είναι πλέον κατανοητή ως κίνδυνος ασθένειας για κάποιο διάστημα, η νέα έρευνα αντιπροσωπεύει ένα «κρίσιμο βήμα προς τα εμπρός» στην κατανόηση του τρόπου με τον οποίο η κλιματική αλλαγή, θα τροφοδοτήσει την εξάπλωση των ιών.

«Αυτό που είναι ακόμα πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι ενδεχομένως να είμαστε ήδη σε αυτήν την διαδικασία. Κάτι που δεν περίμενα και ήταν μία κλήση αφύπνισης για την παγκόσμια υγεία» τόνισε. «Στην πραγματικότητα, αν αναλογιστεί κανείς τις εν δυνάμει συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, εάν η πανδημικές ασθένειες είναι μία από αυτές, μιλάμε για τρισεκατομμύρια δολάρια σε οικονομικό αντίκτυπο.

«Αυτό το κρυφό κόστος της κλιματικής αλλαγής τελικά αποκαλύπτεται και αυτό που μας δείχνει η έκθεση είναι ένα πολύ ζοφερό μέλλον για την άγρια ζωή και τους ανθρώπους».