Ως επίσημη νομική οντότητα δεν υπάρχει. Ως σκιώδης στρατός όμως, πληρώνεται αδρά για να σπέρνει το χάος και τον θάνατο. «Ο θάνατος είναι η δουλειά μας και οι δουλειές μας αρέσουν» είναι το μότο της παραστρατιωτικής ομάδας Βάγκνερ, που επιχειρεί από τη Μέση Ανατολή και το Μαγκρέμπ, ως την Κεντρική Αφρική και την Ευρώπη. Η ρωσικής προέλευσης οργάνωση έγινε ευρύτερα γνωστή αφότου η Ρωσία προσάρτησε το 2014 την Κριμαία και υποστήριξε τους φιλορώσους αυτονομιστές στην περιοχή του Ντονμπάς.

«Σκοτώστε τον Ζελένσκι»

Με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία πριν από δύο μήνες, η ομάδα Βάγκνερ επέστρεψε επί εδάφους για να συνδράμει τον ρωσικό στρατό και ο Βλαντίμιρ Πούτιν φέρεται να έδωσε εντολή στους διαβόητους μισθοφόρους της να δολοφονήσουν τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Σήμερα, καθώς ο πόλεμος έχει μπει στη δεύτερη φάση του με επίκεντρο την Ανατολική Ουκρανία, λέγεται ότι ήδη 1.000 επίλεκτα μέλη της Βάγκνερ επιχειρούν στο πεδίο, δίπλα στον ρωσικό στρατό και στους μαχητές του τσετσένου ηγέτη Ραμζάν Καντίροφ.

Αδιάκριτη βία και αγριότητες

Για τις δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών, η αποστολή της ομάδας στο Ντονμπάς φαίνεται να είναι «μια μάλλον απελπισμένη κίνηση από το Κρεμλίνο», όπως γράφει ο ανταποκριτής της εφημερίδας «La Repubblica». Αλλά καθώς η επιχείρηση των Ρώσων μπαίνει στη σκληρότερη φάση της, «ένα είναι βέβαιο: με τους Βάγκνερ θα πρέπει να περιμένουμε αύξηση της όλο και πιο αδιάκριτης και χωρίς προηγούμενο βίας κατά του άμαχου πληθυσμού στην Ουκρανία». Αυτό υποστηρίζει ο βρετανός στρατηγός εν αποστρατεία σερ Ρίτσαρντ Μπάρονς στην εφημερίδα «Telegraph», εκτιμώντας ότι το μοντέλο της αγριότητας του πολέμου των Ρώσων στο Χαλέπι της Συρίας μεταφέρεται τώρα στον πόλεμο της Ουκρανίας.

Υπεύθυνοι για τις σφαγές στην Μπούτσα

«Ο τρόμος είναι μια δοκιμασμένη στον χρόνο τακτική του Πούτιν» σχολιάζει στην εφημερίδα «Wall Street Journal» ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Τζορτζτάουν Σον Μακ Φέιτ. Προς επίρρωση των παραπάνω ισχυρισμών, σύμφωνα με συνομιλίες που υπεκλάπησαν από τις μυστικές υπηρεσίες της Γερμανίας, η ομάδα έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στη γενοκτονία που διέπραξε ο ρωσικός στρατός στην πόλη Μπούτσα – θέατρο της ρωσικής πολεμικής αγριότητας, όπου εκατοντάδες άμαχοι έχασαν με φρικτό τρόπο τη ζωή τους.

Η ανθρωπογεωγραφία των δολοφόνων

Το Κρεμλίνο έχει επανειλημμένα και κατηγορηματικά αρνηθεί κάθε ανάμειξη με τους πληρωμένους δολοφόνους της Βάγκνερ, σημειώνοντας ότι οι ιδιωτικοί στρατιωτικοί εργολάβοι είναι παράνομοι βάσει της ρωσικής νομοθεσίας. Ομως δημοσιογράφοι και ερευνητές έχουν τεκμηριώσει τους στενούς δεσμούς με τον Πούτιν, διαπιστώνοντας ότι οι αδίστακτοι δολοφόνοι είναι μια πολύ αξιόπιστη ομάδα εφέδρων στην υπηρεσία του ρώσου προέδρου: αριθμούν περί τους 6.000 μισθοφόρους, πρώην κομάντος του στρατού που έχουν ολοκληρώσει τη θητεία τους, μεταξύ των οποίων Ρώσοι της Ουκρανίας, Καζάκοι, Αρμένιοι, Σέρβοι, Μολδαβοί κ.ά.

Η εκπαίδευσή τους γίνεται σε ρωσικό έδαφος και αναλαμβάνουν να εκτελούν μυστικές αποστολές σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης, όπου η Ρωσία επιθυμεί να επεκτείνει την επιρροή της. Από τη Συρία, όπου βοήθησαν τον πρόεδρο Μπασάρ αλ Ασαντ να επιβιώσει στον εμφύλιο, φυσικά με το αζημίωτο καθώς εξασφάλισαν στη Μόσχα μερίδιο στον τομέα της ενέργειας, μέχρι τη Λιβύη, το Σουδάν, τη Μοζαμβίκη, τη Μαδαγασκάρη, την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και την Ουκρανία.

Στηρίζουν με πάθος τον Πούτιν

Σύμφωνα με τον Μακ Φέιτ οι εν λόγω μισθοφόροι είναι γενικά περήφανοι για το έργο τους, το οποίο κάνουν όχι μόνο για τα χρήματα που είναι πολλά, μιας και ο μισθός τους φτάνει μέχρι και τα 4.000 ευρώ σύμφωνα με δυτικά Μέσα, ή την περιπέτεια. Αυτό που τους ξεχωρίζει από άλλους μισθοφόρους είναι ότι στηρίζουν με πάθος τον ρώσο πρόεδρο και το όραμά του για την αποκατάσταση της Μεγάλης Ρωσίας: «Οι περισσότεροι στρατιώτες μισθοφόροι δεν νοιάζονται για την πολιτική, αλλά τα μέλη της ομάδας Βάγκνερ βλέπουν τη δουλειά τους ως έναν διαφορετικό τρόπο να υπηρετήσουν την πατρίδα».

Ο βετεράνος θαυμαστής του Χίτλερ και ο μεγιστάνας χρηματοδότης

Αρχηγός της ομάδας Βάγκνερ είναι ο πρώην αντισυνταγματάρχης της ρωσικής στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών (GRU), βετεράνος και των δύο πολέμων της Τσετσενίας, Ντμίτρι Ούτκιν. Θαυμαστής του Τρίτου Ράιχ, ο Ούτκιν φέρεται να έδωσε στην ομάδα την εν λόγω ονομασία καθώς ο Ρίχαρντ Βάγκνερ ήταν ο αγαπημένος συνθέτης του Αδόλφου Χίτλερ. Ομως σύμφωνα με δυτικούς αξιωματούχους την ομάδα χρηματοδοτεί ο ρώσος μεγιστάνας της εστίασης Γεβγκένι Πριγκόζιν, γνωστός με το προσωνύμιο «σεφ του Πούτιν» καθώς διατηρούσε εστιατόριο και επιχείρηση κέτερινγκ που τη δεκαετία του 1990 εξυπηρετούσαν τον μετέπειτα ρώσο πρόεδρο και τους υψηλούς προσκεκλημένους του.

Τα πολλαπλά οφέλη για τη Μόσχα

Αναλυτές θεωρούν ότι η ρωσική κυβέρνηση βασίζεται σε αυτόν τον σκιώδη στρατό όπως και σε άλλες ιδιωτικές παραστρατιωτικές ομάδες επειδή τα οφέλη είναι πολλαπλά. Αφενός επιτρέπει στη Μόσχα να πετυχαίνει με ελάχιστο ρίσκο τους στόχους της, καθώς αποφεύγει τις απώλειες των τακτικών στρατευμάτων όπου επιχειρεί. Αφετέρου ο Πούτιν δεν λογοδοτεί καθώς μπορεί να αρνείται ότι βρίσκεται πίσω από τις έκνομες συχνά άγριες δραστηριότητες που διαπράττει η Βάγκνερ. Μεταξύ αυτών, η λεηλασία φυσικών πόρων, οι κατάφωρες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τα βασανιστήρια, οι αποκεφαλισμοί, οι βιασμοί, οι εκτελέσεις και οι απόπειρες δολοφονιών υψηλόβαθμων προσώπων, όπως αυτή του Ζελένσκι. Η εν λόγω δολοφονική συνωμοσία ήρθε στο φως από την ουκρανική αντικατασκοπεία στην πρώτη φάση του πολέμου και οι «Times» του Λονδίνου είχαν τότε υποστηρίξει ότι ο ουκρανός πρόεδρος επιβίωσε από τρεις απόπειρες των εκτελεστών της Βάγκνερ, αν και αυτό δεν είναι απόλυτα ξεκάθαρο όπως υποστηρίζουν ανεξάρτητοι παρατηρητές, μεταξύ των οποίων και η καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών στο Barnard College της Νέας Υόρκης Κίμπερλι Μάρτεν που υποστηρίζει σε συνέντευξή της στο BBC ότι «ο Πούτιν πιθανότατα δεν θα εμπιστευόταν ιδιωτικούς μισθοφόρους να εκτελέσουν μια αποστολή υψηλού κινδύνου».

Headlines