Η εξουσία του πλούτου

Η Αϊν Ραντ εξακολουθεί να έχει θαυμαστές για το μείγμα ακραίου οικονομικού φιλελευθερισμού και κοινωνικής αριστοκρατίας που εξύμνησε στα μυθιστορήματα και τα δοκίμιά της, παρότι δεν μπόρεσαν ποτέ οι απόψεις της (που περιλάμβαναν και εξαιρετικά συντηρητικές απόψεις πλάι στο μίσος της για το κοινωνικό κράτος) να αποκτήσουν ευρεία απήχηση.

Εφταιξε και ο τρόπος που αυτή και οι οπαδοί της προωθούσαν τις απόψεις της, που παρέπεμπε περισσότερο σε θρησκευτική σέχτα παρά σε πολιτικό ρεύμα, όπως και το ότι η προσωπική της φιλοσοφία απείχε από το να είναι συστηματική. Ομως, θα μπορούσε εύλογα να υποθέσει κανείς ότι η Ραντ θα στεκόταν με ενδιαφέρον στη φιγούρα του Ελον Μασκ. Αλλωστε, ο πολυδισεκατομμυριούχος επιχειρηματίας στην αιχμή των νέων τεχνολογιών, που θεωρεί ότι μπορεί να συμβάλει στην τεχνική αντιμετώπιση των περισσότερων κοινωνικών και οικολογικών προβλημάτων, παραπέμπει όντως στις αριστοκρατικές «υπεράνθρωπες» φιγούρες επιχειρηματιών και επιστημόνων που πρόβαλλε η Ραντ στα μυθιστορήματά της. Η Ραντ βέβαια πέθανε πολύ πριν γίνει γνωστός ο Μασκ, όμως ο δεύτερος φρόντισε να συμπεριλάβει το «Ο Ατλας επαναστάτησε» ανάμεσα στα είκοσι αγαπημένα βιβλία του, σημειώνοντας ότι ήταν χρήσιμο ως «αντίβαρο στον κομμουνισμό», αλλά χρειαζόταν κάπως να συμπληρωθεί «με καλοσύνη».

Οι ιδεολογικές πεποιθήσεις (και αναγνωστικές συνήθειες) του Ελον Μασκ θα μας ήταν ίσως αδιάφορες, εάν δεν ήταν όχι μόνο ένας από τους μεγαλύτερους επιχειρηματίες του κόσμου (και με όρους καθαρής αξίας προσωπικού πλούτου ο πλουσιότερος άνθρωπος), αλλά και αυτός που μόλις αγόρασε μια από τις πιο βασικές υποδομές της παγκόσμιας δημόσιας σφαίρας, το Τwitter, και μάλιστα με κριτήρια όχι μόνο επενδυτικά. Και αυτό μας φέρνει σε ένα κρίσιμο πρόβλημα, που είναι η εμφάνιση επιχειρηματιών και εταιρειών που συγκεντρώνουν οικονομική ισχύ και δυνατότητα επιρροής που υπερβαίνει αυτή αρκετών κυβερνήσεων και που διεκδικούν να έχουν ανάλογο ρόλο. Μια αλαζονεία του πλούτου που όπως και να το δει κανείς θα πρέπει κάπως να μας ανησυχεί.