Η νέα μυστηριώδης ηπατίτιδα στα παιδιά και οι αδενοϊοί

Από τις αρχές Απριλίου γονείς και φορείς Υγείας ανησυχούν εξαιτίας της εμφάνισης μιας μυστηριώδους ηπατίτιδας στα παιδιά σε χώρες της Ευρώπης, κυρίως στο Ηνωμένο Βασίλειο, και στην Αμερική. Συνολικά τουλάχιστον 190 μικροί ασθενείς έχουν νοσηλευθεί στο νοσοκομείο, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις κρίθηκε απαραίτητη η μεταμόσχευση ήπατος.

Η παιδίατρος και επιστημονική συνεργάτιδα της Β’ Παιδιατρικής Κλινικής του ΕΚΠΑ, Αννα Παρδάλη, διαπιστώνοντας καθημερινά την αγωνία των γονέων και τις απορίες που τους προβληματίζουν, επιχειρεί να συνοψίσει όσα γνωρίζουμε αλλά και εκείνα που παραμένουν άγνωστα σχετικά με τα περιστατικά αυτά.

«Οι επιστήμονες προσπαθούν να ανακαλύψουν την αιτία, με διάφορες θεωρίες να έχουν ως τώρα προβληθεί και την έρευνα να συνεχίζεται» σημειώνει η ίδια.

Σχετικές ανακοινώσεις άλλωστε έχουν εκδώσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), τα αμερικανικά και τα ευρωπαϊκά Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νόσων (CDC και ECDC), καθώς και η Υπηρεσία Ασφάλειας Υγείας (HSA) της Βρετανίας, και πρόσφατα στη χώρα μας και ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ).

Και συνεχίζει: «Μια υπόθεση λέει ότι τα παιδιά στην περίοδο της επιδημίας και λόγω των μέτρων δεν εκτέθηκαν σε λοιμώξεις με αποτέλεσμα να αδρανήσει το ανοσοποιητικό τους και να συμπεριφέρονται ως ανοσοκατεσταλμένα. Από την άλλη, η νόσηση με κορωνοϊό που εμπλέκει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού των παιδιών ίσως να το τροποποίησε καθιστώντας τα ευάλωτα σε άλλους ιούς, ενώ η παράλληλη ή πρόσφατη λοίμωξη αδενοϊού με κορωνοϊό μπορεί να ευθύνεται για βαρύτερη εξέλιξη προς την ηπατίτιδα».

Τι είναι η ηπατίτιδα. Ηπατίτιδα είναι η φλεγμονή του ήπατος. Προκαλείται από διάφορα αίτια όπως οι γνωστοί ιοί της ηπατίτιδας Α, B, C, D και Ε, πολύ σπανιότερα από λιγότερο γνωστούς ιούς, μεταξύ των οποίων και οι αδενοϊοί, τοξικές ουσίες και φάρμακα, ενώ υπάρχει ακόμα και η αυτοάνοση ηπατίτιδα.

Επιπροσθέτως και όπως εξηγεί η ειδικός, η ηπατίτιδα μπορεί να έχει την πορεία μιας ήπιας ή μέτριας λοίμωξης και να ιαθεί ή να εξελιχθεί σε πολύ σοβαρή λοίμωξη με την κεραυνοβόλο της μορφή που θα οδηγήσει σε ηπατική ανεπάρκεια, με αποτέλεσμα να χρειαστεί ακόμα και μεταμόσχευση ήπατος.

Τα συμπτώματα. Τα συμπτώματά της μπορεί να είναι πυρετός, κακουχία, εμετοί, ναυτία, διάρροιες, κοιλιακό άλγος, ανορεξία και ίκτερος – δηλαδή ωχροκίτρινος χρωματισμός του δέρματος και των βλεννογόνων (μάτια, γλώσσα κ.τ.λ.) -, κνησμός, σκουρόχρωμα ούρα και κόπρανα, εξάνθημα και οιδήματα. Σε πολύ σοβαρή κατάσταση μπορεί να εκδηλωθεί με εικόνα σοκ του οργανισμού με εκδηλώσεις από πολλά όργανα και να απειλήσει τη ζωή του παιδιού.

«Επειδή στις περιπτώσεις της ηπατίτιδας των παιδιών που απασχολεί τελευταία διαπιστώθηκε να έχει προηγηθεί λοίμωξη με αδενοϊό, ας δούμε τα χαρακτηριστικά αυτής της ομάδας των ιών που είναι εξαιρετικά κοινοί για την παιδική ηλικία» λέει η κυρία Παρδάλη.

Και συνεχίζει: «Στα περιστατικά που διερευνώνται δεν γνωρίζουμε ακόμη αν αυτές οι ηπατίτιδες είναι μια διαφορετική έκφραση αυτών των ιών επειδή το ανοσοποιητικό π.χ. των παιδιών έχει διαφοροποιηθεί και συγκεκριμένα έχει αδρανήσει στην πορεία της πανδημίας κατά τα τελευταία δύο χρόνια ή αν πρόκειται για ένα «νέο», διαφορετικό ίσως στέλεχος των ιών αυτών, με τοξική συμπεριφορά ως προς το ήπαρ. Σίγουρα η  περαιτέρω καταγραφή, η μελέτη των περιστατικών και η γονιδιακή ανάλυση θα φωτίσουν τα δεδομένα».

Οι κοινοί αδενοϊοί της παιδικής ηλικίας. Ο αδενοϊός, με βάση τα επιδημιολογικά δεδομένα, παρουσιάζει παγκόσμια κατανομή και ευρεία διασπορά στο περιβάλλον. Επιδημίες σημειώνονται κυρίως στο τέλος του χειμώνα, την άνοιξη και στην αρχή του καλοκαιριού. Μπορεί να προσβάλει όλες τις ηλικίες, αλλά παρατηρείται συχνότερα στα μικρά παιδιά. Η κλινική εικόνα είναι συνήθως ήπια, και βαρύτερη στα ανοσοκατεσταλμένα άτομα.

Τι προκαλεί ο αδενοϊός στα παιδιά. Οι λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού (επιπεφυκίτιδα, αμυγδαλίτιδα, ωτίτιδα ή και λαρυγγίτιδα) είναι συνήθεις ως αποτέλεσμα της λοίμωξης από αδενοϊό. Πιο σπάνια, και ειδικότερα σε νεογνά και βρέφη, μπορεί να προκαλέσει βρογχιολίτιδα ή πνευμονία, ενώ αποτελεί τη δεύτερη συχνότερη αιτία ιογενούς γαστρεντερίτιδας – μετά τον ροταϊό – σε παιδιά  μικρότερα των δύο ετών.

Στις περιπτώσεις λοιμώδους γαστρεντερίτιδας, που οφείλεται σε αδενοϊό, η διάρροια, η οποία αποτελεί το βασικό σύμπτωμα, διαρκεί περίπου επτά-οκτώ ημέρες. Ακόμα πιο σπάνια μπορεί να προκαλέσει μηνιγγίτιδα, εγκεφαλίτιδα, αιμορραγική κυστίτιδα, διάχυτη ενδοαγγειακή πήξη.

Σε σπάνιες περιπτώσεις ο αδενοϊός μπορεί να επιλέξει και το ήπαρ προκαλώντας ηπατική δυσλειτουργία και ηπατίτιδα.

Τα πρόσφατα περιστατικά ηπατίτιδας που έχουν συνδεθεί με τους αδενοϊούς δεν αποτελούν συνηθισμένη συμπεριφορά αυτής  της ομάδας των ιών, γι’ αυτό και διερευνάται τι ακριβώς συμβαίνει και αν αφορά διαφορετικά, νέα ίσως στελέχη των ιών αυτών, με την τοξική συμπεριφορά ως προς το ήπαρ και την εκδήλωση της ηπατίτιδας» διευκρινίζει η ίδια.

Πώς μεταδίδεται ο αδενοϊός. Η μετάδοση του αδενοϊού γίνεται εύκολα, μέσω των μολυσμένων χεριών και της επαφής με οποιαδήποτε μολυσμένη επιφάνεια ή αντικείμενο, ακόμα και με το μολυσμένο νερό.

Ο χρόνος επώασης του ιού, μετά την είσοδό του στον οργανισμό, είναι 8-10 ημέρες.

Ποια η θεραπεία του; Υπάρχει εμβόλιο για τους αδενοϊούς;

Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία ούτε εμβόλιο για τους αδενοϊούς παρά μόνο αντιμετώπιση των συμπτωμάτων, όπως αντιπυρετικά, παυσίπονα, δίαιτα γαστρεντερίτιδας, αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του αναπνευστικού κ.τ.λ., ανάλογα με το όργανο που κάθε φορά έχει προσβάλει.

Συχνές ερωτήσεις. Οι γονείς με αφορμή τη μυστηριώδη νέα ηπατίτιδα καθημερινά μάς ρωτούν:

Είναι κολλητική η «νέα» ηπατίτιδα;

Η ηπατίτιδα αυτή καθαυτή δεν είναι κολλητική. Κολλητικός όμως είναι ο αδενοϊός και κορωνοϊός που ενέχεται ίσως στην αιτιολογία της. Η ηπατίτιδα είναι απώτερη επιπλοκή, έπειτα από τη λοίμωξη που δεν είναι βέβαιο ότι πάντα συμβαίνει.

Τα παιδιά μας δεν έχουν εμβολιαστεί κατά της ηπατίτιδας;

Τα παιδιά έχουν κάνει εμβόλια για πολύ συγκεκριμένους ιούς της ηπατίτιδας (Α και Β), οι οποίοι δεν είναι αυτοί που ενέχονται στα συγκεκριμένα περιστατικά. Οπότε ο εμβολιασμός για αυτούς τους ιούς δεν προσφέρει προστασία έναντι της συγκεκριμένης ηπατίτιδας.

Υπάρχει περίπτωση τα νέα αυτά περιστατικά ηπατίτιδας να σχετίζονται με εμβόλιο κατά του κορωνοϊού;

Τα περισσότερα περιστατικά αυτής της ηπατίτιδας που έχουμε μέχρι στιγμής αφορούν παιδιά κάτω των πέντε ετών, τα οποία είναι όλα ανεμβολίαστα. Αυτές οι ηλικίες, όπως ξέρουμε, δεν έχουν ακόμη πρόσβαση στον εμβολιασμό. Αντίθετα, σε αρκετά από αυτά τα περιστατικά υπήρχε στο ιστορικό τους λοίμωξη με κορωνοϊό, γεγονός που θέτει προβληματισμό για το κατά πόσο ο κορωνοϊός συσχετίζεται με την εξέλιξη σε ηπατίτιδα σαν μια μορφή απώτερης επιπλοκής «νόσου μακράς COVID» ή Long COVID, όπως αλλιώς είναι γνωστή.

Πώς θα προστατευθούν τα παιδιά μας;

Δυστυχώς, αν τα αίτια αυτών των περιστατικών ηπατίτιδας είναι αμιγώς ιογενή, η μόνη προστασία, από τη στιγμή που δεν υπάρχει εμβόλιο, είναι η πρόληψη:

Η τήρηση των γενικότερων μέτρων υγιεινής, δηλαδή το καλό πλύσιμο των χεριών, η απολύμανση των δυνητικά μολυσμένων επιφανειών και η αποφυγή της επαφής με τα σταγονίδια των εκκρίσεων του πάσχοντος.

Διατήρηση της υγείας και του ανοσοποιητικού συστήματος, που σημαίνει σωστή διατροφή και καλή ποιότητα ύπνου.

Επειδή αφορά παιδιά κυρίως δύο-πέντε ετών που συνήθως πηγαίνουν βρεφονηπιακό σταθμό και εκτίθενται σε συχνές λοιμώξεις εξαιτίας του ανώριμου ανοσοποιητικού, είναι σημαντικό να δίνεται στα παιδιά χρόνος να αναρρώνουν στο σπίτι από τις συνήθεις λοιμώξεις που τα προσβάλλουν, ώστε να μην εξαντλείται το ανοσοποιητικό τους.