Ο θρίαμβος της αστάθειας

Υπάρχει μια πολύ δυναμική και κατασταλτική μορφή ανεργίας: η επισφάλεια, η θνησιγένεια της εργασιακής θέσης. Δεν ξέρεις τι σου ξημερώνει. Ο νέος καπιταλισμός έπαψε να εξασφαλίζει στον κόσμο τα προς το ζην, εισπράττει ένα μαζικό αντισυστημισμό, όχι μόνο στη Γαλλία. Ο οποίος θα γίνεται όλο και πιο «ακριβός» για το σύστημα και πιο επώδυνος για τη δημοκρατία. Γιατί ο αντισυστημισμός «νέου τύπου» είναι υπερκομματικός, ακατάστατος και ακατάτακτος. Τροποποιεί την πολιτική σκηνή, την πολιτική γεωγραφία και την πολιτική γεωμετρία. Αλλάζουν τα κόμματα, οι γλώσσες, οι κώδικες, οι εννοήσεις, οι νοηματικές αλληλουχίες, οι μεταφράσεις. Οι κύριοι όροι, οι βασικές παραδοχές του αστικοδημοκρατικού νοηματικού πεδίου, απλώς δεν ισχύουν. Αλλο ακούγεται, άλλο εννοούν, άλλο συμβαίνει.

Για παράδειγμα, οι έννοιες της «τάξης» και του «δικαίου» διαστρέφονται σε μια οχλοκρατική εκδικητικότητα. Η «κοινωνική συνοχή» δεν εξασφαλίζεται ούτε οικονομικά (η περίφημη ανταποδοτικότητα διαβρώνει το κοινωνικό κράτος) ούτε πολιτισμικά (ο αδύναμος είναι αυτόματα παρίας). Εχει υπάρξει ένα πρόβλημα στον ίδιο τον πυρήνα του καπιταλιστικού ισχυρισμού. Τόσο το «ψωμί» όσο και οι έννοιες που το «πολιτικοποιούν» έχουν καταστραφεί. Η πρόοδος (βασικό ιδεολογικό εργαλείο της Δύσης) έχει αναστραφεί, χάνοντας τη στρατηγική δύναμή της. Η κινητικότητα, οι τεθλασμένες είναι τα διάδοχα σχήματα. Η μεταπολεμική «έφοδος στον ουρανό», αφού εξελίχθηκε σε γιουρούσι, κατέληξε τρέκλισμα. Ομολογουμένως ανακουφιζόμαστε πολλοί για τη νίκη Μακρόν. Ναι, αλλά ένα μέρος της αριθμητικής της εκλογικής επικράτησης βασίζεται στους συνειρμούς για την ακροδεξιά κουλτούρα, ενός μεγάλου μέρους της γαλλικής κοινωνίας. Αυτοί οι συνειρμοί ακόμα είναι ενεργοί, αλλά μειούμενοι. Γιατί η πολυετής κρίση, που είναι δομική, διαλύει τα παραδοσιακά μοντέλα της αστικής δημοκρατίας, της δημοκρατικής ψυχραιμίας, των δημοκρατικών πολιτικών εξηγήσεων, του παραγωγικού ντετερμινισμού κ.λπ. Δεν είναι «βαθιά διχασμένη» η γαλλική κοινωνία (όπως και η δική μας), αλλά διαλυμένη, που απλώς «εξουσιοδοτεί» μικρούς εχθρούς, που θα αναλάβουν το βάρος της ευθύνης για την κατάπτωση και τη διάλυση. Τους μετανάστες, τους κομμουνιστές, τους τάδε, τους δείνα, τους (γενικώς) «άλλους».

Οχλοκρατικές «αναθέσεις ρόλων κακού», που δεν δημιουργούν ακριβώς κοινωνικό κίνημα (ούτε, μέσα στη ρευστότητα, υπάρχουν τα κομματικά και ιδεολογικά υποκείμενα να το οργανώσουν και να το εκλογικεύσουν), αλλά χείμαρρο, μια κατεβασιά που παρασύρει λύματα, κορμούς δέντρων, σπασμένες πλαστικές καρέκλες, αυτοκίνητα, σπίτια, πολίτες. Μια απότομη χειμαρρώδης πολιτική σύντηξη. Στις εκλογές των επόμενων μηνών, θα δούμε αυτό που συμβαίνει στα υπόγεια της γαλλικής κοινωνίας (και που έχει ήδη συμβεί σε άλλες, λιγότερο προβεβλημένες χώρες, ιδίως τις αυταρχικές «δημοκρατίες» του τέως Ανατολικού Μπλοκ). Μιας κοινωνίας (της γαλλικής) με εμφανείς όλες τις αντιφάσεις της ιστορικής της φυσιογνωμίας. Κινηματική ιστορία, αποικιοκρατική, ιμπεριαλιστική, αντινατοϊκή, ανατρεπτική, αριστερή, δεξιά, ακροδεξιά, κιτς, υψηλά καλλιτεχνική κ.λπ. Πρόκειται για μια πολιτική καταρροή που δεν δίνει σχήμα, αλλά που μεγάλο μέρος της στεγάζεται στον λεπενισμό. Στον οποίο συστεγάζονται και εκτονώνονται μεγάλα τμήματα της λαϊκής αγωνίας για τη θέση στην εργασία (και την κοινωνική καταξίωση δι’ αυτής), το δικαίωμα και το μέλλον.

Στην Ελλάδα που δεν έχει καμία παραγωγική ταυτότητα, άρα η πολιτική στήνεται σε δίκτυα εκμαυλισμού ή κατεψυγμένες πολιτικές παραδόσεις, ο βραστερός λεπενισμός δεν περιορίζεται στην ευδιάκριτη Ακροδεξιά, αλλά κυματίζει ως μια ανεξόφλητη, πραγματική, πολιτική ηγεμονία.