Το μήνυμα του πολέμου για «πράσινη μετάβαση»

Οι τιμές της ενέργειας που έχουν πάρει την ανιούσα χωρίς ορατή πρόβλεψη για σταθεροποίηση, πόσω μάλλον για μείωση, και ο αυξανόμενος πληθωρισμός πυροδοτούν μια κρίση σε ορισμένες δυτικές πρωτεύουσες για τον βραχυπρόθεσμο προσανατολισμό τους. Οι φόβοι για οικονομική συρρίκνωση ανάγκασαν τη Γερμανία, τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, να ακολουθήσει μια δύσκολη πορεία για να απογαλακτιστεί από το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Σε πανικό για τις επερχόμενες ενδιάμεσες εκλογές, η κυβέρνηση Μπάιντεν δίνει προτεραιότητα στις προσπάθειες για μείωση των τιμών του πετρελαίου στα βενζινάδικα, εξοργίζοντας τους περιβαλλοντικούς ακτιβιστές που φοβούνται ότι οι δεσμεύσεις του Μπάιντεν για το κλίμα έχουν ξεχαστεί.

Ο ρωσικός πόλεμος στην Ουκρανία ενέτεινε τις οικονομικές πιέσεις. Την περασμένη εβδομάδα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αναθεώρησε προς τα κάτω τις προβλέψεις του για την παγκόσμια ανάπτυξη για φέτος κατά σχεδόν μια ποσοστιαία μονάδα. «Ο πόλεμος προστίθεται σε μια σειρά κραδασμών που έχουν πλήξει την παγκόσμια οικονομία τα τελευταία χρόνια», ανέφερε σε έκθεσή του το ΔΝΤ. «Οπως οι σεισμικές δονήσεις έτσι και οι επιπτώσεις του πολέμου θα συνεχίζουν να διαδίδονται μέσω των αγορών εμπορευμάτων, του εμπορίου και των χρηματοοικονομικών δεσμών».

Είναι πιθανό να έρθουν περισσότερες δονήσεις καθώς το τέλος του πολέμου δεν διαφαίνεται. Ορισμένοι κορυφαίοι δυτικοί υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής επιμένουν ότι τώρα είναι η στιγμή να επιταχύνουν, όχι να επιβραδύνουν, τη μετάβαση των χωρών τους από τα ορυκτά καύσιμα σε άλλες πηγές ενέργειας. «Βρισκόμαστε σε μια στιγμή καμπής από γεωπολιτική και οικονομική άποψη», δήλωσε η Νάντια Καλβίνο, υπουργός Οικονομίας και πρώτη αντιπρόεδρος της κυβέρνησης της Ισπανίας, σε συνάντηση υπουργών Οικονομικών και κεντρικών τραπεζών που συμβουλεύουν το ΔΝΤ. «Υπάρχει ένα πολύ σαφές μήνυμα που προέρχεται από την τρέχουσα κατάσταση: Πρέπει να επιταχύνουμε την ανάπτυξη της ανανεώσιμης ενέργειας. Είναι η φθηνότερη και πιο καθαρή πηγή ενέργειας και εξασφαλίζει επίσης στρατηγική αυτονομία».

Οι Γερμανοί

Αυτή είναι η ρητορική που αντηχεί σε όλη τη Δύση. Οι Γερμανοί Πράσινοι, που συμμετέχουν στον κυβερνητικό συνασπισμό, επέκριναν τις προηγούμενες κυβερνήσεις επειδή δεν εργάστηκαν γρηγορότερα για να απελευθερώσουν τη γερμανική οικονομία από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα. «Η ενεργειακή πολιτική είναι πάντα πολιτική ισχύος, είναι πάντα πολιτική συμφερόντων, επομένως είναι πάντα πολιτική ασφάλειας», δήλωσε ο Ρόμπερτ Χάμπεκ, υπουργός Οικονομίας και Κλίματος της Γερμανίας. «Αν κοιτάξετε πίσω, σχεδόν δεν μπορείτε να καταλάβετε γιατί φερθήκαμε τόσο τυφλά ώστε να το παραβλέψουμε αυτό». Φυσικά, η υπόθεση αυτής της μετάβασης είναι ένα από τα πιο περίπλοκα ζητήματα της γεωπολιτικής του 21ου αιώνα, γράφει η «Washington Post». Παρόλο που οι ΗΠΑ και οι ευρωπαϊκές χώρες προχωρούν σιγά-σιγά προς την απεξάρτηση των οικονομιών τους από τον λιγνίτη, προβαίνουν σε νέες βραχυπρόθεσμες επενδύσεις δισεκατομμυρίων δολαρίων σε ορυκτά καύσιμα. Μετά την απαγόρευση εισαγωγής ρωσικού πετρελαίου, η κυβέρνηση Μπάιντεν προσπαθεί απεγνωσμένα να πείσει χώρες όπως η Βενεζουέλα και η Σαουδική Αραβία να αντλήσουν περισσότερο πετρέλαιο και να το ρίξουν στην αγορά για να αντισταθμίσουν τη διαφορά και να μετριάσουν τις αυξήσεις των τιμών.

«Δεν έχουμε πραγματική επιλογή», τόνισε η Καλβίνο δείχνοντας την κλίμακα της κλιματικής κρίσης. «Πρέπει να επιταχύνουμε την πράσινη μετάβαση, αλλά είναι σημαντικό να είναι μια δίκαιη μετάβαση». Η κυβέρνηση της Ισπανίας έχει θέσει ως στόχο να λαμβάνει τα 2/3 της ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας από ανανεώσιμες πηγές έως το 2026. Διαπραγματεύτηκε μια συμφωνία με συνδικάτα και εταιρείες ενέργειας για ουσιαστική απόσυρση ολόκληρης της βιομηχανίας άνθρακα της χώρας, μια διαδικασία που έγινε με τεράστια ποσά νέων κρατικών επενδύσεων σε εξορυκτικές κοινότητες και στη δημιουργία εναλλακτικών θέσεων εργασίας.

Σε μια πρωτοβουλία ορόσημο, η ισπανική κυβέρνηση θα χρησιμοποιήσει τώρα δισεκατομμύρια δολάρια σε χρηματοδότηση από το ταμείο ανάκαμψης της ΕΕ για να ενισχύσει τον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, να πλημμυρίσει τη χώρα με νέα ηλεκτρικά οχήματα και σταθμούς φόρτισης και να αποκαταστήσει τα κτίρια της Ισπανίας για να τα καταστήσει πιο αποδοτικά ενεργειακά.