Η ικανοποίηση του ναρκισσισμού

Γράφει ο Χάρης Γούλιος*

Την Κυριακή του Πάσχα, κατά τις 6 το απόγευμα, μπήκα στο Twitter για να έχω μια ιδέα για όσα γράφονταν για τις γαλλικές εκλογές. Ηταν η μέρα του β’ γύρου και, όπως είχα υποθέσει, πρώτο παγκόσμιο trend ήταν το hashtag «Elections presidentielles 2022» (προεδρικές εκλογές 2022). Δεν θα πολυλογήσω μεταφέροντας τι γραφόταν για διαρροές από τα γραφεία των υποψηφίων, για τα exit polls που θα μεταδίδονταν σε 2 ώρες, για τα πρώτα αποτελέσματα από τις υπερπόντιες περιοχές… Θα πω απλά ότι, όποιος αναζητούσε πληροφορίες για τις εκλογές από το Twitter, θα «μάθαινε» ότι ερχόταν πολιτικός σεισμός! Η Λεπέν ήταν η μεγάλη νικήτρια, ο Μακρόν είχε τελειώσει, οι ελίτ έτρεχαν να κρυφτούν για να σωθούν από την οργή του λαού!

Χιλιάδες πληρωμένα τρολ και άλλοι τόσοι άσχετοι τύποι είχαν δημιουργήσει τη δική τους πραγματικότητα. Μια αθώα Αγγλίδα σχολίαζε κάτω από ένα tweet ενός (υποτιθέμενου) δημοσιογραφικού πρακτορείου που προέβλεπε 52,8% υπέρ της Λεπέν «μα είναι δυνατόν;». Δεν ήταν βέβαια αλλά στο κύμα αυτό της παραπληροφόρησης και της ασυναρτησίας, και ο πιο ψύχραιμος άνθρωπος θα αναρωτιόταν μήπως τελικά ήταν αλήθεια αυτά που γράφονταν… Αν βέβαια, αντί να ψάχνεις τα trends, επέλεγες να διαβάζεις τι έγραφαν οι κανονικοί δημοσιογράφοι και αναλυτές στους λογαριασμούς τους, θα είχες άλλη εικόνα: ο νόμος απαγορεύει τη δημοσίευση πληροφοριών μέχρι να κλείσουν οι κάλπες αλλά με ένα tweet «Ολο και περισσότερος κόσμος μαζεύεται στο εκλογικό κέντρο Μακρόν», το έπιανες το υπονοούμενο! Αυτό είναι το Twitter! Υπάρχουν οι σοβαρές πηγές, που αν τις ξεχωρίσεις και τις ακολουθήσεις, έχεις μια καλή πηγή ενημέρωσης. Υπάρχει ταυτόχρονα ένας ωκεανός τοξικής παραπληροφόρησης.

Και μέσα σε όλα αυτά εμφανίζεται ο Ελον Μασκ. Πιστεύει, λέει, ότι πρέπει να επανέλθει η Απόλυτη Ελευθερία του λόγου και να μην υπάρχει κανένας έλεγχος στο περιεχόμενο. Ταυτόχρονα, προτείνει να αποκλειστούν οι ψεύτικοι λογαριασμοί που δημιουργούν κλίμα κατά παραγγελία. Το δεύτερο ακούγεται ωραίο (αν και δεν έχει εξηγήσει πώς θα το πετύχει). Το πρώτο είναι μια κανονική βόμβα για το Twitter, αφού, χωρίς καμιά ρύθμιση, το σημερινό ήδη προβληματικό περιβάλλον, θα χειροτερέψει ακόμη περισσότερο!

Και μην ξεχνάμε πως το Twitter δεν είναι μόνο η σύγχρονη Ψηφιακή Αγορά ιδεών, όπως λέει ο Μασκ. Είναι και επιχείρηση με 4,2 δισ. έσοδα από τη διαφήμιση (ακούγονται πολλά αλλά δεν είναι για τέτοιου μεγέθους επιχείρηση). Πιθανόν λοιπόν ο Μασκ να βλέπει μια επιχειρηματική ευκαιρία. Είναι έξυπνος, έχει συμβούλους με γνώση της τεχνολογίας, θα μπορούσε να καινοτομήσει εμπορικά και στον χώρο της κοινωνικής δικτύωσης και να αυξήσει το έσοδο. Πώς θα γίνει αυτό όμως αν εγκαταλείψει κάθε προσπάθεια ρύθμισης του περιεχομένου;

Προχθές στο βρετανικό Campaign ένας διαφημιστής σημείωνε ότι «οι πελάτες μας, αν δουν το μήνυμά τους ανάμεσα σε παραληρήματα ηλιθίων και εξάρσεις ρατσισμού, μάλλον δεν θα είναι ευχαριστημένοι»! Ο ίδιος πάντως δεν φαίνεται να παίρνει σοβαρά τις προειδοποιήσεις αυτές. Οπότε, δικαιούμαστε να κάνουμε μια δεύτερη υπόθεση. Ο Μασκ έχει πολλές άλλες πηγές εισοδήματος – δεν αγοράζει το Twitter για να βγάλει λεφτά απευθείας από αυτό. Μάλλον ικανοποιεί τον ναρκισσισμό του και επιδιώκει να ενισχύσει ακόμη περισσότερο την επιρροή του στον κόσμο που τον θαυμάζει (και είναι πρόθυμος να ακούσει τις συμβουλές του, όπως συνέβη με τα κρυπτονομίσματα). Κρίνει ότι με την κίνηση αυτή θα δυναμώσει την εικόνα του, που άλλωστε είναι αναπόσπαστο μέρος της εικόνας και των επιχειρήσεών του…

Ο Χάρης Γούλιος είναι επικοινωνιολόγος, διευθυντής Marketing του MEGA