Κάτι σαν νίκη

Καθώς πλησιάζουμε προς την 9η Μαΐου, την ημερομηνία ορόσημο που παραδοσιακά γιορτάζεται – τόσο κατά τη σοβιετική μεταπολεμική περίοδο, όσο και κατά τη μετακομμουνιστική – η συντριβή των δυνάμεων του Ναζισμού από τις δυνάμεις του Ιωσήφ Στάλιν, ο Βλαντίμιρ Πούτιν αισθάνεται στον σβέρκο του την καυτή ανάσα μιας επιτακτικής ανάγκης: να σερβίρει στον ρωσικό λαό – κατ’ επέκτασιν, στη διεθνή κοινή γνώμη – αν όχι μια καθαρή νίκη, κάτι που να μοιάζει όσο το δυνατόν πιο πολύ με νίκη. Προκειμένου να το πετύχει, γνωρίζει ότι δεν αρκεί μια μεγαλειώδης στρατιωτική παρέλαση στους δρόμους της Μόσχας, έστω και με επίδειξη των πυραύλων τελευταίας τεχνολογίας, εκείνων που διαφεύγουν από τον εντοπισμό κάθε αντιπυραυλικής άμυνας, εκτός και αν στο μεταξύ υποχρεωθεί να τους χρησιμοποιήσει, εξέλιξη που θα οδηγούσε πιθανόν σε άλλης μορφής παρενέργειες: να διέθετε πυραύλους προς επίδειξη, αλλά να μη διέθετε πλέον… Μόσχα, τουλάχιστον Μόσχα άξια επίδειξης. Συμβαίνουν αυτά με τα όπλα μαζικής ισχύος. Οταν φθάσεις στο σημείο να πατήσεις το κουμπί, δεν είσαι καθόλου σίγουρος προς ποια κατεύθυνση θα αναγκαστείς να καταμετρήσεις τις πιο ολέθριες συνέπειες.

Αναμφίβολα, ο αυταρχικός ηγέτης της Ρωσίας θα προτιμούσε μια παρέλαση στην κεντρική λεωφόρο του Κιέβου ή -από τα ολότελα, καλή και η Παναγιώταινα – της Μαριούπολης, αλλά από το πρώτο ενδεχόμενο βρίσκεται μακρύτερα από ποτέ, ενώ μια παρέλαση εν μέσω ερειπίων της δεύτερης θα θυμίζει τα μακάβρια πλάνα μιας άλλης «τουρνέ», πριν από τέσσερα χρόνια, όταν το φιλαράκι του Πούτιν και σύντροφος εν όπλοις, ο πρώην καλοκάγαθος οφθαλμίατρος Μπασάρ αλ Ασαντ, περιόδευε οδηγώντας ο ίδιος το αμάξι του και καμάρωνε για την εκθεμελίωση της αλ-Νασαμπίγια. Βλέπετε, σε εποχές που ακόμη και με το πιο ταπεινό κινητό μπορείς να τραβήξεις πλάνα και να προβληθούν σε λίγη ώρα από το CNN, καθίσταται όλο και πιο δύσκολο για τους απανταχού δικτάτορες να κάνουν τη φιγούρα τους. Μια φιγούρα, εν πάση περιπτώσει, που να προκαλεί περισσότερο θαυμασμό από αναγούλα.

Ο πειρασμός να συγκρίνει κανείς τα αδιέξοδα του Πούτιν με τα αδιέξοδα του Χίτλερ καθίσταται ολοένα και πιο ισχυρός. Σε αμφότερα τα ιστορικά παραδείγματα, ο χρόνος λειτουργεί εις βάρος του επιτιθέμενου: εάν δεν καταφέρουν να κατατροπώσουν τον αντίπαλο με έναν κεραυνοβόλο πόλεμο (το διαβόητο blitzkrieg), θα βαλτώσουν σε έναν πόλεμο διαρκούς φθοράς έως την αναπότρεπτη πλέον συντριβή τους. Βεβαίως, εξίσου σημαντικές, αν όχι σημαντικότερες είναι και οι διαφορές. Η Ουκρανία είναι ασυζητητί μια μεγάλη χώρα, αλλά ο Ζελένσκι δεν διαθέτει ούτε τα ανθρώπινα αποθέματα του Στάλιν, το ανεξάντλητο «κρέας για τα κανόνια», ούτε την αχανή ενδοχώρα, όπου εργάτες-σκλάβοι θα συναρμολογούν νυχθημερόν ατελείωτες σειρές τεθωρακισμένων. Επιπρόσθετα, η χιτλερική Γερμανία δεν μπορεί να στραγγαλίσει την παγκόσμια οικονομία, τουλάχιστον με τη σχετική άνεση που δύναται να το επιχειρήσει η πουτινική Ρωσία.

Υπάρχουν, φυσικά, και τα πυρηνικά. Ιδιόμορφος μπαμπούλας. Τρομοκρατεί εξίσου εκείνον που τον επισείει. Αυτό το γνωρίζει η Μόσχα – εξού κι επιδίδεται στην προσφιλή της τακτική, τη μέθοδο του μαστίγιου και του καρότου. Μπορεί διάφοροι κοκορόμυαλοι στη ρωσική τηλεόραση να κομπορρημονούν ότι είναι σε θέση να κάψουν το Βερολίνο σε 106 δευτερόλεπτα, το Παρίσι σε 200 δευτερόλεπτα και το Λονδίνο σε 202 δευτερόλεπτα, αλλά ο νουνεχής – λέμε, τώρα – υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ τρέχει κατόπιν να τα μαζέψει. Εμπειρος πολιτικός ο ίδιος, μπαρουτοκαπνισμένος στα διπλωματικά φόρα, φερέφωνο του Πούτιν μα χωρίς ιδιαίτερη πρεμούρα αυτοκτονίας, έχει πλήρη συναίσθηση ότι ελάχιστη απόσταση χωρίζει το «κάτι σαν νίκη» από την «ολοκληρωτική καταστροφή». Μια γουρουνότριχα.