Τι μπορεί να σημαίνει μια νίκη του Σιν Φέιν στη Βόρεια Ιρλανδία;

Για χρόνια δεν ήταν απλώς ένα πολιτικό κόμμα. Ήταν ταυτόχρονα η πολιτική έκφραση ενός ένοπλου κινήματος που συμμετείχε σε μια σύγκρουση που στοίχησε συνολικά τη ζωή σε πάνω από 3500 ανθρώπους.

Τα στελέχη του ήταν συχνά και στελέχη μιας παράνομης στρατιωτικής οργάνωσης και η πραγματική ηγεσία ήταν κοινή, ακόμη και εάν κάποια στελέχη έπρεπε να έχουν μόνο «νόμιμη» δράση. Μάλιστα για ορισμένα χρόνια η στρατηγική του περιγραφόταν ως «με την ψήφο στο ένα χέρι και το τυφέκιο Armalite στο άλλο». Γι’ αυτό και ήταν ο Μπόμπι Σαντς, φυλακισμένος και απεργός πείνας που εξελέγη το 1981 στο βρετανικό κοινοβούλιο χωρίς δυστυχώς αυτό να κάμψει την αδιαλλαξία της κυβέρνησης Θάτσερ. Ούτως ή άλλως το Σιν Φέιν διατήρησε την πάγια θέση του να αρνείται να δηλώσει πίστη στη Βασίλισσα Ελισάβετ γεγονός που δεν επέτρεπε να καταλάβει τις έδρες του στο Ουεστμίνστερ.

Όμως, από ένα σημείο και μετά το Σιν Φέιν έπαψε να είναι απλώς η πολιτική πτέρυγα του Ιρλανδικού Δημοκρατικού Στρατού, του IRA και άρχισε να γίνεται μια υπολογίσιμη πολιτική δύναμη στη διαιρεμένη Βόρεια Ιρλανδία.

Σε αυτό συνέβαλε και η μετατόπιση της ίδιας της ηγεσίας του IRA προς την πολιτική διαδικασία και τελικά την ειρήνευση, με αποκορύφωμα την Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής το 1998, την κατάπαυση του πυρός και τον σταδιακό αφοπλισμό των παραστρατιωτικών οργανώσεων.

Συνέβαλε, όμως, και η ίδια η ανάδειξη του Σιν Φέιν, υπό την ηγεσία του Τζέρι Άνταμς και του Μάρτιν Μακγκίνες, ένα χαρισματικό πολιτικό δίδυμο, που σταδιακά κατάφεραν να το αναδείξουν σε μια αναντικατάστατη πολιτική δύναμη αλλά και τον εγγυητή της ειρηνευτικής διαδικασίας. Κατάφερε να διατηρήσει τη θέση του απέναντι στη μειοψηφία που ήθελε μια πιο «σκληρή» γραμμή αλλά και σταδιακά να αυξήσει την επιρροή μέσα στην Καθολική κοινότητα της Βόρειας Ιρλανδίας απέναντι στο SDLP, το Σοσιαλδημοκρατικό Εργατικό Κόμμα, που είχε αποκηρύξει την ένοπλη δράση και ήταν παραδοσιακά η δύναμη που εκπροσωπούσε τους καθολικούς. Κατόρθωνε έτσι το Σιν Φέιν να εκπροσωπεί τη νέα γενιά του «ρεπουμπλικανικού» (δηλαδή υπέρ της ενιαίας Ιρλανδικής δημοκρατίας) κινήματος που συχνά συνδύαζε τα εθνικά αιτήματα με πιο αριστερές αναζητήσεις.

Μια νέα ηγεσία και μια οπτική για όλη την Ιρλανδία

Το ενδιαφέρον με το Σιν Φέιν είναι ότι αποτελεί μια δύναμη που δραστηριοποιείται σε όλη την Ιρλανδία και όχι μόνο στη Βόρεια. Μάλιστα, είναι μια ανερχόμενη πολιτική δύναμη της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας και στις εκλογές του 2020 ήταν το πρώτο κόμμα σε ψήφους πρώτης προτίμησης, κερδίζοντας 24,5%, έστω και εάν τελικά πήρε το 13,8% των εδρών.

Επιπλέον, το Σιν Φέιν εκμεταλλεύτηκε σημαντικά τη συγκυρία με το βρετανικό δημοψήφισμα και το Brexit, όπου είχε θέση κατά της αποχώρησης της Βόρειας Ιρλανδίας και μάλιστα είχε προτείνει και δημοψήφισμα για την επανένωση της Ιρλανδίας για την αντιμετώπιση των προβλημάτων από την αποχώρηση της Μεγάλης Βρετανίας από την ΕΕ.

Ιδιαίτερο συμβολισμό έχει και το γεγονός ότι από το 2018 πρόεδρος του Σιν Φέιν μετά τον Τζέρι Άνταμς είναι η Μαίρη Λου Μακντόναλτ, που αυτή τη στιγμή είναι η ηγέτης της μείζονος αντιπολίτευσης στη Βουλή της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας, στοιχείο που υπογραμμίζει την επιμονή ότι είναι η μόνη πανιρλανδική πολιτική δύναμη.

Για ένα κόμμα που η ηγεσία του συνήθως είχε περάσει και από την ένοπλη δράση, είναι μια τομή ότι πλέον εκπροσωπείται από μια γυναίκα, πτυχιούχο του φημισμένου Trinity College του Δουβλίνου και που κυρίως είχε νόμιμη πολιτική δράση στην Δημοκρατία της Ιρλανδίας και δεν είχε άμεση εμπειρία των Troubles όπως συνήθως αναφέρεται η περίοδος των μεγάλων συγκρούσεων των Καθολικών της Βόρειας Ιρλανδίας με τις βρετανικές αστυνομικές και στρατιωτικές δυνάμεις και τις προτεσταντικές παραστρατιωτικές οργανώσεις.

Η προοπτική πρωτιάς του Σιν Φέιν στη Βόρεια Ιρλανδία

Οι δημοσκοπήσεις μιλούν για μια πρωτιά του Σιν Φέιν και στις εκλογές της Βόρειας Ιρλανδίας την Πέμπτη 5 Μαΐου. Εάν αναλογιστούμε ότι η διαίρεση της Ιρλανδίας το 1921 έγινε επειδή οι 6 κομητείες του Βορρά είχαν προτεσταντική πλειοψηφία, θα αποτελεί μια ιστορική εξέλιξη.

Το Σιν Φέιν ούτως ή άλλως συμμετέχει στη κυβέρνηση της Βόρειας Ιρλανδίας, στη βάση των προβλέψεων της ειρηνευτικής συμφωνίας, όμως ο συνδυασμός ανάμεσα σε μια πρωτιά στη Βόρεια Ιρλανδία και το γεγονός ότι ήταν το πρώτο κόμμα στις εκλογές του 2020 στο Νότο (και πλέον η αξιωματική αντιπολίτευση) διαμορφώνει νέα δεδομένα.

Βόρεια της συνοριακής γραμμής τα πνεύματα ακόμη διαπερνώνται και από την ανάμνηση του ένοπλου αγώνα. Ενδεικτικός ο θόρυβος που υπήρξε όταν η Μακντόναλντ πήρε μέρος στην κηδεία του ιστορικού στελέχους του IRA Μπόμπι Στόρεϊ τον Ιούνιο του 2020.

Ωστόσο, στον Νότο είναι κατά βάση ένα κόμμα με αριστερή και φιλολαϊκή φρασεολογία που επικεντρώνει σε ζητήματα όπως η αντιμετώπιση της αύξησης του κόστους στέγασης, κάτι που το κάνει κόμμα υποδοχής της δυσαρέσκειας.

Στον Βορρά είναι βεβαίως και κόμμα διακυβέρνησης, ωστόσο κάνει προσπάθεια να φανεί ότι είναι και κόμμα αλλαγής. Άλλωστε, έχει αρκετή ευελιξία ώστε να προσαρμόζει τη θέση του: παραδοσιακά κατά της ΕΕ, άλλαξε τη θέση για να ενσωματώσει το φόβο από τις επιπτώσεις του Brexit.

Το μεγάλο ερώτημα είναι εάν τελικά επιβεβαιωθούν οι δημοσκοπήσεις και για πρώτη φορά η βασική πολιτική δύναμη που υποστηρίζει τον στόχο της Ενιαίας Ιρλανδίας βρεθεί να είναι η ισχυρότερη δύναμη και από τις δύο πλευρές του συνόρου. Γιατί τότε είναι πιθανό το θέμα να αρχίσει να τίθεται με διαφορετικούς όρους.