Η πιθανότητα πολέμου Ελλάδας – Τουρκίας

Πώς βλέπουν οι Αμερικανοί τις σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας; Επίκαιρο το ερώτημα, απέναντι στο οποίο τηρείται σιγή ιχθύος από πλευράς αμερικανικής κυβέρνησης. Δίνουν πολύ συγκεκριμένες και σαφείς απαντήσεις σε αυτό οι δύο απόρρητες εκθέσεις του άλλοτε συμβούλου του υπουργείου Αμυνας των ΗΠΑ Χάρι Ντινέλα του 1987, που έφερε στη δημοσιότητα ο έγκριτος συνάδελφος Παύλος Παπαδόπουλος στην «Καθημερινή» της 27ης Μαρτίου και της οποίας το πρώτο μέρος συνόψισα την προηγούμενη Κυριακή. Συνεχίζω:

• Η Ελλάδα μπορεί να πολεμήσει με την Τουρκία στο Αιγαίο και στη Θράκη, αλλά δεν μπορεί να υπερασπιστεί τη Νότια Κύπρο απέναντι σε μια αποφασιστική τουρκική επίθεση (σ.σ.: ως Νότια Κύπρο εννοεί την Κυπριακή Δημοκρατία αλλά αποφεύγει να ακριβολογήσει σεβόμενος τις τουρκικές αμφισβητήσεις).

• Σε περίπτωση πολέμου στην Κύπρο οι απώλειες και των δύο πλευρών, αλλά ειδικά στη Νότια Κύπρο σε επίπεδο ανθρώπων, εξοπλισμών και περιουσιών, αναμένεται να είναι μεγάλες.

• Σε περίπτωση ελληνοτουρκικού πολέμου στο Αιγαίο, η πιθανότητα μιας τουρκικής επίθεσης στη Νότια Κύπρο θα αυξηθεί δραματικά – ειδικά αν η Τουρκία υποστεί βαριές απώλειες στο Αιγαίο.

• Τα επίπεδα των τουρκικών δυνάμεων στην Κύπρο αντιπροσωπεύουν έναν παράγοντα αυτοσυγκράτησης για την Ελλάδα σε ό,τι αφορά τις σκέψεις για μια ελληνοτουρκική σύγκρουση στο Αιγαίο.

• Αναμένεται ότι η στρατιωτική ισορροπία που σήμερα υπάρχει ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Τουρκία στο Αιγαίο θα αρχίσει να μετακινείται προς όφελος της Τουρκίας μέσα στην επόμενη δεκαετία (εννοεί τη δεκαετία 1988-1998, πράγμα που επιβεβαιώθηκε).

• Η Ελλάδα είναι παρανοϊκή με ό,τι αφορά την ασφάλεια των νησιών της και της Θράκης. Περισσότερα και πιο αποτελεσματικά αντιαεροπορικά και αντιαρματικά συστήματα θα την κάνουν να αισθάνεται πιο ασφαλής (σ.σ.: κάτι που πραγματοποιήθηκε τα τελευταία χρόνια).

• Η πιθανότητα ελληνοτουρκικού πολέμου θα μειωθεί αν επιλυθούν οι διαφορές στο Αιγαίο ή αν λυθεί το Κυπριακό. Η Ελλάδα είναι πιο πιθανό να αρχίσει εκείνη τις εχθροπραξίες κατά της Τουρκίας. Καθώς όμως η Τουρκία θα γίνεται ισχυρότερη, η πιθανότητα να αρχίσει η Ελλάδα πρώτη εχθροπραξίες είναι πιθανόν να υποχωρήσει.

• Η Ελλάδα και η Τουρκία έχουν την τάση να υπερεκτιμούν τις δυνατότητες αλλήλων.

• Το ζήτημα που χωρίζει Ελλάδα και Τουρκία και φαίνεται ότι έχει τις περισσότερες πιθανότητες να προκαλέσει μια ελληνοτουρκική σύρραξη είναι η αντίληψη του κάθε κράτους για τα δικαιώματά του στην υφαλοκρηπίδα. Κάθε απόπειρα της Ελλάδας να προχωρήσει σε έρευνες και γεωτρήσεις πέρα από τα χωρικά ύδατα των νησιών της θα συνοδευτεί από αντίστοιχες απόπειρες της Τουρκίας στα διαφιλονικούμενα ύδατα του Αιγαίου. Αν οι Ελληνες αναλάβουν δράση απέναντι σε τουρκικά ερευνητικά πλοία, το αποτέλεσμα θα είναι ένας ελληνοτουρκικός πόλεμος.

• Οι Ελληνες κατά τη διαίρεση της Κύπρου το 1987 έκαναν αποφασιστική προσπάθεια να ενημερώσουν τους εκπροσώπους των ΗΠΑ στην Αθήνα για τη σοβαρότητα της κατάστασης και τις πιθανές προεκτάσεις των γεγονότων καθώς αυτά εξελίσσονται.

Οι ψυχρές αυτές διαπιστώσεις της απόρρητης έκθεσης Ντινέλα προσδιορίζουν με σαφήνεια πώς προσεγγίζει η αμερικανική πλευρά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις καθώς και το ενδεχόμενο ενός ελληνοτουρκικού πολέμου.