Τουρκία: Θα πετάξει την ευκαιρία η συμμαχία κατά του Ερντογάν;

Αν υπήρχαν οι οποιεσδήποτε αμφιβολίες για τo πόσο αποφασισμένος είναι ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου να αναμετρηθεί προσωπικά με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, διαλύθηκαν όταν ανέβηκε στο βήμα της τουρκικής Βουλής την περασμένη εβδομάδα.

Απευθυνόμενος σε βουλευτές του κόμματός του, του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), ο 73χρονος δήλωσε έτοιμος για μια «μεγάλη μάχη» κατά της αυξανόμενης ένδειας, του εξοντωτικού πληθωρισμού και της επώδυνης αδικίας που ρημάζουν τη χώρα. Δεκατρείς μήνες πριν από τις επόμενες προγραμματισμένες εκλογές, προειδοποίησε τυχόν αντιπάλους στους κόλπους του αντιπολιτευόμενου συνασπισμού: «Είτε ενώστε τις δυνάμεις σας με τις δικές μου ή βγείτε από τον δρόμο μου».

Επικεφαλής του κεμαλικού CHP από το 2010, ο Κιλιτσντάρογλου δεχόταν χρόνια τη χλεύη του Ερντογάν για τις ήττες του στις κάλπες. Το 2019, ωστόσο, το κόμμα του κατάφερε να πάρει τον έλεγχο τόσο της Κωνσταντινούπολης όσο και της Αγκυρας. Και στον ίδιο πιστώνεται πρωτίστως η οικοδόμηση της «Συμμαχίας του Εθνους», ενός ετερόκλητου συνασπισμού έξι κομμάτων με κοινό στόχο την ανατροπή του Ερντογάν.

Αναλυτές θεωρούν πως η απόφασή τους να συνεργαστούν, σε συνδυασμό με τη λαϊκή δυσφορία για την κατάσταση της τουρκικής οικονομίας, προσφέρει στους αντιπάλους του τούρκου προέδρου τις καλύτερες μέχρι σήμερα πιθανότητές τους. Και εντούτοις, όπως επισημαίνουν οι «Financial Times», υπάρχει ολοένα και μεγαλύτερη ανησυχία πως η συμμαχία θα πετάξει την ευκαιρία.

Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ενίσχυσε τους φόβους. Παρότι ο πόλεμος επιβάρυνε περαιτέρω την τουρκική οικονομία, έδωσε στον Ερντογάν την ευκαιρία να παίξει ρόλο διαμεσολαβητή, στιλβώνοντας την εικόνα του ως σημαντικού διεθνούς παράγοντα. Επιπλέον προειδοποιήσεις πρόσφεραν οι πρόσφατες εκλογές στην Ουγγαρία, όπου μια συμμαχία έξι αντιπολιτευόμενων κομμάτων απέτυχε να νικήσει τον Βίκτορ Ορμπαν.

Για πολλούς στην αντιπολίτευση, όμως, ο μεγαλύτερος φόβος είναι πως ο Κιλιτσντάρογλου θα επιμείνει να κατεβεί εκείνος ως αντίπαλος του Ερντογάν – και πως ο τελευταίος θα τον φάει ζωντανό, αφού δεν έχει το απαραίτητο χάρισμα για να κινητοποιήσει τους ψηφοφόρους και να νικήσει έναν «μαχητή του δρόμου» σαν τον τούρκο πρόεδρο.

Οι δημοσκοπήσεις, βέβαια, επιμένουν πως υπάρχουν δύο δυνητικοί υποψήφιοι που μπορούν να κερδίσουν καθαρά τον 68χρονο Ερντογάν. Είναι ο 66χρονος Μανσούρ Γιαβάς και ο 51χρονος Εκρέμ Ιμάμογλου, οι αντιπολιτευόμενοι δήμαρχοι της Αγκυρας και της Κωνσταντινούπολης. Συντηρητικός και εθνικιστής, αλλά και κρατημένος και ικανός πολιτικός, ο Γιαβάς μπορεί να κερδίσει πολλούς ψηφοφόρους του Ερντογάν, λένε οι υποστηρικτές του. Μπορεί επίσης να επιβλέψει το σχέδιο της αντιπολίτευσης να καταργήσει το εκτελεστικό προεδρικό σύστημα που εγκατέστησε ο Ερντογάν το 2018 και να αποκαταστήσει τον ρόλο του κοινοβουλίου. Οι περισσότεροι αναλυτές, ωστόσο, θεωρούν τον Ιμάμογλου ως ισχυρότερο υποψήφιο.

«Είναι δημοφιλής, νέος, αεικίνητος. Μπορεί να χειριστεί τον Ερντογάν και ο Ερντογάν θα φαίνεται γέρος μπροστά του» λέει χαρακτηριστικά ο Αλί Τσαρκόγλου. «Πού και πού χάνει την ψυχραιμία του, αλλά στην τουρκική πολιτική αυτό θεωρείται έως και ελκυστικό χαρακτηριστικό». Οι αντίπαλοι του Ιμάμογλου, βέβαια, υποστηρίζουν πως είναι «υπερβολικά φιλόδοξος» για να τον εμπιστευτεί η αντιπολιτευόμενη συμμαχία: «Θα μπορούσε να γίνει ένας νέος Ταγίπ Ερντογάν» δήλωσε στέλεχος ενός από τα μικρότερα κόμματα της αντιπολίτευσης.

«Κανείς δεν το θέλει αυτό. Απαξ και βρεθείς σε αυτή τη θέση, με όλες αυτές τις εξουσίες, μπορείς να κάνεις ό,τι θέλεις». Τα μόνα κοινά που έχει ο Ιμάμογλου με τον Ερντογάν, αντέτεινε συνεργάτης του, είναι μια καταγωγή από τη Μαύρη Θάλασσα και ένα σύντομο νεανικό πέρασμα από το ποδόσφαιρο – τίποτε άλλο.

Η τελική απόφαση θα ληφθεί έπειτα από παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις και περίπλοκους υπολογισμούς των έξι ηγετών στο τραπέζι της Συμμαχίας του Εθνους. Η αντιπολίτευση δεν δείχνει όμως να βιάζεται. Και ο Οζέρ Σενκάρ, επικεφαλής του ινστιτούτου δημοσκοπήσεων Metropoll, ανησυχεί πως σπαταλά πολύτιμο χρόνο. Ο Ερντογάν μπορεί να αποφασίσει να προκηρύξει πρόωρες εκλογές το φθινόπωρο, προειδοποιεί, αν θεωρεί ότι είναι αρκετά πρόσφορες οι συνθήκες για εκείνον ή ότι μπορεί να τις βελτιώσει με μερικά λαϊκιστικά δωράκια στους ψηφοφόρους. Και η αντιπολίτευση θα βρεθεί τότε να τρέχει πίσω από τον χρόνο.