Υποσιτισμένη πολιτική

Τα διάφορα επιδόματα που επινοούνται για την ανακούφιση των Ευρωπαίων από την ακρίβεια δεν έχουν σχέση με ένα προσωπικό εργασιακό, οικονομικό επίτευγμα του δικαιούχου, αλλά παίρνουν τον χαρακτήρα «παραχώρησης». Ως έκτακτο (άρα ανεπανάληπτο, θνησιγενές) χαρτζιλίκι. Σου δίνουν – στην εφηβεία σου – χαρτζιλίκι οι γονείς για να βγεις το Σ-Κ. Το άλλο Σ-Κ θα χρειαστεί πάλι να ζητήσεις. Τα γεύματα ανθρωπιστικών οργανώσεων ναι μεν συντηρούν, αλλά ουδόλως συμβάλλουν στην ανάκτηση της αυτοεκτίμησης από τους λήπτες. Με αυτή την έννοια, τα επιδόματα δεν αποτελούν λυτρωτικό μηχανισμό. Λύνουν εν μέρει το ταμειακό πρόβλημα, όχι το οικονομικό.

Η επεκτεινόμενη πολυεπίπεδη κρίση (που μορφοποιείται από τον πόλεμο, αλλά δεν παράγεται μόνο από αυτόν) σχετίζεται με την υφή της προσωπικής οικονομίας, με την εργασιακή καταξίωση, τον «επιτευγματικό» χαρακτήρα του αποκτημένου αγαθού. Του αγαθού που δεν σχετίζεται με την ελεημοσύνη, αλλά με την εργασία, με τη χρησιμότητα. Αλλο η συνδρομή στην έκτακτη καταστροφή, άλλο η συστημική παραμόρφωση της κοινωνικής ισορροπίας με ένα ρεγάλο. Οι Ευρωπαίοι (όλοι οι πολίτες) αναζητούν και συμβολικές επιβεβαιώσεις, όχι μόνο ταμειακές ανακουφίσεις. Βασικό πρόβλημα της περιόδου της χρεοκοπίας και των Μνημονίων, στον πρωτοποριακό, ως προς την κρίση, τόπο μας, ήταν η αδυναμία ύπαρξης εθνικής «επιμελητείας». Με τις διατροφικές ανάγκες καλυμμένες κατά το 30% από την εθνική παραγωγή, τι αντίσταση μπορούσες να ορθώσεις;

Η Ευρώπη, χωρίς λύση του στρατηγικού ενεργειακού της προβλήματος (αλλά και του διατροφικού), τι πολιτικά περιθώρια έχει; Καταλήγει σε υψηλόφωνη ρητορική, είτε ενδίδοντας, εν τέλει, στη σκληρή και αναγκαστική συναλλαγή με τη Ρωσία είτε ανεβάζοντας τις τιμές παντού, χάνοντας το πολιτικό κοινό της. Επιμένω: η πολιτική μετάλλαξη (για την οποία έχω γράψει σε πολλά κείμενα) είναι ήδη τερατώδης, θα γίνει πιο συμπαγής, πιο μαζική, πιο αποκρουστική. Συμμορίες «εκδικητών» στις συνοικίες θα βιαιοπραγούν, αποκαθιστώντας μια, συμβολικά και χρηματικά, διαταραγμένη τάξη. Και οι μικροαστοί θα δέχονται ευμενώς την αισθητική και συμπεριφορά των συμμοριών.

Να μου το θυμάστε. Φαινόμενα συμμοριτισμού που στο δοκιμαστικό εργαστήριο της χώρας μας συνέβησαν κατά την έξαρση της οικονομικής, πολιτιστικής, ταυτοτικής κρίσης και εξακολουθούν υπόσκαφα να διευρύνονται, θα επεκταθούν σε όλο τον ευρωπαϊκό χώρο. Οι ουκρανοί πρόσφυγες (όπως έχει συμβεί προηγουμένως κατά την προσφυγική κρίση από τις χώρες της Ασίας, της Μέσης Ανατολής και της Κεντρικής Αφρικής) σιγά σιγά θα εκλαμβάνονται και αντιμετωπίζονται ως βάρη, ως αίτιοι της φτώχειας. Ως ανατροπείς των μικροαστικών ηθών, ως παρίες.

Η πιο ισχυρή πολιτική μνήμη είναι το προσωπικό ταμείο. Αυτό αναπτύσσει ή αποδομεί τις κοινωνικές σχέσεις και τα πολιτικά πρωτόκολλα. Με αυτούς τους όρους, η κρίση δεν είναι πολύπλευρη, διάπλευρη. Σε πολλά κείμενα της κατοχικής και εμφυλιοπολεμικής περιόδου βλέπεις ότι ένας ιδεολογικός εκλεκτικισμός αφαιρεί από την εξιστορούμενη ιστορία την ενδιάμεση λάσπη.

Ανάμεσα σε μεγάλα κατορθώματα και μεγάλα εγκλήματα, υπήρχε η μικρή τερατωδία που τύλιγε σχέσεις, κατάπινε ανθρώπους. Υπήρχε ο Γοργοπόταμος, υπήρχαν οι δωσίλογοι που εξελίχθηκαν στους πιο συστηματικούς και επαγγελματίες αντικομμουνιστές (και αντικεντρώους, αντιδημοκράτες), αλλά υπήρχαν και τα χαμηλόφωνα καθημερινά «καρφώματα» των γειτόνων, ο χαφιεδισμός, η εγκληματικότητα του μαυραγοριτισμού. Το ευρωπαϊκό σύστημα χωρίς μηχανισμούς πρόβλεψης θα καταλήγει στην επιδοματική εξαγορά, αφού δεν μπορεί να σχεδιάσει υψηλή πολιτική. «Διάπλευρη» κρίση.