Βόρεια Κορέα: Τα (πυρηνικά) διδάγματα του πολέμου στην Ουκρανία

Η Βόρεια Κορέα μόλις βρήκε άλλη μια καλή δικαιολογία για να συνεχίσει το πυρηνικό της πρόγραμμα, υποστηρίζει ανάλυση του CNN, αναφερόμενη στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

Όπως αναφέρει το αμερικανικό μέσο, το γεγονός ότι μια από τις ελάχιστες χώρες που έχουν παραχωρήσει οικειοθελώς το πυρηνικό τους οπλοστάσιο αυτή τη στιγμή δέχεται επίθεση ακριβώς από τη χώρα στην οποία έδωσε τις πυρηνικές κεφαλές της, σίγουρα δεν περνά αδιάφορο στους αξιωματούχους της Πιονγιάνγκ.

Μάλιστα, το CNN επικαλείται την άποψη αναλυτών, που συμπεραίνουν ότι οι πράξεις της Μόσχας δημιούργησαν τις τέλειες συνθήκες για τη διεύρυνση του πυρηνικού προγράμματος του ασιατικού κράτους.

• Διαβάστε επίσης: Ουκρανία: Το επόμενο «καυτό» μέτωπο του πολέμου θα είναι στη Μαύρη Θάλασσα

Όχι μόνο επειδή η Βόρεια Κορέα μπορεί να χρησιμοποιήσει την καταστροφή της Ουκρανίας για να ενισχύσει το αφήγημα ότι της χρειάζονται πυρηνικά για την επιβίωσή της, αλλά και επειδή ο ηγέτης της, Κιμ Γιονγκ Ουν, δεν αποκλείεται να διαπιστώσει ότι όσο τα μάτια του πλανήτη είναι στραμμένα στην Ευρώπη, ο ίδιος μπορεί να δρα λίγο-πολύ ανενόχλητος.

Διχασμένη απέναντι στον πόλεμο στην Ουκρανία, η διεθνής κοινότητα μάλλον δεν θα έχει διάθεση να επιβάλει κυρώσεις στο απομονωμένο «βασίλειο». Πράγματι, μέχρι στιγμής δεν έχει επιτευχθεί ούτε η ομόφωνη καταδίκη της πρόσφατης δοκιμής πυραύλων ICBM από τη Βόρεια Κορέα. Επιπλέον, το πιθανό εμπάργκο στο ρωσικό αέριο και αργό, θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για ενεργειακές συμφωνίες μεταξύ Μόσχας και Πιονγκιάνγκ – ιδεολογικών συμμάχων που συνδέονται με μια φιλία που χρονολογείται από τη δεκαετία του 1950.

Το χειρότερο σενάριο, σύμφωνα με ειδικούς, είναι μια άλλοτε αδιανόητη αλυσίδα γεγονότων που θα μπορούσε να καταλήξει στην αναζωπύρωση των συγκρούσεων στην Κορέα, με τη Βόρεια Κορέα ακόμη και να επιχειρεί εισβολή στη Νότια, αν και οι περισσότεροι θεωρούν ότι κάτι τέτοιο παραμένει εξαιρετικά απίθανο.

Σύμφωνα με τον καθηγητή Αντρέι Λανκόφ, του Πανεπιστημίου Kookmin, το δίδαγμα που αντλεί η Βόρεια Κορέα από τον πόλεμο στην Ουκρανία είναι απλό:

«Ποτέ, μα ποτέ, μην παραδίδεις τα πυρηνικά όπλα σου».

Ένα πυρηνικό μάθημα, από την Ουκρανία στον Σαντάμ και τον Καντάφι

Η εισβολή της Μόσχας στο γείτονά της έχει ενισχύσει ένα μήνυμα που βρισκόταν στη σκέψη της Πιονγιάνγκ εδώ και δεκαετίες, εξηγεί στο CNN ο Λανκόφ.

Όταν η Ουκρανία ήταν ακόμη μέρος της ΕΣΣΔ, φιλοξενούσε στην επικράτειά της χιλιάδες πυρηνικές κεφαλές. Τις παραχώρησε οικειοθελώς στη Ρωσία μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991, ως μέρος μιας συμφωνίας του 1994, που προέβλεπε την προστασία της εθνικής της κυριαρχίας από τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Ρωσία – μια συμφωνία που έγινε γνωστή ως Μνημόνιο της Βουδαπέστης.

Τώρα, η Ουκρανία έχει πέσει θύμα της ίδιας της χώρας που είχε συμφωνήσει να την προστατεύσει – και η οποία παραπέμπει διαρκώς στο πυρηνικό της οπλοστάσιο για να προειδοποιήσει τη Δύση να μην παρέμβει.

Θα μπορούσε η Μόσχα να είχε εισβάλει αν η Ουκρανία είχε διατηρήσει τα πυρηνικά της;

Οι περισσότεροι ειδικοί πιστεύουν πως όχι, και τη Πιονγιάνγκ κατά πάσα πιθανότητα συμμερίζεται αυτή την άποψη.

«Τώρα οι Βορειοκορεάτες έχουν άλλη μια επιβεβαίωση αυτού του μαθήματος, μετά το Ιράκ και τη Λιβύη», παρατηρεί ο Λανκόφ.

Η Πιονγιάνγκ επικαλείται συχνά τις εμπειρίες του Σαντάμ Χουσεΐν και του Μουαμάρ Καντάφι, πρώην ηγετών του Ιράκ και της Λιβύης, για να δικαιολογήσει το πυρηνικό της πρόγραμμα, τόσο στους πολίτες της όσο και στον πλανήτη. Και οι δυο αυταρχικοί ηγέτες έχασαν την εξουσία – και εντέλει τις ζωές τους – αφού πρώτα ανέστειλαν τις πυρηνικές τους προσπάθειες.

Η ρωσική εισβολή θα μπορούσε να μεγεθύνει αυτή την οπτική, και να έχει παράλληλα «πολύ αρνητικές επιπτώσεις» στη σκέψη του αυταρχικού ηγέτη της χώρας, σύμφωνα με τον Λι Σανγκ-χιουν, πρόεδρος και ερευνητή του Ινστιτούτου Senjong.

Όπως λέει, ο Κιμ κατά πάσα πιθανότητα θα αντιδράσει με έναν και μόνο τρόπο: θα αποκτήσει «ακόμη μεγαλύτερη εμμονή με τα πυρηνικά όπλα και τις πυραυλικές δυνατότητες».

Πυρηνικές δοκιμές

Ακόμη και πριν τη ρωσική εισβολή, αναφέρει το CNN, υπήρχαν ενδείξεις ότι η Βόρεια Κορέα αναβάθμιζε το πυρηνικό της πρόγραμμα.

Το Σάββατο, πραγματοποίησε τη 14^η πυραυλική δοκιμή του έτους – ενδεικτικά, στη διάρκεια του 2020 είχε πραγματοποιήσει μόλις τέσσερις, ενώ το 2021 οκτώ. Ένας από τους πυραύλους που δοκιμάστηκαν φέτος πιστεύεται ότι ήταν IBCM (διηπειρωτικός βαλλιστικός πύραυλος), ικανός να φτάσει ακόμη και την ενδοχώρα των ΗΠΑ. Ήταν η πρώτη δοκιμή διηπειρωτικού πυραύλου μετά το 2017, ενώ εικάζεται ότι θα ακολουθήσουν και άλλες.

Ο Κιμ, σε στρατιωτική παρέλαση στις 25 Απριλίου, ξεκαθάρισε ότι έχει στόχο να δώσει πλήρη ώθηση στο πυρηνικό του πρόγραμμα.

Και δορυφορικές εικόνες δείχνουν ότι η Πιιονγιάνγκ επιχειρεί να ανακτήσει την πρόσβαση στο υπόγειο πεδίο δοκιμών της στην Πουγκιέ-ρι, σύμφωνα με νοτιοκορεάτες αξιωματούχους και δεξαμενές σκέψης.

Αμερικανοί αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι η Βόρεια Κορέα ίσως είναι έτοιμη να συνεχίσει τις πυρηνικές δοκιμές της ήδη από αυτό το μήνα.

Με φόντο τη ρωσική εισβολή – και τις παρεπόμενες διεθνείς κυρώσεις – η Πιονγιάνγκ έχει στη διάθεσή της την τέλεια συγκυρία για να δράσει, υποστηρίζουν οι αναλυτές.
«Υπάρχουν ορισμένες ενδιαφέρουσες και ίσως αθέλητες επιπτώσεις από τη δυτική αντίδραση στη Ρωσία, και συγκεκριμένα η πλήρης απομόνωση της Ρωσίας από την παγκόσμια οικονομία και η τεράστια πίεση που προκάλεσαν οι κυρώσεις. Πιστεύω ότι υπάρχουν ελάχιστα κίνητρα για την επιβολή νέων κυρώσεων στη Βόρεια Κορέα», υποστηρίζει ο Ανκίτ Πάντα, ερευνητής στο Πρόγραμμα Πυρηνικής Πολιτικής του Κληροδοτήματος Κάρνεγκι για τη Διεθνή Ειρήνη.

Ο προφανής διχασμός μεταξύ των μόνιμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών – με τη Ρωσία και την Κίνα στη μια πλευρά, τη Βρετανία, τις ΗΠΑ και τη Γαλλία στην άλλη – συνεπάγεται ότι είναι αδύνατον να προκύψει μια κοινή στρατηγική αντιμετώπισης της Βόρειας Κορέας.

«Είναι αρκετά ξεκάθαρο ότι Κίνα και Ρωσία θα μπλοκάρουν οποιεσδήποτε επιπλέον κυρώσεις και η αλήθεια είναι ότι δεν είναι πολύ ξεκάθαρο σε τι άλλο θα μπορούσαν να επιβληθούν κυρώσεις», τονίζει ο Λανκόφ.

Ακόμη και μια έβδομη πυρηνική δοκιμή είναι πιθανό να μην έχει τη συνήθη αρνητική αντίδραση του Πεκίνου. «Η Κίνα δεν πρόκειται να χαρεί με τις πυρηνικές δοκιμές, αλλά θα το καταπιούν», υποστηρίζει μιλώντας στο CNN.

Στήριξη της Βόρειας Κορέας από τη Ρωσία;

Το πιθανότερο είναι μάλιστα ότι η Βόρεια Κορέα θα ωφεληθεί οικονομικά από το εμπάργκο διάφορων χωρών στο ρωσικό πετρέλαιο και αέριο. Η φτωχή χώρα θα πάρει με χαρά μέρος των «ορφανών» ενεργειακών πόρων, πιθανώς σε τιμή έκπτωσης, ενώ οι εις βάρος της αμερικανικές κυρώσεις δεν θα αποτελούν πλέον εμπόδιο για τη σύναψη συμφωνιών με τη Ρωσία.

«Πιστεύω ότι η Ρωσία θα παρέχει περισσότερη οικονομική και ενεργειακή στήριξη στη Βόρεια Κορέα», δήλωσε ο Ραμόν Πατσέκο Πάρδο, επικεφαλής KF-VUB του κορεάτικου τομέα του Ινστιτούτου Ευρωπαϊκών Μελετών του Πανεπιστημίου Vije Univeristeit στις Βρυξέλλες.

«Η στήριξη θα αφορά σίγουρα το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, αλλά θα μπορούσε να συμπεριλάβει και τρόφιμα και λιπάσματα και οτιδήποτε άλλο χρειάζεται η Βόρεια Κορέα».

Το ενδεχόμενο η Βόρεια Κορέα να συνταχθεί στο πλευρό της Ρωσίας δεν αποτελεί έκπληξη.

Οι σχέσεις των δυο κρατών γεννήθηκαν στη διάρκεια του Πολέμου της Κορέας (1950-53), ενώ για πολλές δεκαετίες μοιράζονταν την ίδια κομμουνιστική ιδεολογία.
Η πρώην Σοβιετική Ένωση ήταν μεγάλος ευεργέτης της Βόρειας Κορέας, υποστηρίζοντας οικονομικά το καθεστώς των Κιμ. Αν και πλέον το συγκεκριμένο καθήκον το έχει αναλάβει η Κίνα, η επιστροφή του αυταρχισμού στη Ρωσία του Βλαντίμιρ Πούτιν έχει βοηθήσει τις σχέσεις των δυο κρατών να ανακάμψουν, σύμφωνα πάντα με την ανάλυση του CNN.

«Στην Πιονγιάνγκ κατά κάποιο τρόπο αισθάνονταν απέχθεια για τη δημοκρατική και φιλελεύθερη – ή έστω ημιδημοκρατική και ημιφιλελεύθερη – Ρωσία που υπήρχε κάποτε, και ουσιαστικά χαιρέτισαν τον Πούτιν ως έναν ηγέτη που οδηγούσε τη χώρα του στη σωστή κατεύθυνση», σημείωσε ο Λανκόφ.

Οι φευγαλέες απόπειρες προσέγγισης του Κιμ με τις ΗΠΑ, όπως εκφράστηκαν μέσα από τις τρεις συσκέψεις με τον πρώην αμερικανό πρόεδρο, Ντόναλντ Τραμπ, εντέλει δεν είχαν σημαντικά αποτελέσματα – με το CNN να υποστηρίζει, μάλιστα, ότι ο βορειοκορεάτης ηγέτης απλώς επιβεβαίωσε ότι οι πιο φυσικές και επικερδείς του συμμαχίες, είναι εκείνες που διατηρεί με την Κίνα και τη Ρωσία.

Από την πλευρά της, η Πιονγιάνγκ έχει ξεκαθαρίσει ότι κατηγορεί την Ουκρανία για τον πόλεμο. «Η ρίζα του κακού της ουκρανικής κρίσης βρίσκεται απολύτως στην ηγεμονική πολιτική των ΗΠΑ και της Δύσης που αντιμετωπίζουν τις άλλες χώρες με αυθαιρεσία και κάνουν κατάχρηση της εξουσίας τους», ανέφερε η σχετική ανακοίνωση του Υπουργείου Εξωτερικών.

Υπάρχει περίπτωση εισβολής της Βόρειας Κορέας στη Νότια;

Μετά τη ρωσική εισβολή, παρατηρεί το CNN, η ρητορική της Βόρειας Κορέας απέναντι στη Νότια έχει αλλάξει.

Τον περασμένο μήνα, η αδερφή του Κιμ, Κιμ Γιο Γιονγκ, προειδοποίησε ότι αν η Νότια Κορέα αναγκαστεί να αντιμετωπίσει τον βορειοκορεάτικο στρατό, θα «έρθει αντιμέτωπη με μια μοίρα που λίγο θα απέχει από την απόλυτη καταστροφή και ισοπέδωση».

Η απειλητική γλώσσα είναι παράδοση για την Πιογιάνγκ. Το καινούργιο είναι ότι, από την εισβολή και έπειτα, αναλυτές όπως ο Λακόφ αναρωτιούνται αν η Βόρεια Κορέα θα σκεφτόταν να εισβάλει ξανά στη Νότια, όπως είχε κάνει πριν από επτά δεκαετίες, όταν η εισβολή της είχε προκαλέσει τον Πόλεμο της Κορέας το 1950.

Επί πολλά χρόνια το σενάριο αυτό θεωρούνταν απίθανο. Οι περισσότεροι ειδικοί εξακολουθούν να εκτιμούν ότι η μετατόπιση είναι πολύ περιορισμένη, όμως και μόνο το γεγονός ότι το ζήτημα συζητιέται ξανά είναι αξιοσημείωτο.

«Το πιθανότερο είναι πως οι Βορειοκορεάτες ονειρεύονται ξανά κάτι που κάποτε σκέφτονταν σοβαρά, όμως κόντεψαν να ξεχάσουν τα τελευταία χρόνια. Και αυτό είναι η κατάκτηση του νότου», υποστηρίζει από την πλευρά του ο Λανκόφ.

Προς το παρόν, το σενάριο μοιάζει απίθανο. Όμως κανείς δεν ξέρει τι θα γίνει στο μέλλον.

«Ίσως, ίσως ο αμερικανός πρόεδρος του 20145 ή του 2055 δεν θα ρισκάρει την ασφάλεια του Σαν Φρανσίσκο για να σώσει τη Σεούλ», σημειώνει ο Λανκόφ στο CNN. «Μέχρι τότε, οι Βορειοκορεάτες θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν διηπειρωτικούς πυραύλους ή υποβρύχια εξοπλισμένα με πυρηνικά για να τρομοκρατήσουν τους Αμερικανούς, για να τους εκβιάσουν ώστε να μείνουν εκτός της σύγκρουσης».