Η μπούρκα σφραγίζει και τη «δεύτερη φορά Ταλιμπάν»

Αλλάξαμε, δεν είμαστε οι ίδιοι. Οι γυναίκες θα έχουν δικαιώματα στο Αφγανιστάν και οι πρώην αντίπαλοί μας δεν έχουν να φοβούνται τίποτα. Ο κόσμος πρέπει να μας εμπιστευθεί και να μας αναγνωρίσει. Αυτά είναι μερικά από τα μηνύματα που έστελνε η ηγεσία των Ταλιμπάν μετά την εκδίωξη των αμερικανικών και άλλων δυτικών δυνάμεων από την Καμπούλ, τον περασμένο Αύγουστο, η οποία τους διασφάλισε την επιστροφή στην εξουσία.

Ορισμένοι δε, παρά τις αμφιβολίες που είχαν, έμοιαζαν πρόθυμοι να τους δώσουν την ευκαιρία να αποδείξουν εάν και κατά πόσο ήταν αλήθεια όσα έλεγαν και υπόσχονταν. Τα μέχρι σήμερα δείγματα γραφής, όμως, τους έχουν απογοητεύσει, ενώ η τελευταία εξέλιξη μοιάζει να σβήνει και τις τελευταίες αυταπάτες. Πείθοντας, έτσι, ότι η «δεύτερη φορά Ταλιμπάν» δεν θα διαφέρει ιδιαιτέρως από την πρώτη, την περίοδο 1996-2001.

Οι γυναίκες «πρέπει να φορούν ένα τσαντόρ (μπούρκα από το κεφάλι μέχρι τα πόδια), όπως απαιτεί η παράδοση και ο απαιτούμενος σεβασμός», αναφέρει χαρακτηριστικά το διάταγμα που εκδόθηκε το Σάββατο και φέρει την υπογραφή του ανώτατου ηγέτη του Αφγανιστάν και επικεφαλής των Ταλιμπάν, Χιμπατουλάχ Ακουντζάντα. «Οι γυναίκες που δεν είναι πολύ μεγάλες σε ηλικία ή πολύ νέες οφείλουν να καλύπτουν το πρόσωπό τους, εκτός των ματιών, όπως επιτάσσουν οι κανόνες της σαρία (ο ισλαμικός νόμος), έτσι ώστε να αποφεύγουν τις προκλήσεις όταν συναντώνται με άνδρες που δεν ανήκουν στις τάξεις των μαχράμ (οι στενοί συγγενείς)», προσθέτει το διάταγμα.

Η αλήθεια, βεβαίως, είναι ότι τυπικά δίνεται η δυνατότητα στις γυναίκες να υπακούσουν στις νέες εντολές φορώντας με κατάλληλο τρόπο τη χιτζάμπ (η γνωστή μαντίλα) ή τη νικάμπ (ένα επίσης ολόσωμο πέπλο που αφήνει ελεύθερη την περιοχή των ματιών). Ομως, οι ίδιοι οι Ταλιμπάν έσπευσαν να… διευκρινίσουν πως «η καλύτερη χιτζάμπ είναι το τσαντόρ», μην αφήνοντας αμφιβολία για τις προθέσεις τους. Πολύ περισσότερο καθώς αυτές συνοδεύονται και από αυστηρές ποινές για τους άνδρες που είναι είτε οι «κεφαλές των σπιτιών» είτε οι εργοδότες και δεν θα φροντίσουν για την τήρηση των κανόνων. Με την πρώτη διαπιστωμένη παράβαση, συγκεκριμένα, προβλέπεται μια κατ’ οίκον επίσκεψη για συστάσεις. Στη δεύτερη, ο υπεύθυνος θα καλείται σε ακρόαση στο υπουργείο, ενώ με την τρίτη θα φυλακίζεται επί τριήμερο. Στην περίπτωση που δεν υπάρξει συμμόρφωση ούτε τότε, θα παραπέμπεται στο ισλαμικό δικαστήριο, που θα αποφασίζει για την ποινή του.

Κερασάκι στην τούρτα

Το νέο διάταγμα έρχεται να προστεθεί σε μια σειρά αντιδραστικών ρυθμίσεων για τις γυναίκες, οι οποίες δεν μπορούν πλέον να διανύουν μεγάλες αποστάσεις ασυνόδευτες, ενώ τους συνιστάται να μένουν σπίτι εάν δεν έχουν σοβαρή δουλειά. Ακολουθεί δε εκείνο που αφορά στον επ’ αόριστον αποκλεισμό των κοριτσιών από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, που ανακοινώθηκε (μάλλον απρόσμενα) στα τέλη Μαρτίου, το ίδιο πρωί που επρόκειτο να ξανανοίξουν τα σχολεία ύστερα από ένα εξάμηνο και ενώ χιλιάδες μαθήτριες περίμεναν έξω από αυτά για να διαβούν την πύλη του κόσμου της γνώσης.

Οι αντιδράσεις του ΟΗΕ, της Δύσης, ακόμη και γυναικών που δηλώνουν αποφασισμένες να τηρήσουν στάση ανυπακοής, ήταν έντονες. Η αλήθεια, ωστόσο, είναι ότι οι αντιδραστικές παραδόσεις έχουν πολύ βαθιές ρίζες στην ιστορία του Αφγανιστάν και προϋπάρχουν των Ταλιμπάν. Ακόμη και μετά την ανατροπή τους, μάλιστα, με την εισβολή του 2001, σε μεγάλο μέρος της χώρας – για την ακρίβεια, έξω από την Καμπούλ και ορισμένες μεγάλες πόλεις – επί της ουσίας δεν είχε αλλάξει οτιδήποτε. Με την ανοχή, φυσικά, των «απελευθερωτών» της Δύσης, που ενδιαφέρονταν κυρίως για άλλα πράγματα.