*Γράφει η Ξανθή Γούναρη

Συνθήκες πρωτόγνωρου σοκ βιώνουν νοικοκυριά, βιομηχανία και λιανική, με τον πληθωρισμό να κινείται ασυγκράτητος καταγράφοντας σε υψηλό 27 ετών.

Τον Απρίλιο για να αγοράσει το μέσο νοικοκυριό στην Ελλάδα το ίδιο καλάθι αγαθών και υπηρεσιών που αγόραζε έναν χρόνο πριν, έπρεπε να δαπανήσει ποσό μεγαλύτερο κατά 10,2% σε σύγκριση με πέρυσι, εκμηδενίζοντας εκ των προτέρων την αύξηση του κατώτατου μισθού.

Νέο κύμα ανατιμήσεων στο καλάθι του νοικοκυριού

Οι νέοι τιμοκατάλογοι χονδρικής, που έχουν φθάσει στα λογιστήρια των σούπερ μάρκετ με αυξήσεις που συχνά είναι πάνω από 10%, οδηγούν σε νέο κύκλο ανατιμήσεων στο προσεχές διάστημα και προοιωνίζονται νέα άνοδο του πληθωρισμού και τον μήνα που διανύουμε.

Σχεδόν βέβαιες θεωρούνται οι αυξήσεις σε προϊόντα με βάση το αλεύρι, καθώς η τιμή του σταριού έχει υπερτετραπλασιαστεί, στα γαλακτοκομικά και στο κρέας λόγω της εκτίναξης των τιμών των ζωοτροφών και της ενέργειας, στα προϊόντα νοικοκυριού εξαιτίας της αύξησης στο πλαστικό και στο αλουμίνιο, στα είδη γυναικείας φροντίδας, στα ζαχαρώδη και στα λάδια.

Η ετήσια αύξηση στον Γενικό Δείκτη Τιμών Εισαγωγών κατά 27,2% τον περασμένο Φεβρουάριο, έναντι αύξησης 6,3% που σημειώθηκε κατά τη σύγκριση των αντίστοιχων δεικτών το 2021 με το 2020, αποκαλύπτει το εύρος των εισαγόμενων πληθωριστικών πιέσεων, ενώ ο Δείκτης Τιμών Παραγωγού στη Βιομηχανία για το μήνα Μάρτιο σημείωσε άνοδο 46,2%.

Οι επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία από την εκτίναξη των τιμών αποτυπώνονται και στους δείκτες οικονομικής συγκυρίας του Απριλίου 2022.

Ο δείκτης εμπιστοσύνης καταναλωτή υποχώρησε στα χαμηλότερα επίπεδα από το 2017, σύμφωνα με τα στοιχεία της σχετικής έρευνας του Ινστιτούτου Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) για τον Απρίλιο. Επισημαίνεται μάλιστα από το ΙΟΒΕ ότι «καθώς ο πόλεμος συνεχίζεται, με τις κυρώσεις στη Ρωσία, αλλά και από την πλευρά της να διευρύνονται, οι αρνητικές επενέργειες στις τιμές δεν θα υποχωρήσουν αισθητά τους προσεχείς μήνες».

Έτσι μένει να αποδειχθεί εάν η πρόβλεψη του υπουργείου Οικονομικών ότι το μέσο επίπεδο πληθωρισμού το 2022 θα είναι 5,6%, καθώς στο πρώτο τετράμηνο του 2022 εμφανίζει μέση τιμή 7%. Μόνο στην περίπτωση που κατά το επόμενο οκτάμηνο του 2022 ο μέσος πληθωρισμός «καθίσει» στο 4,8% θα επαληθευτεί η κυβερνητική εκτίμηση για 5,6%.

Ακρίβεια διαρκείας

Η ακρίβεια στη χώρα μας άρχισε να ξεφεύγει από τα μέσα του καλοκαιριού πέρσι, ενώ από τα τέλη Νοεμβρίου του 2021 βρισκόμαστε σταθερά πάνω και από τον μέσο όρο που καταγράφεται στην Ευρωζώνη.

Ανατιμήσεις που ξεπερνούν ακόμη και το και 23% σε τρόφιμα και είδη νοικοκυριού καταγράφονται τους τελευταίους δύο μήνες την ώρα που η πραγματική κατανάλωση υποχωρεί σημαντικά, με τους καταναλωτές να κόβουν όχι μόνο τις δαπάνες για ένδυση και υπόδηση και οικιακό εξοπλισμό (σ.σ. ο πασχαλινός τζίρος απογοήτευσε τους εμπόρους), αλλά και εκείνες που θεωρούνται ανελαστικές, όπως τα γαλακτοκομικά.

Μέσα σε λιγότερο από δύο μήνες ένα τυπικό «καλάθι» σούπερ μάρκετ αποτελούμενο από 25 προϊόντα έχει αυξηθεί κατά 4,2% με βάση τα στοιχεία που συγκεντρώνει το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων και εμφανίζονται στην ψηφιακή πλατφόρμα e-Καταναλωτής.

Οι μεγαλύτερες ανατιμήσεις

Οι μεγαλύτερες ανατιμήσεις σημειώνονται στο αλεύρι με την αύξηση της μέσης τιμής στις 27 Απριλίου σε σύγκριση με την 1η Μαρτίου να φτάνει το 23,4%. Αύξηση 14,2% καταγράφεται στο τυρί φέτα, 12,2% στα μήλα, 11,3% στο κοτόπουλο, 10,5% στο γιαούρτι, 8,2% στα μακαρόνια, 8% στο ηλιέλαιο, 6,9% στις πατάτες, 5,5% στο αραβοσιτέλαιο, 5,4% στο ψωμί για τοστ, 4,6% στο υγρό απορρυπαντικό για το πλύσιμο των πιάτων και 4,3% στο ελαιόλαδο.

Σημειώνεται ότι σε επίπεδο πρώτου τριμήνου, σύμφωνα με τις μετρήσεις της Nielsen iQ, ο πληθωρισμός συγκράτησε τις απώλειες στους τζίρους των βασικών καταναλωτικών προϊόντων στο 1,4% σε σχέση με πέρυσι, ωστόσο η υποχώρηση στους όγκους πωλήσεων, όπως υπολογίζεται από την αγορά, είναι πολλαπλάσια και φθάνει στο 6%- 8%.

Πλάνα βιωσιμότητας

Στην κρίσιμη αυτή συγκυρία οι εγχώριες επιχειρήσεις των τροφίμων και της οργανωμένης λιανικής εξετάζουν εναλλακτικά σενάρια βιωσιμότητας φοβούμενες την περαιτέρω μείωση της ζήτησης, καθώς το εκρηκτικό μίγμα της ανεξέλεγκτης ανόδου του πληθωρισμού και της δυσβάστακτης ενεργειακής ακρίβειας εκτινάσσει τα ποσοστά της φτώχειας, θέτοντας εν αμφιβόλω την κερδοφορία τους.

Μπροστά σε ένα θηριώδες κόστος λειτουργίας λόγω της υπέρογκης αύξησης των τιμών στην ενέργεια και στις πρώτες και βοηθητικές ύλες λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, αλλά και σημαντικών καθυστερήσεων εξαιτίας της συνεχιζόμενης κρίσης στην εφοδιαστική αλυσίδα με ταυτόχρονη άνοδο του μεταφορικού κόστους και κυρίως των ναύλων για μεταφορές με εμπορευματοκιβώτια, τα τμήματα διαχείρισης κινδύνων των επιχειρήσεων καλούνται σαν άλλοι… μάντεις να προβλέψουν πότε θα ξεκινήσει η σταδιακή αποκλιμάκωση σε όλα τα επίπεδα.

Στην πλειονότητά τους οι βιομηχανίες τροφίμων επιδιώκουν με ενέργειες, όπως αποθεματοποίηση πρώτων υλών (σ.σ. όποιος έχει τη δυνατότητα), μακροπρόθεσμες συμφωνίες για υλικά συσκευασίες, προκειμένου να εξασφαλιστούν καλύτερες τιμές, εναλλακτικές λύσεις εφοδιασμού, μετακύληση του υπερβάλλοντος κόστους παραγωγής στην τιμή των τελικών προϊόντων και αναπροσαρμογή του πλάνου παραγωγής, να διασφαλίσουν τη βιωσιμότητά τους και να προστατεύσουν την κερδοφορία τους.

Ήδη, οι επιχειρήσεις του λιανεμπορίου τροφίμων, όπως προκύπτει από την έρευνα του ΙΟΒΕ, περιορίζουν τις παραγγελίες προς τους προμηθευτές, ενώ για το 2022 η S&P Global, η οποία καταρτίζει τον δείκτη υπευθύνων προμηθειών στη μεταποίηση, αναμένει αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής στην Ελλάδα κατά μόλις 1,4% λόγω της ανόδου των τιμών εισροών και τη μετακύλιση του κόστους στους πελάτες.

Τα μέτρα και το δυνατό χαρτί του τουρισμού

Τα μέτρα ελάφρυνσης στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος, τόσο για τα νοικοκυριά, όσο και για τις επιχειρήσεις, θα δώσουν οικονομική ανάσα, με την αγορά να «βάζει πλάτη» προκειμένου να συγκρατήσει τις απώλειες στη ζήτηση, ωστόσο κανείς δεν περιμένει φέτος να «επιστρέψουμε» στις συνθήκες του 2021. Άλλωστε, οι γνωστές κρίσεις μέχρι τώρα δεν έχουν καμία σχέση με τη σημερινή, στην οποία συνδυάζονται η ενεργειακή και η πολεμική κρίση.

Σε ό,τι αφορά δε τη μείωση του ΦΠΑ, αν γίνει, θα αφορά μόνο σε συγκεκριμένα τρόφιμα πρώτης ανάγκης και σε τίποτα άλλο, αναφέρουν πηγές με γνώση.

Όλοι εναποθέτουν τις ελπίδες τους στο δυνατό χαρτί του τουρισμού, αν και στο πίσω μέρος του μυαλού τους υπάρχει πάντα ο πόλεμος καθώς αποτελεί έναν βασικό παράγοντα που θα κρίνει το καλοκαίρι.

Πηγή: ΟΤ

Headlines