Μάχη επιστολών για τον πόλεμο της Ουκρανίας

Ο Ολαφ Σολτς δεν φημίζεται για εκρήξεις θυμικού. Στον πόλεμο της Ουκρανίας απέφυγε τις θυμικές αντιδράσεις ακόμα και όταν ο ουκρανός πρεσβευτής στο Βερολίνο, υπερβαίνοντας όλα τα διπλωματικά εσκαμμένα, τον χαρακτήρισε «προσβεβλημένο λουκάνικο».

Ο Σολτς έκανε την έκπληξη στην πρωτομαγιάτικη εκδήλωση στο Ντύσελντορφ, υπερασπιζόμενος με χειρονομίες και ασυνήθιστο δυναμισμό την αποστολή και βαρέων όπλων στην Ουκρανία, κόντρα στα συνθήματα των πασιφιστών που τον κατηγορούσαν ως «πολεμοχαρή».

Ακολούθησε ένα, ασυνήθιστο για τα γερμανικά δεδομένα, τηλεοπτικό διάγγελμα την 8η Μαΐου για την 77η επέτειο λήξης του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Σ’ αυτό ο καγκελάριος, χωρίς το πρωτομαγιάτικο πάθος, προσδιόρισε το πλαίσιο των κινήσεών του:

• Ο επιτιθέμενος Πούτιν δεν επιτρέπεται να βγει νικητής του πολέμου στην Ουκρανία
• Η αλληλέγγυα στην Ουκρανία Γερμανία ενεργεί σε πλήρη συνεννόηση με τους συμμάχους
• Ως καγκελάριος ορκίστηκε να αποτρέψει βλάβη για τη Γερμανία.

Το διάγγελμα Σολτς ήταν απάντηση και στις ανοιχτές επιστολές που δέχεται εσχάτως με αιχμή του δόρατος τον εξοπλισμό της Ουκρανίας. Η τελευταία ανοιχτή επιστολή δημοσιεύτηκε την περασμένη εβδομάδα στην εφημερίδα «Ντι Τσάιτ». Οι 57 υπογράφοντες διανοούμενοι τονίζουν ότι ο Πούτιν που επιτίθεται στην ευρωπαϊκή τάξη ειρήνης, καταπατά το διεθνές δίκαιο και διαπράττει βαρύτατα εγκλήματα πολέμου δεν πρέπει να βγει νικητής.

«Η υπόθεση της Ουκρανίας είναι δική μας υπόθεση», γράφουν, «όποιος θέλει ειρήνη μέσω διαπραγματεύσεων που δεν θα σημαίνει υποταγή της Ουκρανίας στις απαιτήσεις της Ρωσίας, πρέπει να ενισχύσει τις αμυντικές της ικανότητες με προμήθεια όπλων, να αποδυναμώσει όσο το δυνατόν περισσότερο την πολεμική ικανότητα της Ρωσίας». Στη συγγραφή της επιστολής πρωτοστάτησε ο Ραλφ Φουκς, πρώην πρόεδρος του Ιδρύματος των Πρασίνων «Χάινριχ Μπελ», συνυπογράφουν οι Χέρτα Μίλερ, Ιγκορ Λέβι, Αρμιν Νασέχι, Εύα Μενάσε, Ντενίς Γιουτσέλ κ.ά.

Η επιστολή των 57 την περασμένη Πέμπτη συνέπεσε με τη νέα επίδειξη ισχύος του Πούτιν με την άσκηση πυρηνικών όπλων στο Καλίνιγκραντ. Από τον ρωσικό θύλακο μεταξύ Πολωνίας και Λιθουανίας τα ρωσικά ατομικά όπλα μπορούν εν ριπή οφθαλμού να πλήξουν το Βερολίνο, το Παρίσι, το Λονδίνο. Ενα σενάριο τρόμου για τους συντάκτες της πρώτης ανοιχτής επιστολής που δέχθηκε ο καγκελάριος. Είχε δημοσιευτεί στις 29 Απριλίου στο φεμινιστικό περιοδικό «Εμα» της παλαίμαχης φεμινίστριας Αλις Σβάρτσερ, με υπογραφές 28 διανοουμένων και καλλιτεχνών, μεταξύ άλλων, Ούλι Τσεχ, Μάρτιν Βάλσερ, Αλεξάντερ Κλούγκε.

Και αυτοί καταδικάζουν απερίφραστα τη Ρωσία ως επιτιθέμενη στον πόλεμο της Ουκρανίας. Ωστόσο, σχετικοποιείται η ευθύνη της Μόσχας και του Πούτιν, με την επισήμανση ότι η αντίσταση κατά του επιτιθέμενου οδηγεί σε παράταση του πολέμου. Καλούν δε τον γερμανό καγκελάριο να μη στείλει στην Ουκρανία βαρέα όπλα, για να μη δοθεί στον Πούτιν πρόφαση πυρηνικού πλήγματος και ενός Γ’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Ο Γιούργκεν Χάμπερμας δεν συνυπογράφει την επιστολή, αλλά κινείται στην ίδια κατεύθυνση. Σε μακροσκελές άρθρο στη «Ζιντόιτσε Τσάιτουνγκ» εξαίρει τη σύνεση του Σολτς και την επιφυλακτική του στάση στον εξοπλισμό της Ουκρανίας. Ο πυρήνας της δημόσιας αντιπαράθεσης είναι δύο διαφορετικές προσεγγίσεις και αναγνώσεις του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου αλλά και του Ψυχρού Πολέμου, λέει ο μεγαλύτερος εν ζωή φιλόσοφος της Γερμανίας: «Οι μεν μπορούν να φανταστούν έναν πόλεμο μόνον με την επιλογή νίκης ή ήττας. Οι άλλοι γνωρίζουν ότι πόλεμοι εναντίον μιας ατομικής δύναμης δεν μπορούν να «κερδηθούν», με τη συμβατική έννοια της λέξης».

Η μάχη των διανοουμένων αποτυπώνει και τον διχασμό της γερμανικής κοινής γνώμης. Μία οριακή πλειοψηφία 46% είναι υπέρ της αποστολής βαρέων όπλων στην Ουκρανία. Αλλά η συναίνεση μειώνεται, όπως έδειξε τελευταία δημοσκόπηση του ινστιτούτου «Forsa». Τον Απρίλιο το ποσοστό ήταν 55%. Αντίθετα, ανέβηκε από το 33% στο 44% το ποσοστό των αντίθετων στην προμήθεια όπλων. Ειδικά οι Ανατολικογερμανοί, σε ποσοστό 55%, δεν θέλουν εξοπλισμό της Ουκρανίας. Η άρνηση έχει κομματική ταυτότητα: κατά της προμήθειας βαρέων όπλων είναι το 56% των ψηφοφόρων της μετακομμουνιστικού κόμματος «Αριστερά» και το 88% της ακροδεξιάς «Εναλλακτικής» (AfD).

Οι ανοικτές επιστολές κυκλοφορούν στο Διαδίκτυο προς συγκέντρωση υπογραφών. Η πρώτη επιστολή της «Εμα» συγκεντρώνει περισσότερες υπογραφές, αλλά έχει και χρονικό προβάδισμα έναντι της δεύτερης.

Το κυνήγι των υπογραφών συνεχίζεται. Οπως και η δημόσια αντιπαράθεση περί πολέμου και ειρήνης.