Ουκρανία: Θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ μετά τις Φινλανδία και Σουηδία; – Ο παράγοντας Πούτιν και ο νέος «Ψυχρός Πόλεμος»

ΝΑΤΟ και Ηνωμένες Πολιτείες έχουν «αγκαλιάσει» το αίτημα της Φινλανδίας να γίνει μέλος της Συμμαχίας, ενώ η επίσημη αίτηση αναμένεται να ανακοινωθεί την ερχόμενη Κυριακή.

Οι New York Times, σε ανάλυσή τους, επιχειρούν να απαντήσουν στο ερώτημα αν μετά μπορεί να έρθει η σειρά της Ουκρανίας ή αν κάτι τέτοιο δεν θα συμβεί λόγω του φόβου για τις αντιδράσεις του Βλαντίμιρ Πούτιν και της Ρωσίας.

«Αγκαλιάζοντας» την κίνηση της Φινλανδίας και σύντομα της Σουηδίας να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ, ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν και οι Δυτικοί σύμμαχοί του διπλασιάζουν το στοίχημα ότι η Ρωσία έχει κάνει ένα τόσο μεγάλο στρατηγικό λάθος τους τελευταίους τρεις μήνες που τώρα είναι η ώρα να κάνουν τον πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν να πληρώσει ένα μεγάλο τίμημα: να υπομείνει τη διεύρυνση της ίδιας της Δυτικής συμμαχίας που επιδίωξε να διασπάσει, σημειώνουν οι NYT.

Το δύσκολο ερώτημα για την Ουκρανία

Ωστόσο, η απόφαση αφήνει ανοιχτά πολλά σημαντικά ερωτήματα. Γιατί να μην επιτραπεί στην Ουκρανία – την ελαττωματική, διεφθαρμένη αλλά και ηρωική δημοκρατία που βρίσκεται στην καρδιά της τρέχουσας σύγκρουσης – να ενταχθεί επίσης, κατοχυρώνοντας τη δέσμευση της Δύσης για την ασφάλειά της;

Και με την επέκταση του ΝΑΤΟ σε 32 μέλη, σύντομα με εκατοντάδες επιπλέον χιλιόμετρα συνόρων με τη Ρωσία, η στρατιωτική συμμαχία συμβάλλει στην εξασφάλιση ότι η Ρωσία δεν θα μπορούσε ποτέ ξανά να οργανώσει μια βίαιη, απρόκλητη εισβολή; Ή μήπως απλώς παγιώνει το χάσμα με έναν απομονωμένο, θυμωμένο, πυρηνικά οπλισμένο αντίπαλο που είναι ήδη παρανοϊκός για τη Δυτική «περικύκλωση», αναρωτιούνται οι NYT.

Ο Λευκός Οίκος εξέφρασε την ικανοποίησή του για την ανακοίνωση που έκαναν την Πέμπτη οι ηγέτες της Φινλανδίας ότι η χώρα τους θα πρέπει «να υποβάλει αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ χωρίς καθυστέρηση», ενώ οι Σουηδοί ηγέτες αναμένεται να πράξουν το ίδιο εντός ημερών. Η Ρωσία, χωρίς να αποτελεί έκπληξη, δήλωσε ότι θα λάβει «αντίποινα», συμπεριλαμβανομένης μιας «στρατιωτικο – τεχνικής» απάντησης, την οποία πολλοί εμπειρογνώμονες ερμήνευσαν ως απειλή για την ανάπτυξη τακτικών πυρηνικών όπλων κοντά στα ρωσο – φινλανδικά σύνορα.

Οι μυστικές συναντήσεις

Εδώ και εβδομάδες, Αμερικανοί αξιωματούχοι συναντώνται «αθόρυβα» με Φινλανδούς και Σουηδούς αξιωματούχους, σχεδιάζοντας πώς να ενισχύσουν τις εγγυήσεις ασφαλείας για τις δύο χώρες, ενώ εκκρεμούν οι αιτήσεις τους για ένταξη στη συμμαχία.

Για τον Μπάιντεν και τους βοηθούς του, το επιχείρημα για την είσοδο της Φινλανδίας και της Σουηδίας και την απομάκρυνση της Ουκρανίας είναι αρκετά απλό. Τα δύο σκανδιναβικά κράτη είναι πρότυπες δημοκρατίες και σύγχρονοι στρατοί με τους οποίους οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλα έθνη του ΝΑΤΟ διεξάγουν τακτικά ασκήσεις, συνεργάζονται για την παρακολούθηση ρωσικών υποβρυχίων, την προστασία υποθαλάσσιων καλωδίων επικοινωνίας και την εκτέλεση αεροπορικών περιπολιών στη Βαλτική Θάλασσα.

Σύμμαχοι με κάθε έννοια

Εν ολίγοις, υπήρξαν σύμμαχοι του ΝΑΤΟ με κάθε έννοια εκτός από την τυπική – και η εισβολή στην Ουκρανία τερμάτισε σχεδόν όλη τη συζήτηση σχετικά με το αν οι δύο χώρες θα ήταν ασφαλέστερες κρατώντας κάποια απόσταση από τη Συμμαχία.

«Μείναμε εκτός ΝΑΤΟ για 30 χρόνια – θα μπορούσαμε να είχαμε ενταχθεί στις αρχές της δεκαετίας του ’90», δήλωσε την Πέμπτη ο Μίκο Χαουτάλα, πρέσβης της Φινλανδίας στις Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς περπατούσε στους διαδρόμους της αμερικανικής Γερουσίας, συγκεντρώνοντας υποστήριξη για την ξαφνική αλλαγή πορείας της χώρας του.

Η προσπάθεια να αποφευχθεί η πρόκληση του Πούτιν, είπε, «δεν έχει αλλάξει καθόλου τις ενέργειες της Ρωσίας».

Η Ουκρανία, αντίθετα, βρισκόταν στον πυρήνα της παλιάς Σοβιετικής Ένωσης, την οποία ο Πούτιν προσπαθεί να ανοικοδομήσει, τουλάχιστον εν μέρει, υποστηρίζουν οι NYT. Και ενώ άλλαξε το Σύνταγμά της πριν από τρία χρόνια για να καταστήσει την ένταξη στο ΝΑΤΟ εθνικό στόχο, θεωρείται ότι είναι πολύ γεμάτη διαφθορά και πολύ στερημένη από δημοκρατικούς θεσμούς για να καταστήσει την ένταξη πιθανή για τα επόμενα χρόνια, αν όχι δεκαετίες, εκτιμά η αμερικάνικη εφημερίδα.

Η άρνηση της Γαλλίας και της Γερμανίας

Βασικά μέλη του ΝΑΤΟ – με επικεφαλής τη Γαλλία και τη Γερμανία – έχουν καταστήσει σαφές ότι αντιτίθενται στη συμπερίληψη της Ουκρανίας. Πρόκειται για μια άποψη που έχει σκληρύνει τώρα που η κυβέρνηση του προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει εμπλακεί στον πόλεμο, στον οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες και τα άλλα 29 μέλη της συμμαχίας θα ήταν υποχρεωμένα από τη συνθήκη να εισέλθουν άμεσα αν η Ουκρανία ήταν πλήρες μέλος, καλυπτόμενο από τη βασική υπόσχεση του ΝΑΤΟ ότι η επίθεση σε ένα μέλος είναι επίθεση σε όλα.

Ο Ζελένσκι κατανοεί αυτή τη δυναμική και, μετά από εβδομάδες σύγκρουσης, εγκατέλειψε την επιμονή του να εισαχθεί η Ουκρανία στο ΝΑΤΟ. Στα τέλη Μαρτίου, ένα μήνα μετά τη ρωσική εισβολή και σε ένα σημείο που φαινόταν ακόμη κάποια προοπτική διπλωματικής λύσης, ξεκαθάρισε ότι αν αυτό θα έφερνε μόνιμο τέλος στον πόλεμο, ήταν έτοιμος να ανακηρύξει την Ουκρανία «ουδέτερο» κράτος.

«Εγγυήσεις ασφαλείας και ουδετερότητα, μη πυρηνικό καθεστώς του κράτους μας – είμαστε έτοιμοι να το επιδιώξουμε», δήλωσε στους Ρώσους δημοσιογράφους, μια γραμμή που επανέλαβε αρκετές φορές έκτοτε.

Πρόσκαιρη ανακούφιση για τον Μπάιντεν

Αυτές οι δηλώσεις ήταν μια ανακούφιση για τον Μπάιντεν, του οποίου ο πρώτος στόχος είναι να φύγουν οι Ρώσοι από την Ουκρανία, αμετάκλητα, αλλά ο δεύτερος είναι να αποφευχθεί ο Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος.

Με τον όρο αυτό, εννοεί να μείνει μακριά από την άμεση σύγκρουση με τις δυνάμεις του Πούτιν και να αποφύγει να κάνει οτιδήποτε διακινδυνεύσει μια κλιμάκωση που θα μπορούσε γρήγορα να μετατραπεί σε πυρηνική. Εάν η Ουκρανία εισαχθεί στο ΝΑΤΟ, αυτό θα ενίσχυε τον ισχυρισμό του Πούτιν ότι το πρώην σοβιετικό κράτος συνωμοτεί με τη Δύση για να καταστρέψει το ρωσικό κράτος  – και θα μπορούσε να είναι μόνο θέμα χρόνου μέχρι να ξεσπάσει αυτή η άμεση σύγκρουση, με όλους τους κινδύνους της, σημειώνουν οι NYT.

Σύμφωνα με αυτή τη λογική, ο Τζο Μπάιντεν αρνήθηκε να στείλει μαχητικά MIG στην Ουκρανία που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τον βομβαρδισμό της Μόσχας. Απέρριψε μια ζώνη απαγόρευσης πτήσεων πάνω από την Ουκρανία λόγω του κινδύνου να εμπλακούν Αμερικανοί πιλότοι σε αερομαχίες με Ρώσους.

Πιο «θολή» η γραμμή του Αμερικανού προέδρου

Αλλά η κάποτε ξεκάθαρη γραμμή του έχει γίνει πιο «θολή» τις τελευταίες εβδομάδες, σημειώνουν οι New York Times.

Καθώς οι στρατιωτικές αδυναμίες και η ανικανότητα της Ρωσίας έγιναν σαφείς, ο Μπάιντεν ενέκρινε την αποστολή στους Ουκρανούς βαρέως πυροβολικού για να ματαιώσουν την τελευταία προσπάθεια της Ρωσίας στο Ντονμπάς και έστειλε πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη Switchblade που χρησιμοποιήθηκαν για να πλήξουν ρωσικά άρματα μάχης.

Όταν η κυβέρνηση κατήγγειλε την περασμένη εβδομάδα δημοσιεύματα σύμφωνα με τα οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες παρείχαν στην Ουκρανία πληροφορίες που τη βοήθησαν να βυθίσει το Moskva, το καμάρι του ναυτικού στόλου του Πούτιν, και να στοχεύσει κινητά ρωσικά διοικητήρια και τους Ρώσους στρατηγούς που βρίσκονταν μέσα σε αυτά, ο λόγος της αναστάτωσης ήταν σαφής.

Οι αποκαλύψεις έδειξαν πόσο κοντά στην «κόκκινη» γραμμή έφτασε η Ουάσινγκτον στην πρόκληση του Πούτιν.

Νέος «Ψυχρός Πόλεμος»;

Το ερώτημα τώρα είναι αν η επέκταση του ΝΑΤΟ κινδυνεύει να εδραιώσει έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο – και ίσως κάτι χειρότερο. Πρόκειται για μια συζήτηση παρόμοια με εκείνη που έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια της κυβέρνησης Κλίντον, όταν υπήρξαν προειδοποιήσεις για τους κινδύνους της επέκτασης του ΝΑΤΟ. Ο Τζορτζ Φ. Κέναν, ο αρχιτέκτονας της στρατηγικής «ανάσχεσης» μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο για την απομόνωση της Σοβιετικής Ένωσης, αποκάλεσε την επέκταση «το πιο μοιραίο λάθος της αμερικανικής πολιτικής σε ολόκληρη την εποχή μετά τον Ψυχρό Πόλεμο».

«Θα εμβαθύνει τις διαιρέσεις της Ευρώπης»

Την περασμένη εβδομάδα, η Αν – Μαρί Σλότερ, διευθύνουσα σύμβουλος του think tank New America, προειδοποίησε ότι «όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη θα πρέπει να πάρουν μια βαθιά ανάσα και να επιβραδύνουν».

«Η απειλή εισβολής της Ρωσίας στη Φινλανδία ή τη Σουηδία είναι απομακρυσμένη», έγραψε στους Financial Times. «Αλλά η αποδοχή τους στη στρατιωτική συμμαχία θα επανασχεδιάσει και θα εμβαθύνει τις διαιρέσεις της Ευρώπης του 20ού αιώνα με τρόπους που πιθανώς θα αποκλείσουν πολύ πιο τολμηρές και γενναίες σκέψεις για το πώς θα επιτευχθεί η ειρήνη και η ευημερία στον 21ο αιώνα».

Αλλά έχει κατηγορήσει τον Πούτιν ότι έφερε την επέκταση του ΝΑΤΟ πάνω του, εισβάλλοντας σε έναν γείτονα. Η Τζεν Ψάκι, η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, ανέφερε τον πρόεδρο της Φινλανδίας, Σάουλι Νιινίστο, ο οποίος ξεκαθάρισε ότι η Ουκρανία ανάγκασε τους Φινλανδούς να σκεφτούν διαφορετικά για την ασφάλειά τους.

«Εσείς το προκαλέσατε αυτό», είπε ο Νιινίστο για τον Βλαντίμιρ Πούτιν. «Κοιτάξτε τον καθρέφτη»…