Ιωάννης Κασουλίδης: «Ασκήσεις δημοσίων σχέσεων» από την Αγκυρα στο Ουκρανικό

«Ευκαιρίες για επίλυση του Κυπριακού πάντα υπήρχαν. Αυτό που υπολειπόταν ήταν η πολιτική βούληση της Τουρκίας», σημειώνει στα «ΝΕΑ» ο υπουργός Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας Ιωάννης Κασουλίδης και παρομοιάζει τις τουρκικές προσπάθειες διαμεσολάβησης στο Ουκρανικό περισσότερο «με ασκήσεις δημοσίων σχέσεων».

Αναγνωρίζει δε τις πιέσεις στην κυπριακή οικονομία λόγω των κυρώσεων στη Ρωσία και υπογραμμίζει ότι όλα θα εξαρτηθούν από την έκβαση και τη διάρκεια του πολέμου.

Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Ενισχύεται η Τουρκία στη διεθνή διπλωματική σκηνή και κατά πόσο σας ανησυχεί;  

Ας είμαστε ειλικρινείς. Οι τουρκικές προσπάθειες διαμεσολάβησης στο Ουκρανικό προσομοιάζουν περισσότερο με ασκήσεις δημοσίων σχέσεων. Σε καμία περίπτωση δεν αποτελούν ενέργειες που έχουν ουσία, περιεχόμενο και εκ των πραγμάτων δεν φαίνεται να παράγουν αποτελέσματα. Η Τουρκία και σε αυτή τη μεγάλη πρόκληση για την παγκόσμια ειρήνη και ασφάλεια συμπεριφέρεται με τρόπο καιροσκοπικό και ιδιοτελή. Ωστόσο, διαπιστώνουμε ότι σε κάποιες περιπτώσεις ο ρόλος αυτός της Τουρκίας τυγχάνει αποδοχής και ενίοτε επιδοκιμασίας, παρά το ότι η Τουρκία δεν συμμορφώνεται με τα περιοριστικά μέτρα της ΕΕ, κάτι που αποτελεί και υποχρέωση που απορρέει από την ιδιότητά της ως υποψήφιας για ένταξη στην ΕΕ. Θεωρώ ότι με την πάροδο του χρόνου θα είναι πιο δύσκολο για την Αγκυρα να συνεχίσει να πατά σε δύο βάρκες και να παρουσιάζεται ως επιτήδειος ουδέτερος. Τόσο η ΕΕ όσο και το ΝΑΤΟ οφείλουν να βρουν απαντήσεις ως προς την τουρκική προσέγγιση, εάν θέλουν να είναι αξιόπιστοι οργανισμοί, όχι μόνο διεθνώς αλλά και έναντι των ίδιων των μελών τους.

Μια κατοχική δύναμη μπορεί να έχει ρόλο ως εγγυήτρια δύναμη ειρήνης στο Ουκρανικό;

Εχετε δίκιο. Αυτό αποτελεί μια πολιτική παραδοξότητα και ένα σχήμα οξύμωρο. Μια χώρα που έχει παραβιάσει κάθε αρχή διεθνούς δικαίου, που έχει καταχραστεί το δικαίωμα της εγγυήτριας δύναμης που της παρείχε το Σύνταγμα του 1960 για να εισβάλει και να κατακτήσει το ένα τρίτο της Κύπρου και να δημιουργήσει μια υποτελή διοίκηση εν είδει ψευδοκράτους, παρουσιάζεται τώρα ως πάροχος και εγγυητής ασφαλείας σε μια άλλη περιοχή του κόσμου. Είναι μια στρέβλωση που χρήζει πολιτικού εξορθολογισμού.

Πώς επηρεάζουν οι κυρώσεις στη Ρωσία την οικονομία της Κυπριακής Δημοκρατίας;

Οπως όλα τα κράτη – μέλη της ΕΕ, έτσι και η Κύπρος δέχεται ένα ισχυρό κύμα πληθωριστικών πιέσεων, λόγω κυρίως της αύξησης των τιμών των καυσίμων. Παρά το γεγονός ότι η χώρα μας δεν είναι εξαρτημένη από το ρωσικό φυσικό αέριο, η αύξηση στην τιμή των υπόλοιπων καυσίμων, η αύξηση των κομίστρων και εν γένει οι πιέσεις στις αγορές σαφέστατα επηρεάζουν και την Κύπρο. Η οικονομία της Κύπρου στηρίζεται σε τρεις βασικούς πυλώνες. Στον τουρισμό, στις υπηρεσίες και στη ναυτιλία, όπου υπάρχει σημαντικός αντίκτυπος. Ωστόσο, οι ενδείξεις που έχουμε είναι πως, παρά τις επιπλοκές, η οικονομία μας ανταποκρίνεται θετικά και πιστεύω πως θα καταφέρουμε να αντιμετωπίσουμε και αυτή την κρίση. Βεβαίως τα πάντα θα εξαρτηθούν από την ένταση του πολέμου και κυρίως τη διάρκειά του. Ωστόσο είμαι αισιόδοξος πως σε συνεργασία με τους ευρωπαίους εταίρους και σε πνεύμα ενότητας θα αντιμετωπίσουμε και αυτή την κρίση. Η κρίση αυτή αναμφίβολα θα επηρεάσει σε κάποιο βαθμό την οικονομία και την καθημερινότητα των πολιτών. Καθημερινά γινόμαστε μάρτυρες της αύξησης των τιμών διαφόρων αγαθών και πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για αυτό, καθότι οι δυνατότητες παρέμβασης του κράτους λόγω της υγιούς κατάστασης της οικονομίας μας είναι μεν σοβαρές αλλά όχι απεριόριστες.

Τα νέα δεδομένα που δημιουργεί το Ουκρανικό, και δη η ενεργειακή κρίση, μπορεί να δώσουν αφορμή για πιέσεις στην Κυπριακή Δημοκρατία σε σχέση με αποδοχή ένταξης της Τουρκίας σε ενδεχόμενες νέες ενεργειακές οδεύσεις;

Ανάλογες ιδέες για όδευση αγωγών μέσω Κύπρου προς την Τουρκία αντιμετωπίσαμε στο παρελθόν και είναι πιθανόν να τις αντιμετωπίσουμε και στο μέλλον. Δεν είμαστε αρνητικοί, αλλά οι προϋποθέσεις που θέτουμε είναι σαφείς: οποιαδήποτε συμφωνία γίνει θα πρέπει να σέβεται την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας και να είναι βεβαίως οικονομικά βιώσιμη και περιβαλλοντικά αποδεκτή. Για να γίνει κάτι τέτοιο θα πρέπει να προηγηθεί επίλυση του Κυπριακού και διευθέτηση των διαφορών με την Τουρκία, όπως η συμφωνία για την ΑΟΖ.

Το Ενεργειακό μπορεί να γίνει ευκαιρία για λύση του Κυπριακού, όπως υποστηρίζει η Αγκυρα;

Ευκαιρίες για επίλυση του Κυπριακού πάντα υπήρχαν. Αυτό που υπολειπόταν ήταν η πολιτική βούληση της Τουρκίας. Το έχουμε ξεκαθαρίσει πολλές φορές πως μια λύση του Κυπριακού μπορεί να αποβεί προς όφελος όχι μόνο των Κυπρίων, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, αλλά και της ίδιας της Τουρκίας, και θα συμβάλει στην ασφάλεια και σταθερότητα της ευρύτερης περιοχής. Φτάνει βεβαίως η Τουρκία να εγκαταλείψει τους στόχους που δημόσια διακηρύσσει για δύο κράτη και αποδοχή της κυριαρχικής ισότητας ως προϋπόθεση για έναρξη των διαπραγματεύσεων και να σεβαστεί τα δικαιώματα και τη βούληση όλων των κύπριων πολιτών.

Η προσπάθεια της Αγκυρας να εξομαλύνει τις σχέσεις της με χώρες όπως το Ισραήλ μπορεί να επηρεάσει τις συνεργασίες που έχει αναπτύξει η Κυπριακή Δημοκρατία;  

Οι φιλικές σχέσεις που έχουμε συνάψει με τις χώρες της περιοχής σε διμερές επίπεδο, αλλά και μέσα από τα πολυμερή σχήματα συνεργασίας, στηρίζονται στην ειλικρίνεια και στον αμοιβαίο σεβασμό. Σε καμία περίπτωση δεν αποτελούν παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος. Θα πρέπει να πούμε πως όλες οι προσπάθειες για συνεργασία στην περιοχή είναι ευπρόσδεκτες. Φτάνει να γίνονται στο πλαίσιο του σεβασμού των δικαιωμάτων των χωρών της περιοχής, του διεθνούς δικαίου και εν προκειμένω του Δικαίου της Θάλασσας και των σχέσεων καλής γειτονίας. Προς αυτή ακριβώς την κατεύθυνση εδράζεται και η σχέση μας με το Ισραήλ. Συνεπώς,η όποια ενίσχυση των σχέσεων Ισραήλ – Τουρκίας δεν στρέφεται ενάντια και ούτε επηρεάζει τη σχέση του Ισραήλ με την Κύπρο. Αυτό εξάλλου έχει ξεκαθαριστεί κατά τις επαφές μας με την κυβέρνηση του Ισραήλ σε όλα τα επίπεδα.

Οι πολυμερείς συνεργασίες διατηρούν τη δυναμική τους και πόσο σημαντικό είναι να συνεχιστούν;

Τα σχήματα αυτά που ξεκίνησαν με δικές μας πρωτοβουλίες το 2013 όχι μόνο διατηρούν την πολιτική τους δυναμική, αλλά αναβαθμίζονται και διευρύνονται. Το σχήμα 3+1 αποτελεί απτή απόδειξη της προσπάθειάς μας για δημιουργία μιας προσέγγισης «περιφερειακής πολυμέρειας» στην Ανατολική Μεσόγειο μέσα από συγκεκριμένα θεματικά προγράμματα σε διάφορους τομείς, όπως η ενέργεια, η κλιματική αλλαγή, η γαλάζια οικονομία και η αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών. Είχαμε προσφάτως μια εξαιρετικά παραγωγική συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Κύπρου, Ελλάδας, Ισραήλ, ΗΠΑ υπό το σχήμα 3+1 και είμαι σίγουρος ότι το αμέσως επόμενο διάστημα θα υπάρξουν απτά πολιτικά παραδοτέα που θα εμπεδώνουν και θα θεσμοθετούν την πολυμερή συνεργασία.